Shahbaz Bhatti

Shahbaz Bhatti

شہباز بھٹی

Data i miejsce urodzenia	9 września 1968 Lahaur, Pakistan[1]
Data i miejsce śmierci	2 marca 2011 Islamabad, Pakistan
Minister ds. Mniejszości Islamskiej Republiki Pakistanu
Okres	od 2 listopada 2008 do 2 marca 2011
Przynależność polityczna	Pakistańska Partia Ludowa

Clement Shahbaz Bhatti powszechnie znany jako Shahbaz Bhatti (ur. 9 września 1968 w Lahaurze; zm. 2 marca 2011 w Islamabadzie) – pakistański polityk oraz deputowany Zgromadzenia Narodowego od 2008^[2]. Od listopada 2008 do chwili swojej śmierci na skutek zamachu 2 marca 2011 w Islamabadzie był pierwszym Ministrem ds. Mniejszości^[1]. Bhatti jako katolik był zdecydowanym przeciwnikiem ustawy o bluźnierstwie i jako jedyny chrześcijanin zasiadał w rządzie Pakistanu^[3]. Do zamachu na Shahbaza Bhatti przyznała się organizacja terrorystyczna Tehrik-i-Taliban Pakistan. Terroryści nazwali również Bhattiego bluźniercą przeciwko Mahometowi^[4]. W 2016 roku rozpoczął się jego proces beatyfikacyjny^[5].

Życiorys i kariera polityczna

Bhatti urodził się w Lahore w rodzinie katolickiej. Rodzice pochodzili ze wsi Khushpur w dystrykcie Faisalabad. Jego ojciec, Jacob Bhatti, służył w armii, a później był nauczycielem. Zasiadał również jako przewodniczący w zarządzie kościołów w Khushpur^[6]. Shahbaz Bhatti nie był żonaty, miał czterech braci i jedną siostrę^[7].

Jako student Bhatti założył w 1985 roku i kierował pakistańskim Frontem Wyzwolenia Chrześcijan^[8][9]. W późniejszych latach pomagał również tworzyć Ligę Mniejszości Pakistanu (ang. All Pakistan Minorities Alliance – APMA) i został jednomyślnie wybrany jej przewodniczącym^[10]. Spotykał się z prezydentem Pervezem Musharrafem jako przedstawicielem grupy rzeczników praw mniejszości^[11]. W 2002 roku Bhatti wstąpił w szeregi Pakistańskiej Partii Ludowej (PPL)^[12], jednak pozostał poza polityką aż do otrzymania nominacji na ministra w 2008 roku. W 2003 został umieszczony na rządowej liście osób tzw. Lista Kontroli Wyjazdów (ang. Exit Control List), którym zakazano opuszczania Pakistanu, ale został usunięty z niej w listopadzie tego samego roku^[13].

Bhatti został zaprzysiężony jako federalny minister ds. mniejszości 2 listopada 2008 roku, kiedy to po raz pierwszy utworzono to stanowisko w rządzie pakistańskim i powołano niezależne ministerstwo. W tym czasie Bhatti powiedział, że zaakceptował nominację na to stanowisko ze względu na „represjonowanych, uciskanych i marginalizowanych” (ludzi) w Pakistanie oraz że poświęca swoje życie „walce o równość ludzi, sprawiedliwość społeczną, wolność religijną oraz o to, aby podnieść na duchu i uprawomocnić mniejszościowe wspólnoty religijne”. Dodał, że chce przesłać „wiadomość o nadziei ludziom rozczarowanym i żyjącym w rozpaczy”, zobowiązał się również do zreformowania obowiązującej w Pakistanie Ustawy o bluźnierstwie^[14].

W trakcie swojej pracy w roli ministra federalnego podejmował liczne działania wspierające mniejszości religijne. Obejmowały one zapoczątkowanie krajowej kampanii promującej harmonijne współistnienie wyznawców różnych religii, propozycje legislacyjne dotyczące zakazu mowy nienawiści oraz związanej z nią literatury, propozycję wprowadzenia do nauczania przedmiotu prezentującego różne religie, wprowadzenie przedstawicieli mniejszości religijnych do urzędów państwowych oraz zarezerwowanie dla nich czterech miejsc w Senacie Pakistanu^[1]. W lipcu 2010 Bhatti był również inicjatorem Narodowych Konsultacji Międzywyznaniowych (ang. National Interfaith Consultation), które zgromadziły przywódców religijnych wszystkich wyznań w Pakistanie i doprowadziły do wspólnej deklaracji potępiającej terroryzm^[15].

Zamach

Od 2009 roku Bhattiemu grożono śmiercią. Przemawiał wówczas w obronie zaatakowanych pakistańskich chrześcijan podczas zamieszek w mieście Gojra w Prowincji Pendżab. Groźby te nasiliły się po tym, jak stanął w obronie Asii Bibi – pakistańskiej chrześcijanki skazanej na śmierć w 2010 roku za rzekome bluźnierstwo przeciwko Prorokowi Mohametowi^[16]. Stany Zjednoczone próbowały uzyskać od rządu pakistańskiego zwiększoną ochronę dla chrześcijańskiego ministra i domagały się opancerzonego pojazdu dla niego, jednakże próby te zakończyły się niepowodzeniem^[17]. Bhatti w obliczu zagrożenia swojego życia nagrał film wideo, który miał zostać wyemitowany w przypadku jego śmierci. Na filmie Bhatti wypowiedział m.in. słowa: „Wierzę w Jezusa Chrystusa, który oddał swe życie za nas ... i jestem gotów umrzeć dla sprawy. Żyję dla mojej wspólnoty ... i umrę w obronie jej praw”^[18].

Do zamachu doszło 2 marca 2011 roku w godzinach porannych w centrum Islamabadu. Bhatti jechał do pracy, wracając z domu swojej matki, kiedy jego samochód został zasypany gradem kul. Świadkowie zeznawali, że trzech napastników ostrzelali samochód najpierw z boku, a następnie z przodu, po czym odjechali białym samochodem marki Suzuki. Ranny kierowca natychmiast zabrał Bhattiego do szpitala, jednak ten zmarł zanim udzielono mu jakiejkolwiek pomocy medycznej. W trakcie ataku przy ministrze nie było żadnej ochrony^[2]. Terroryści z organizacji Tehrik-i-Taliban oświadczyli agencji BBC, że dokonali zamachu, ponieważ Bhatti był „znanym bluźniercą”. Chrześcijański minister zginął, ponieważ krytykował „Ustawę o bluźnierstwie”, podobnie jak jego partyjny kolega – gubernator Pendżabu Salman Taseer, który został zamordowany dwa miesiące wcześniej^[4].

Dzień po zamordowaniu Bhattiego setki pakistańskich chrześcijan wyszło na ulice. Protestujący palili opony i domagali się sprawiedliwości, co było niespotykanym dotąd sposobem okazywania niezadowolenia społecznego przez chrześcijan w Pakistanie^[19]. Do dnia dzisiejszego nie udało się ująć sprawców zamachu na Shabaza Batthiego. Zdania na temat tożsamości zabójców są podzielone. Jednakże większość osób badających sprawę wskazuje na Al-Ka’idę i powiązane z nią jednostki terrorystyczne^[20].

Reakcje

Pakistan

Farahnaz Ispahani, doradca prezydenta Asifa Ali Zardari potępił zamach mówiąc: „Jest to skoordynowana kampania na rzecz wymordowania każdego liberalnego, postępowego i humanitarnego głosu w Pakistanie”^[4]. Prezydent Zardari poprzysiągł walkę z siłami obskurantyzmu oraz powiedział: „nie damy się zastraszyć i nie wycofamy się”. Rząd ogłosił trzy dni żałoby. Jednakże, gdy premier Yousaf Raza Gilani wprowadził dwie minuty ciszy w parlamencie, trzech członków partii Jamiat Ulema-i-Islam nie powstało ze swoich foteli. Muhammad Rafi Usmani, wielki mufti Pakistanu, odniósł się do możliwości wyjaśnienia zamachu jako „amerykańskiej konspiracji mającej na celu zniesławienie rządu Pakistanu, muzułmanów oraz islamu”^[19]. Pakistański delegat do Rady Praw Człowieka ONZ, Asim Ahmad, powiedział, że nie należy wiązać morderstwa Bhattiego ze sprawą bluźnierstwa. Ahmad powiedział, że wolność słowa nie może usprawiedliwiać zniesławienia i bluźnierstwa; „Ważne jest aby zapobiec celowej kampanii na rzecz zniesławienia islamu oraz jego Proroka”^[21].

Według społeczności mniejszości religijnych Pakistanu morderca Shahbaza Bhattiego jest nadal nieznany. Mniejszości domagają się utworzenia komisji do zbadania sprawy zamordowanego ministra^[22].

Ponadnarodowe

Catherine Ashton, wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, potępiła morderstwo mówiąc „Wyrażam również głębokie zaniepokojenie związane z atmosferą nietolerancji i przemocy wokół debaty na temat kontrowersyjnej ustawy o bluźnierstwie”^[23].

Navanethem Pillay, Wysoki komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw praw człowieka, wezwał Pakistan do reformy ustawy o bluźnierstwie i powiedział, że kraj został zatruty przez ekstremizm^[23].

Pozostałe państwa

Australijski minister spraw zagranicznych, Kevin Rudd, określił Bhattiego jako mężnego człowieka, którego wysiłki, aby chronić i wspierać prawa wszystkich mniejszości w Pakistanie niezależnie od rasy i religii, wzbudziły wielki podziw i szacunek ludzi w Pakistanie i na całym świecie^[24].

Rząd francuski oświadczył, że był przerażony zabójstwem i wezwał władze do znalezienia zabójców^[25].

Indyjski rząd potępił to, co sam określił jako „nikczemną zbrodnię”, dodając: „W tej trudnej godzinie, nasze modlitwy i myśli są z pogrążoną w smutku rodziną i narodem pakistańskim”^[26].

Premier Kanady, Stephen Harper, nazwał zabójców „mięczakami”. Kanadyjska Izba Gmin podjęła uchwałę potępiającą morderstwo i złożyła kondolencje rodzinie Bhattiego^[27].

Minister spraw zagranicznych Niemiec, Guido Westerwelle, był zszokowany zabójstwem i powiedział, że Bhatti z pasją bronił praw mniejszości w Pakistanie^[28].

Hiszpański rząd potępił zabójstwo: „Zarówno jako lider Ligi Mniejszości Pakistanu, jak również przez swoją odpowiedzialną pracę jako minister, Bhatti wyróżnił się dzięki swoim wysiłkom w promowaniu dialogu międzykulturowego i międzywyznaniowego oraz w walce o prawa wszystkich mniejszości w Pakistanie”^[25].

Barack Obama potępił zabójstwo i wezwał do postawienia zabójców przed trybunałem sprawiedliwości^[23].

Rzecznik Watykanu, Federico Lombardi, potępił zbrodnię nazywając ją „odrażającą”^[4] Wezwał również do konieczności obrony wolności religijnej i zakończenia prześladowania chrześcijan w Pakistanie^[29]. Benedykt XVI, komentując zamach na Bhattiego, powiedział, że jego „poruszająca ofiara” inspiruje „odwagą i zaangażowaniem w dążeniu do wolności religijnej dla wszystkich ludzi”^[30].

Premier David Cameron nazwał zabójstwo „absolutnie brutalnym i nie do zaakceptowania”^[23].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Shahbaz Bhatti, Pakistan Herald - profil. (ang.)
• Shahbaz Bhatti receives International Religious Freedom Award. Pakistan Press International - artykuł, 21 marca 2004. (ang.)
• PAKISTAN: Religious freedom in the shadow of extremism. CSW religious freedom briefing, czerwiec 2011. (ang.)