Serbowie

Serbowie

Срби / Srbi

św. Sawa, Stefan Dušan, Karađorđe, Vuk Karadžić Nikola Tesla, Mihajlo Pupin, Nadežda Petrović, Milutin Milanković
Populacja	12,5 – 13,5 milionów[1]
Miejsce zamieszkania	Serbia 5 988 150[2] Bośnia i Hercegowina 1 437 893[3] Niemcy 623 332[4] Austria 300 000[5] Czarnogóra 178 110[6] Chorwacja 186 633 Szwajcaria 185 953[7] Stany Zjednoczone 187 739 Kanada 80 320[8] Francja 119 889[9] Australia 96 895[10] Włochy 78 174[11] Wielka Brytania 70 000[12] Słowenia 38 964[13] Macedonia Północna 35 939[14] Rumunia 22 518[15]
Język	serbski
Religia	prawosławie
Pokrewne	Czarnogórcy, Chorwaci, Boszniacy

Serbowie (Srbi / Срби) – naród południowosłowiański mieszkający głównie w Serbii, Bośni, Chorwacji, Czarnogórze, a także w Niemczech, Austrii, Szwajcarii, USA, Kanadzie i Australii. Jest ich ogółem około 12 mln. Mówią w swoim języku narodowym serbskim. W większości są wyznawcami prawosławia.

Serbowie dzielą się na grupy regionalne: Šumadinci, Ere, Vojvođani, Bačvani, Banaćani, Bokelji, Sremci, Semberci, Krajišnici, Hercegovci, Torlaci, Šopi i inni, ale są to określenia regionalne, które obejmują wszystkie mniejszości narodowe w tych regionach. Czarnogórcy aż do 1945 byli uważani za Serbów.

Serbołużyczanie lub Serbowie łużyccy przypuszczalnie mają wspólne pochodzenie z Serbami (Biała Serbia), ale obecnie nic poza wspólną narodowością słowiańską i poza nazwą ich nie łączy.

Historia

Według źródeł bizantyjskich przodkowie Serbów osiedlili się na obszarze obecnej południowej Serbii, Kosowa, Dalmacji, Bośni i Czarnogóry pod koniec VI wieku lub w latach 20. VII wieku^[16], ulegając następnie wymieszaniu z miejscową (częściowo zromanizowaną) ludnością tubylczą. Cesarz bizantyjski Herakliusz^[17] najprawdopodobniej pozwolił im na osiedlenie się w środkowej części Ilirii zwanej Zagorje.

Współczesny zasięg języka serbskiego

Dopiero setki lat później, na skutek powtarzających się napaści Imperium Osmańskiego, Serbowie zaczęli zasiedlać tereny północne: Wojwodinę, Slawonię i Węgry. Pod rządami Stefana Duszana Serbia była najpotężniejszym mocarstwem na Bałkanach, z terytorium rozciągającym się od Adriatyku po morze Egejskie^[18]. Bitwa na Kosowym Polu w 1389 zakończyła okres świetności średniowiecznego państwa serbskiego i rozpoczął się okres tureckiej dominacji nad Serbami. Serbowie zamieszkiwali tereny na styku Imperium osmańskiego i Królestwa Węgier co powodowało wzmożoną migrację między tymi państwami oraz wewnątrz swoich terytoriów, migrowali też do carskiej Rosji. Do podobnej wewnętrznej migracji doszło też później w Jugosławii dlatego Serbowie stanowili mniejszość etniczną we wszystkich byłych republikach tego państwa, np. 2 do 3% ludności ich stolic (najwięcej, bo 26% w Podgoricy). Wielu Serbów osiedliło się w ciągu XIX w. i XX w. w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej (najwięcej Serbów poza byłą Jugosławią mieszka w Wiedniu, Chicago i Toronto). Po II wojnie światowej niemalże wszyscy Serbowie z Czarnogóry zadeklarowali narodowość czarnogórską, dlatego Czarnogórcy mają wspólny rodowód z Serbami tak jak większość Boszniaków, których przodkami byli Serbowie.

Kultura Serbów ukształtowała się pod wpływem Bizancjum i Cerkwi prawosławnej, jednak ich zachodni i północny obszar osiedlenia uległ znacznym wpływom katolicyzmu i kultury zachodnioeuropejskiej. W XIX w. nastąpił wzrost świadomości narodowej (początkowo w Wojwodinie, później w całej Serbii).

Mapy

Zobacz też

• Schiavoni
• Serbowie z Bośni i Hercegowiny

Przypisy