Serbia (więzienie)

Serbia

Budynek więzienia
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Adres	ul. Dzielna 24/26
Zniszczono	1944
Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 Serbia
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Serbia
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Serbia
52°14′45,13″N 20°59′23,18″E/52,245869 20,989772

Kompleks Pawiaka w 1864. Budynek Serbii pierwszy z lewej

Upamiętnienie Serbii – płyta odsłonięta w 1965

Serbia – oddział kobiecy więzienia Pawiak, znajdującego się w latach 1835–1944 przy ul. Dzielnej 24/26 w Warszawie.

Historia

Budynek Serbii wzniesiony został najprawdopodobniej w latach 1830–1835 z przeznaczeniem na kryminalne więzienie dla kobiet. Po 1863 w budynku znajdowało się więzienie polityczne dla kobiet, wśród osadzonych były m.in. Wera Kostrzewa i Róża Luksemburg.

W latach 1877–1878, w czasie wojny rosyjsko-tureckiej (tzw. serbskiej) w budynku więzienia umieszczono szpital wojskowy. Od niego oddział więzienia uzyskał swoją zwyczajową nazwę. Mieszkańcy Warszawy zwykle nazywali Pawiakiem cały kompleks więzienia, tj. zarówno właściwy Pawiak (oddział męski), jak i Serbię (oddział kobiecy)^[1].

W latach 1939–1944 budynek Serbii razem z całym Pawiakiem został przejęty przez Gestapo. Był on przewidziany na 250 miejsc, jednak w czasie okupacji liczba osadzonych w nim kobiet sięgała 800^[1].

21 sierpnia 1944 Niemcy wysadzili kompleks więzienny Pawiaka wraz z budynkiem Serbii w powietrze^[2].

Po wojnie Pawiak nie został odbudowany. Jego teren częściowo zajęto pod budowę ulicy Juliana Marchlewskiego (obecnie al. Jana Pawła II).

Personel

• Ludwika Krysiak

Upamiętnienie

• W 1965 na rogu obecnej al. Jana Pawła II i ul. Dzielnej odsłonięto płytę upamiętniającą miejsce, gdzie mieściła się Serbia^[3].

Przypisy

Bibliografia

• Encyklopedia Warszawy, pod. red. Bartłomieja Kaczorowskiego. Wyd. I, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994, ISBN 83-01-08836-2, s. 623