Seweryn Smarzewski

Seweryn Smarzewski
Seweryn Walenty Konstanty Smarzewski
Ilustracja

herb Zagłoba
Rodzina

Smarzewscy

Ojciec

Marcin Smarzewski (1788-1866)

Matka

Eufemia z Kraińskich

Żona

Józefa z Drzewieckich

Dzieci

Tadeusz (1857-1938), Aniela, Stefania, Maria, Zofia

Seweryn Walenty Konstanty Smarzewski herbu Zagłoba (ur. 18 lutego 1818 w Myślatyczach, zm. 16 marca 1888 w Wiedniu) – ziemianin, polityk demokratyczny poseł na Sejm Ustawodawczy w Kromieryżu, do Sejmu Krajowego Galicji i austriackiej Rady Państwa w Wiedniu,

Seweryn Smarzewski
Data i miejsce urodzenia

18 lutego 1818
Myślatycze

Data i miejsce śmierci

16 marca 1888
Wiedeń

poseł na Sejm Ustawodawczy (1848)
Okres

od 10 lipca 1848
do 7 marca 1849

Przynależność polityczna

„Stowarzyszenie” – polscy demokraci

poseł na Sejm Krajowy (Galicja)
kadencja I, II, III, IV, V
Okres

od 15 kwietnia 1861
do 16 marca 1888

Przynależność polityczna

Polskie Stronnictwo Demokratyczne

Następca

Włodzimierz Kozłowski

poseł do austriackiej Rady Państwa
kadencja IV, V, VI, VII
Okres

od 17 grudnia 1872
do 16 marca 1888

Przynależność polityczna

Koło Polskie – Polskie Stronnictwo Demokratyczne

Następca

Włodzimierz Kozłowski

Życiorys

Ukończył gimnazjum we Lwowie, a następnie studiował prawo na uniwersytecie we Lwowie, oraz mechanikę na Politechnice Wiedeńskiej (1836-1837). Studiów nie ukończył[1][2][3]. W latach 1839-1840 odbył podróż po Francji i Anglii[1].

Aktywny politycznie w okresie Wiosny Ludów. Już w marcu 1848 przeprowadził uwłaszczenie chłopów w dzierżawionych od ojca dobrach w powiecie mościskim. Był wiceprzewodniczącym Centralnej Rady Narodowej we Lwowie, gdzie należał do grona liberalnych demokratów skupionych wokół Wiktora Heltmana[1].Poseł do Sejmu Konstytucyjnego w Wiedniu i Kromieryżu (10 lipca 1848 – 7 marca 1849), wybrany w galicyjskim okręgu wyborczym Rohatyn[4][5]. Współorganizator Gwardii Narodowej w Przemyślu[3]. W parlamencie był przewodniczącym „Stowarzyszenia” skupiającego demokratycznych posłów polskich[6][3].15 grudnia 1848 ogłosił w odezwie swoje ówczesne kredo polityczne. Stwierdzał w niej że «Posłowie polscy pragną Austrii takiej, której związek i podstawę stanowiłaby dobra wola narodów swobodnych, składających państw» oraz sprzeciwił się stosowaniu siły przeciwko powstaniu węgierskiemu[1].

Po rozwiązaniu parlamentu powrócił do kraju i zarządzał majątkami ojca w powiecie mościskim. Prowadził wspólne interesy z Adamem Sapiehą, m.in. od 1860 dziennik "Głos" we Lwowie, a w 1867 zawiązał a nim spółkę budowy kolei na linii Lwów-Brody z odnogą do Złoczowa, która jednak szybko upadła. Poniósł wówczas znaczne straty. Był także współudziałowcem fabryki papieru w Czerlanach, która upadła w 1880[1],

Ziemianin, od 1864 właściciel dóbr Hankowice, Myślatycze i Tułkowice. Członek i działacz Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego, jego wiceprezes (25 czerwca 1861 – 18 maja 1862) oraz prezes (24 czerwca 1870 – 20 czerwca 1873)[7][8]. W latach 1861-1865 i 1869-1870 był członkiem Rady Powiatu i prezesem Wydziału Powiatowego w Mościskach[2].

Od 1861 działacz Polskiego Stronnictwa Demokratycznego. Poseł na galicyjski Sejm Krajowy I-V kadencji, wybierany w I kurii (wielkiej własności), z okręgu wyborczego Przemyśl[9]. Mandat poselski pełnił w latach 1861-1888 przez 5 kadencji aż do śmierci[10]. Przez osiemnaście lat był członkiem od 1884 prezesem komisji budżetowej, a od roku 1880 był generalnym referentem budżetu krajowego w Sejmie. W latach 1861-1865 departamentem spraw gminnych w Wydziale Krajowym, prowadził także referat spraw gminnych w Sejmie. W 1872 na jego wniosek Sejm uchwalił bezpłatną naukę w szkołach ludowych[1].

Poseł do austriackiej Rady Państwa kadencji IV (17 grudnia 1872 – 21 kwietnia 1873), V (5 listopada 1873 – 22 maja 1879), VI (7 października 1879 – 23 kwietnia 1885) i VII (22 września 1885 – 16 marca 1888), wybieranym z kurii I (wielkiej własności) w okręgu wyborczym nr 10 (Jaworów-Mościska-Cieszanów). Ze względu na początkowy krytyczny stosunek do udziału Polaków w austriackim parlamencie nie przyjął wyboru do Rady Państwa dokonanego 15 września z okręgu rzeszowskiego. Po zmianie zdania przyjął mandat w wyborach uzupełniających po rezygnacji Juliana Kłaczki. Po jego śmierci mandat objął Włodzimierz Kozłowski[11]. W parlamencie należał do frakcji posłów demokratycznych Koła Polskiego w Wiedniu[2][3].

Pochowany został na Cmentarzu Centralnym w Wiedniu (Wiener Zentralfriedhof). Pomnik na jego grobie postawili koledzy parlamentarni[1] ale nie zachował się do naszych czasów.

Rodzina i życie prywatne

Urodził się w zamożnej ziemiańskiej rodzinie. Był synem uczestnika wojen napoleońskich i powstańca listopadowego Marcina (1788-1866) i Eufemii z Kraińskich (1800-1869). W 1855 poślubił Józefę z Drzewieckich, z którą miał syna Tadeusza (1857-1938) i cztery córki: Anielę, Stefanię, Marię i Zofię[1][12][13].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h Józef Buszko, Smarzewski Seweryn Walenty Konstanty (1818-1888), Polski Słownik Biograficzny, t. 39, Warszawa-Kraków 1999-2000, s. 189-191
  2. ↑ a b c Parlament Österreich Republik, Franz Adlgasser, Kurzbiografie Smarzewski, Seweryn Ritter von – Parlamentarier 1848-1918 online [5.12.2019]
  3. ↑ a b c d H. Binder, Ch. Mentschl, Smarzewski, Seweryn von (1818-1888), Politiker und Gutsbesitzer, Österreichisches Biographisches Lexikon 1815-1950, Bd. 12 (Lfg. 58, 2005), S. 364f.
  4. ↑ Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim – 1848–1918, Warszawa 1996, s. 348.
  5. ↑ Spis szczegółowy Deputowanych Galicji na sejm walny do Wiednia, "Jutrzenka" nr 74 z 28 czerwca 1848, s. 304
  6. ↑ Protokoły Koła Polskiego w wiedeńskiej Radzie Państwa (lata 1867–1868), oprac. Zbigniew Fras i Stanisław Pijaj, Kraków 2001, s. 27
  7. ↑ Tadeusz Łopuszański, Pamiętnik c. k. Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego 1845-1894, Lwów 1894, s. 84
  8. ↑ Handbuch des Lemberger Sttathalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 11861, s. 401; 1862, s. 413; Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1870, s. 567; 1871, s. 502; 1872, s. 500; 1873, s. 516.
  9. ↑ Wykaz Członków Sejmu krajowego królestwa Galicyi i Lodomeryi, tudzież wielkiego xięstwa Krakowskiego 1863, Lwów 1863
  10. ↑ Stanisław Grodziski, Sejm Krajowy Galicyjski 1861–1914, Warszawa: 1993, s. 158
  11. ↑ Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim ..., s. 364, 368, 371, 377, 381, 390.
  12. ↑ Jerzy Sewer hr. Dunin Borkowski Rocznik Szlachty Polskiej, Lwów, 1883
  13. ↑ Seweryn Smarzewski h. Zagłoba – M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego – online [5.12.2019]

Bibliografia

Media użyte na tej stronie