Shlomo Carlebach

Shlomo Carlebach
שלמה קרליבך
Reb Shlomo
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

14 stycznia 1925
Berlin

Data i miejsce śmierci

21 października 1994
podczas lotu do Kanady

Przyczyna śmierci

zawał serca

Miejsce spoczynku

Har HaMenuchot, Jerozolima

Zawód, zajęcie

nauczyciel religijny, kompozytor, piosenkarz, muzyk

Narodowość

amerykańska, izraelska

Rodzice

Hartwig Naftali Carlebach

Małżeństwo

Elaine Neila Glick

Dzieci

córki Nedara, Neshama

Shlomo Carlebach (hebr. שלמה קרליבך), zwany także jako Reb Shlomo (ur. 14 stycznia 1925 w Berlinie, zm. 21 października 1994[1] podczas lotu do Kanady) – amerykański rabin, muzyk, kompozytor. Nazywany „Śpiewającym Rabinem”. Wydał ponad 25 albumów ze skomponowaną przez siebie muzyką do modlitw, wersetów z pism, psalmów oraz ze swoimi naukami. Uważany za jednego z czołowych żydowskich kompozytorów religijnych drugiej połowy XX wieku[2][3]. Był zaangażowany w prace skierowanego do młodzieży ruchu Baal teszuwa – powracających do Judaizmu.

Życiorys

Ojciec Shlomo – Hartwig Naftali Carlebach – był rabinem ortodoksyjnym. Matka Shloma, Paula Kon pochodziła z rodziny rabinów, jej ojciec Aszer Michael Kagan był głównym rabinem Bazylei. Szlomo od czwartego roku życia uczył się czytać Torę i poznawał komentarze Rasziego, a gdy miał pięć lat rozpoczął naukę Talmudu. W 1931 roku razem z rodziną, wyjechał z Niemiec do Austrii, by następnie w 1933 roku udać się do Szwajcarii. W 1938 roku wyjechał na Litwę i rozpoczął naukę w jesziwie w Poniewieżu, gdzie miał również bar micwę. W 1939 roku rodzina osiedliła się, w Nowym Jorku, ponieważ ojciec – Naftali Carlebach – został rabinem w tamtejszej synagodze Kehilat Jakow. Po śmierci ojca w 1967 roku jego funkcję przejął brat bliźniak Shloma Eli Chaim.

Grób Carlebacha

Shlomo Carlebach studiował w nowojorskich jesziwach, po otrzymaniu michy, został uczniem Rabiego Josefa Jcchoka Schneersohna, szóstego rabina Chabadu–Lubawicz. W latach 1951–1954 pracował jako nauczyciel. Był jednym z pierwszych wysłanników siódmego lubawickiego rabina Menachema Mendla Schneersona.

W 1972 roku poślubił Elainę Neile Glick, z którą miał dwie córki. Jedna z nich – Neszama (ur. 1974) podobnie jak ojciec została muzykiem. Carlebach był głównym fundatorem moszawu Mewo Modi’im w Izraelu, gdzie często przebywał.

Zmarł na zawał serca podczas lotu do Kanady; pochowany został na cmentarzu Har haMenuchot w Jerozolimie.

Muzyka

Shlomo Carlebach komponował swoje piosenki w oparciu o wersety z Tanach i Talmudu, jednak największą część jego utworów stanowią stworzone przez niego własne melodie do znanych pieśni i modlitw. Opracował też nowe niguny. Jego styl opierał się w głównej mierze na pieśniach chasydzkich. Koncerty Carlebacha przyciągały rzesze ludzi. Podczas występów aranżował wyjątkowe tańce, które dawały możliwość wspólnotowego przeżywania śpiewanych modlitw. Za wspólne tańce mężczyzn i kobiet był krytykowany przez środowiska ortodoksyjne. Od 1966 roku występował na koncertach, również folkowych, a następnie, zdobywszy sławę wśród chasydów, koncertował na festiwalach chasydzkich. W 1989 roku przyjechał do Polski. To wydarzenie jest często postrzegane za początek odradzania się diaspory żydowskiej w Polsce. Jego uniwersalne piosenki, zrozumiałe przesłanie i „wpadające w ucho” melodie zdobyły uznanie wśród różnych grup i do dziś są wykorzystywane w wielu synagogach różnych nurtów.

Nauki

Reb Shlomo w swoich naukach często podkreślał, że „Jeden Bóg stworzył jeden świat. Wszyscy jesteśmy braćmi i siostrami”, przez co jego uniwersalne nauczanie nie zamykało się tylko do grupy żydowskiej.

Podkreślał, jak bardzo ważny jest pokój na całym świecie. Prowadził nauczanie wśród grupy hipisów, co łącznie z koncertami i wspólnymi modlitwami doprowadziło do zdobycia uznania w subkulturach młodzieżowych.

Dyskografia

  • 1959: Haneshama Lach (Songs of My Soul)
  • 1960: Barchi Nafshi (Sing My Heart)
  • 1961: Shlomo Carlebach Live
  • 1962: Wake Up World
  • 1963: At the Village Gate
  • 1965: In the Palace of the King
  • 1968: I Heard the Wall Singing (2 vol.)
  • 1973: Days Are Coming
  • 1974: Uvnei Yerushalayim (6 Million in Heaven – 3 Million in Hell)
  • 1973: Am Yisrael Chai
  • 1973: Shlomo Carlebach Live, Let There Be Peace (nagrane na żywo w Wiedniu)
  • 1969: Vehaer Eynenu
  • 1974: Yisrael B’tach BaShem
  • 1975: Shlomo Carlebach & the Children of Jewish Song sing Ani Maamin
  • 1976: Live in Tel-Aviv (Heichal HaTarbut)
  • 1981: Even Ma’asu HaBonim
  • 1983: Nachamu Ami
  • 1988: Shvochin Asader
  • 1988: Live in Concert for the Jews of Russia (nagrane w Toronto)
  • 1990: Shlomo Sings with the Children of Israel
  • 1992: Shabbos with Shlomo
  • 1995: Carlebach in Jerusalem (Al Eileh)

Zobacz też

Przypisy

  1. Eugene Labovitz, Annette Labovitz: A Sacred Trust: Silver Age of Poland. Isaac Nathan Publishing Company, Incorporated, 1995, s. 305. ISBN 978-0-914615-13-2. [dostęp 2015-10-12].
  2. Shlomo Carlebach Judaica & Jewish Gifts – Judaism.com. judaism.com. [dostęp 2015-10-12]. (ang.).
  3. Soul Doctor Tickets – Broadway Shows – NewYork.com. newyork.com. [dostęp 2015-10-12]. (ang.).

Media użyte na tej stronie

הרב+קרליבך+עם+הרב+יצחק.jpg
Autor: ויקיתורה, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rabbi Yitzchak Ginsburgh with Rabbi Shlomo Carlebach, before 1995
Grave of Shlomo Carlebach.jpg
Grave of Shlomo Carlebach at Har HaMenuchos cemetery, Jerusalem