Seweryna Szmaglewska
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 11 lutego 1916 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 7 lipca 1992 |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki | |
| Ważne dzieła | |
| Odznaczenia | |
   | |
| Nagrody | |
Nagroda I stopnia Ministra Kultury i Sztuki (1973), Nagroda specjalna Kwatery Głównej ZHP (1979) | |
Seweryna Szmaglewska-Wiśniewska[1] (ur. 11 lutego 1916 w Przygłowie koło Piotrkowa Trybunalskiego, zm. 7 lipca 1992 w Warszawie) – polska pisarka, prozaik i autorka powieści dla młodzieży Czarne Stopy.
Życiorys
Córka Antoniego Szmaglewskiego, sekretarza gminy i Pelagii z Bystrońskich[2]. Po ukończeniu żeńskiego Seminarium Nauczycielskiego im. Królowej Jadwigi w Piotrkowie Trybunalskim wyjechała do Warszawy, gdzie uczęszczała do Studium Społeczno-Oświatowego Wolnej Wszechnicy Polskiej. Następnie studiowała na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie oraz w Łodzi. W latach 1942–1945 była więziona w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau. 18 stycznia 1945 pod Wodzisławiem Śląskim podjęła udaną próbę ucieczki z marszu śmierci[3]. Następnie skierowała się w kierunku północno-wschodnim, a z czasem udała się jeszcze dalej od trasy marszu[3]. Ostatecznie ukryła się w gospodarstwie Dolników w Boryni (dziś część Jastrzębia Zdroju)[4].
Po II wojnie światowej zamieszkała w Łodzi, w 1946 poślubiła architekta Witolda Wiśniewskiego i przeprowadziła się do Warszawy[2]. Zeznawała podczas procesów norymberskich. Wieloletnia wiceprezes Rady Naczelnej ZBoWiD oraz członkini Rady Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa.
W 1986, na podstawie jej książki o tematyce harcerskiej przygody pt. Czarne Stopy, powstał film fabularny pod tym samym tytułem, w reżyserii Waldemara Podgórskiego.
Pochowana na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kw. 18 E, rząd 3, grób 17)[5].
Publikacje
- Dymy nad Birkenau (lektura do szkoły średniej za czasów PRL), 1945;
- Łączy nas gniew, 1955;
- Prosta droga Łukasza, 1955;
- Chleb i nadzieja, 1958;
- Zapowiada się piękny dzień, 1960;
- Czarne Stopy (dla młodzieży; lektura uzupełniająca do klasy 5. szkoły podstawowej), 1960;
- Puste miejsce przy stole, 1963;
- Więzienna krata: Antologia pamięci 1939-45 (opr.), 1964;
- Krzyk wiatru, 1965;
- Odcienie miłości, 1969;
- Niewinni w Norymberdze, 1972;
- Nowy ślad Czarnych Stóp, 1973;
- Wilcza jagoda 1977;
- Biała róża, 1983;
- Dwoje smutnych ludzi, 1986.
Odznaczenia i nagrody[6]
- Złoty Krzyż Zasługi (1953)
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1960)
- Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za całokształt twórczości literackiej ze szczególnym uwzględnieniem Dymów nad Birkenau i Niewinnych w Norymberdze (1973);
- Order Sztandaru Pracy I klasy (1978)
- Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984)[7]
- Nagroda specjalna Głównej Kwatery ZHP za powieść Nowy ślad Czarnych Stóp (1979)
Patronat
Seweryna Szmaglewska jest patronką Szkoły Podstawowej w Woźnikach.
Przypisy
- ↑ Pamięci Seweryny Szmaglewskiej - Wiśniewskiej, UM Piotrków Trybunalski 22 czerwca 2018
- ↑ a b Polski Słownik Biograficzny tom 48 s. 406
- ↑ a b Jacek Lachendro, Ucieczki więźniów KL Auschwitz w czasie marszu śmierci. Pomoc mieszkańców Śląska dla uciekinierów [w:] "Kierunek Loslau. Marsz ewakuacyjny więźniów oświęcimskich w styczniu 1945 roku", Wodzisław Śląski 2016
- ↑ Janusz Lubszczyk, JASPedia [zarchiwizowane z adresu 2016-05-13].
- ↑ Serweryna Szmaglewska w: Film Polski [dostęp 2016-05-02]
- ↑ Życie i twórczość Seweryny Szmaglewskiej. [dostęp 2012-06-11]. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ Uznanie dla twórców kultury/w/Trybuna Robotnicza, nr 170, 19 lipca 1984, str. 1-2
Bibliografia
- Lesław Bartelski M.: Polscy pisarze współcześni, 1939–1991: Leksykon. Tower Press, 2000, s. 412-413.
Linki zewnętrzne
- Seweryna Szmaglewska w Katalogu Biblioteki Narodowej
Media użyte na tej stronie
Baretka: Order Sztandaru Pracy I klasy
Autor: Sloggi, Licencja: CC BY-SA 4.0
Fotografia nagrobna Seweryny Szmaglewskiej
Autor: Sloggi, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób pisarki Seweryny Szmaglewskiej na Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie
Seweryna Szmaglewska (1916-1992) - a Polish writer.