Siły Mobilizacji Ludowej

(c) Tasnim News Agency, CC BY 4.0

Bojownik Sił Mobilizacji Ludowej, kwiecień 2015, iracka prowincja Salah ad-Din

Siły Mobilizacji Ludowej^[1] (arab. ‏الحشد الشعبي‎ Al-Haszd asz-Szabi) – sojusz ponad czterdziestu formacji milicyjnych aktywnych przede wszystkim w Iraku, biorących w drugiej kolejności udział także w wojnie domowej w Syrii, walczących odpowiednio po stronie rządu irackiego przeciwko Państwu Islamskiemu oraz po stronie rządu syryjskiego. Większość milicji zrzesza szyitów, chociaż istnieją również mniej liczne formacje sunnickie^[2][3] i chrześcijańska^[4]. Formalnie milicje podporządkowane są rządowi irackiemu, jednak w rzeczywistości formacje szyickie uznają dowództwo irańskiego gen. Ghasema Solejmaniego, dowódcy Sił Ghods.

Historia i struktura

Sojusz ponad czterdziestu milicji, w większości szyickich^[5], z minimalnym udziałem sunnitów^[3], został zawiązany w czerwcu 2014 na wezwanie ajatollaha Alego as-Sistaniego, który zaapelował do szyitów irackich o obronę kraju przed sunnickimi fundamentalistami z Państwa Islamskiego^[6]. Jego apel spotkał się z masowym odzewem^[7]. Za autorytet duchowy członkowie milicji szyickich uważają irańskiego Najwyższego Przywódcę ajatollaha Alego Chameneiego, a za faktycznego dowódcę – gen. Ghasema Solejmaniego, dowódcę irańskich Sił Ghods^[1]. Teoretycznie dowództwo Sił Mobilizacji Ludowej odpowiada przed premierem Iraku, jednak realna kontrola władz irackich nad nimi jest ograniczona^[8][9].

Milicje były tworzone i rozwijane pod kierunkiem Solejmaniego i innych oficerów Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej (który jest wzorem dla żołnierzy Sił Mobilizacji Ludowej^[4]) jeszcze przed wojną z Państwem Islamskim, niemal natychmiast po obaleniu rządów Saddama Husajna w Iraku. Walczyły wówczas z żołnierzami amerykańskimi (oraz innych państw koalicji) stacjonującymi w Iraku, a także atakowały sunnitów^[10]. Już w czasie wojny z Państwem Islamskim podawane były informacje o szkoleniu milicji – na znacznie mniejszą skalę – również przez oficerów tureckich, którzy szkolili nieliczne milicje sunnickie^[11]. Wśród szkolonych przez irańskich oficerów szyitów są nie tylko Irakijczycy, ale i obywatele Pakistanu oraz Afganistanu^[8].

W marcu 2016 na czele Sił Mobilizacji Ludowej stał Abu Mahdi al-Muhandis. Liczebność milicji szacowana jest w granicach 100–120 tysięcy osób^[1], chociaż podawane są również liczby o wiele wyższe, nawet milion ludzi^[3]. Wśród znaczących formacji należących do koalicji są Organizacja Badr (licząca 15 tys. bojowników), Liga Sprawiedliwych, Brygady Hezbollahu, Harakat Hezbollah an-Nudżaba, Kompanie Pokoju, Kompanie Dżihadu, Brygady Szlachetnych Męczenników, Saraja Tal'a al-Churasani, Saraja al-Atabat^[1]. Brygady Hezbollahu, związane z Hezbollahem libańskim, uważane są przez Stany Zjednoczone za organizację terrorystyczną^[2], za terrorystów Amerykanie uważają również dowódców niektórych innych milicji^[12]. Według niektórych relacji uzbrojenie milicji jest znacznie lepsze, niż oddziałów armii irackiej^[8].

Udział w wojnie z Państwem Islamskim

Milicje szyickie przyczyniły się do powstrzymania ofensywy Państwa Islamskiego w Iraku latem 2014, w szczególności do uniemożliwienia skutecznego szturmu na Bagdad oraz do odzyskania Tikritu przez wojsko irackie^[7][5]. Z 30 tys. uczestników udanej irackiej operacji zakończonej odbiciem Tikritu z rąk dżihadystów blisko połowa (13 tys.)^[2] lub nawet 2/3^[13] należała do milicji, zaś całą operacją przynajmniej na początkowym etapie dowodził Ghasem Solejmani^[2][13]. Po zdobyciu Tikritu członkowie milicji dopuścili się plądrowania i rabunków w mieście^[13]. Istotnie przyczyniając się do sukcesów Iraku w wojnie z Państwem Islamskim, milicje przyczyniły się równocześnie do zaostrzenia i tak już silnych konfliktów religijnych w kraju^[14]. W sierpniu 2014 Liga Sprawiedliwych i Brygady Hezbollahu odegrały znaczącą rolę w przełamaniu oblężenia Amirli przez IS^[2]. Podczas walk z Państwem Islamskim milicje dopuściły się zbrodni na cywilnej ludności sunnickiej, którą uznały za współwinną sukcesów wojskowych terrorystów. Według Amnesty International członkowie formacji bezkarnie zabijali i porywali sunnitów, motywując swoje działania zemstą za wcześniejsze zbrodnie Państwa Islamskiego^[2]. W 2015 milicje wzięły udział w wyzwoleniu Ramadi, jednak do samego miasta nie wkroczyły^[15].

Udziałowi milicji w walkach z Państwem Islamskim sprzeciwiali się niektórzy przywódcy irackich sunnitów (m.in. Usama an-Nudżajfi), twierdzili oni że nie jest on konieczny^[1]. W styczniu 2015 premier Iraku Hajdar al-Abadi nakazał, by do Sił Mobilizacji Ludowej dołączyło 40 tys. ochotników sunnickich, którzy mają działać głównie w zdominowanych przez sunnitów prowincjach Salah ad-Din, Anbar i Niniwa^[16]. Mimo to w kwietniu 2016 politycy sunniccy ponownie sprzeciwili się udziałowi milicji w planowanej operacji, której celem ma być odzyskanie Mosulu z rąk Państwa Islamskiego. Z kolei dowódcy milicji oraz prezydent Iraku Fu’ad Masum podnosili, że operacja powiedzie się tylko wtedy, gdy wezmą w niej udział oddziały wojska irackiego, peszmergów i Sił Mobilizacji Ludowej^[15]. W maju 2016 Siły Mobilizacji Ludowej razem z armią iracką brały udział w odbiciu Al-Falludży z rąk IS^[12]. Ostatecznie, mimo kontrowersji, w październiku 2016 Siły Mobilizacji Ludowej wzięły udział w operacji mającej na celu odbicie Mosulu z rąk Państwa Islamskiego^[17]. W październiku roku następnego odegrały znaczącą rolę w odzyskaniu przez Irak kontroli nad Kirkukiem, który od 2014 r. był faktycznie kontrolowany przez Kurdów; władze irackie obawiały się proklamowania przez iracki Kurdystan niepodległości w związku z wynikami referendum w tej sprawie 25 września 2017^[18].

Przypisy