Shangdi

Shangdi
上帝
—bóg stwórca, najwyższy i najważniejszy bóg; personifikacja Nieba—
Występowaniemitologia chińska

Shangdi (chiń. 上帝; pinyin: Shàngdì; dosł. „Najwyższy Przodek, Najwyższy Władca”) – w mitologii chińskiej najwyższy i najważniejszy bóg, stwórca, uważany za personifikację Nieba (Tian).

Kult Shangdi pojawił się w okresie dynastii Shang. Był oficjalnym kultem państwowym, a ofiary bóstwu składali cesarze. Postrzegany był jako nadziemska istota zsyłająca ludziom powodzenie lub klęskę. Był bóstwem sprowadzającym deszcz i pioruny oraz kontrolującym wiatry. W późnym okresie Shang był postrzegany jako istota przewodnicząca przodkom i innym bóstwom[1], zaś w okresie dynastii Zhou jego kult zlał się całkowicie z bardziej uniwersalnym kultem Nieba (Tian)[2].

Shangdi a chrześcijaństwo

Po przybyciu pierwszych misjonarzy jezuickich do Chin zwrócono uwagę na podobieństwo Shangdi do chrześcijańskiego Boga. Matteo Ricci wysunął pogląd, że religia chińska była pierwotnie monoteistyczna, zaś Shangdi jest tożsamy z chrześcijańskim pojęciem Boga. Pogląd ten stał się przyczyną długich sporów między jezuitami a neokonfucjanistami. Został także odrzucony w Europie przez katolickich teologów i uczonych, jego przeciwnikiem był m.in. Athanasius Kircher[3].

Wśród misjonarzy wybuchł spór, czy Boga chrześcijańskiego w tłumaczeniu na chiński nazywać imieniem Shangdi. Ostatecznie przyjęty został neologizm Tianzhu (天主), czyli Pan Niebios, od którego wywodzi się chińska nazwa katolicyzmu tianzhujiao (天主教)[4].

Przypisy

  1. ↑ Encyklopedia historyczna świata. Tom III. Kraków: Wyd. Opres, 2000, s. 301. ISBN 83-85909-61-3.
  2. ↑ Wiesław Olszewski: Chiny. Zarys kultury. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2003, s. 86-87. ISBN 83-232-1272-4.
  3. ↑ Edward Kajdański: Chiny. Leksykon. Warszawa: Książka i Wiedza, 2005, s. 238. ISBN 83-05-13407-5.
  4. ↑ Irene Eber: The Jewish Bishop and the Chinese Bible: S.I.J. Schereschewsky (1831-1906). Leiden: Brill, 1999, s. 115. ISBN 90-04-11266-9.

Bibliografia

  • Edward Kajdański: Chiny. Leksykon. Warszawa: Książka i Wiedza, 2005. ISBN 83-05-13407-5.
  • Encyklopedia historyczna świata. Tom III. Kraków: Wyd. Opres, 2000. ISBN 83-85909-61-3.