Siły Powietrzne Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej

Siły Powietrzne Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej
中国人民解放军海军

Państwo	Chińska Republika Ludowa
Siły zbrojne	Chińska Armia Ludowo-Wyzwoleńcza
Data utworzenia	11 listopada 1949
Znak rozpoznawczy

Siły Powietrzne Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej (chiń. upr. 中国人民解放军空军; chiń. trad. 中國人民解放軍空軍; pinyin Zhōngguó Rénmín Jiěfàngjūn Kōngjūn, skrót ang. PLAAF) – jeden z rodzajów sił zbrojnych Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej, od początku istnienia ich kręgosłup stanowiły maszyny radzieckie, a później ich kopie produkowane w Chinach, obecnie liczą ponad 2000 statków powietrznych.

Chińczycy od początku istnienia nowego państwa napotkali na trudności w budowie nowoczesnej armii, nie będąc w stanie zaprojektować i budować nowoczesnego samolotu byli skazani na współpracę z ZSRR. Oba kraje zbliżyła wojna koreańska, w trakcie której Chińczycy latali na radzieckich MiG-15 (w ChRL J-2), zakłady Shenyang uruchomiły nawet licencyjną produkcję treningowych MiG-15UTI (oznaczone JJ-2). W latach 50. Chiny zbudowały znaczne zaplecze przemysłowe, aby móc samodzielnie produkować samoloty dla swojego lotnictwa.

19 listopada 2015 roku ogłoszono podpisanie kontraktu pomiędzy rządami Chin i Rosji na sprzedaż 24 samolotów Su-35. Wartość umowy szacowana jest na 2 miliardy USD. Dostawy myśliwców mają się rozpocząć w 2017, a zakończyć w 2018 roku. Negocjacje trwały od 2011 roku, które dotyczyły miejsca produkcji maszyn. Postanowiono, że samoloty powstają w zakładach Suchoja w Komsomolsku nad Amurem, z wykorzystaniem niektórych chińskich komponentów maszyny. Siły Powietrzne Chin staną się pierwszym zagranicznym użytkownikiem Su-35^[1].

Wyposażenie jednostek transportowych

Zadaniem lotnictwa transportowego jest zapewnienie transportu wewnątrz kraju oraz wsparcie działań za granicą. Chińska Republika Ludowa w wielu regionach swojego rozległego terytorium posiada słabo rozbudowaną sieć infrastruktury drogowej. Realizacja transportu w takim przypadku realizowana jest prze wojskowy transport powietrzny. Problemem braku wsparcia dla rozrostu sił transportowych był brak nowoczesnego sprzętu wraz z brakiem technologii w tej dziedzinie. Przyczyną za ten stan rzeczy były negatywne stosunku z ZSRR oraz ograniczone moce produkcyjno-konstrukcyjne chińskiego przemysłu lotniczego^[2].

Pierwszy chiński samolot transportowy był to Yun-5, który był radzieckim samolotem An-2. Od 1957 roku montowano samoloty z części sprowadzonych z ZSRR, a następnie uruchomiono miejscową produkcję. W trzynaście lat do 1970 roku powstało 728 sztuk w fabryce Nanchang, a od tego roku również fabryka Shijiazhuang. Jedyną zmianą konstrukcyjną w stosunku do radzieckich lub polskich samolotów było zamontowanie na końcu wingletów^[3].

W latach 1974-1975 opracowano samolot Y-11, którego produkcja trwała zaledwie dwa lata. Napędzany był dwoma silnikami tłokowymi z dziewięcioma cylindrami Huosai-6A o mocy 213 kW każdy. Samolot z powodu niepraktyczności został wycofany z użytkowania. Samolot Y-11 Turbo Panda, który powstał na podstawie poprzednika to samolot u układzie grzbietopłatu z skrzydłami wzmocnionymi zastrzałami. Napęd stanowią dwa silniki Pratt & Whitney Canada PT6A-27 z śmigłami Hartzell o łącznej mocy 1360 kW. Kabina mieści 17 pasażerów i 1700 kg ładunku. Kadłub nie posiada tylnych drzwi załadunkowych. Konstrukcja została oblatana w 1982 roku. Nazwa następnie została zmieniona na Y-12. Maszyna została zmodernizowana poprzez wydłużenie skrzydeł o 2 metry, przez skośne końcówki oraz wymieniono silniki na mocniejsze. Próby w locie zostały zakończone w 2002 roku. Wyprodukowano ich około 120 sztuk^[3].

Chiński samolot Yun-7 jest chińską kopią samolotu radzieckiego An-24. Nie ma informacji czy samolot był skopiowany po zakupieniu wersji cywilnych czy dokonano zakupienia dokumentacji. Pierwszy samolot oblatano w latach 70 XX wieku, a wersję z tylną rampą załadowczą Y-7H oblatano końcem lat 90^[4].

Samolot An-12 jest największym chińskim samolotem transportowym, który produkowany jest seryjnie. Państwo Chińskie otrzymało w latach 60 kilka samolotów An-12 i dokumentację umożliwiającą samodzielny montaż bez licencji i dokumentacji produkcyjnej. Rozpoczęcie kopiowania radzieckiego samolotu zostało ustalone w 1969 roku. Prototyp zbudowano w 1974 roku. Oznaczenie chińskiego klona ustalono na Yun-8. Próby nad samolotem zostały zakończone w 1980 roku. W użyciu pozostaje około 90 sztuk z 100 wyprodukowanych samolotów. Różnica między radzieckim odpowiednikiem widoczna jest w przeszklonym nosie, który został wydłużony. Modernizacji uległy również wrota załadunkowe, skopiowane z amerykańskiego Herculesa oraz zostały powiększone celem transportu śmigłowców. W 1990 próbowano samodzielnie uszczelnić kabinę celem hermetyzacji jednak konieczne było skorzystanie pomocy z usług firmy Lockheed Martin. Zmiana miała oficjalnie umożliwić transport zwierząt, ale dała możliwość transportu żołnierzy nad Himalajami^[5].

Niektóre samoloty Yun-8 posiadają większe osłony dielektryczne na przodzie kadłuba. Przyczyną były dłuższe anteny radaru. Samolotów tych używa się powszechnie do transportu i maszyn specjalnych jak rozpoznanie lub testowania nowych komponentów. W 1993 roku planowano stworzyć wersję cywilną samolotu. W 1997 roku zmodernizowano podwozie samolotu. W 2004 roku rozpoczęto modernizację samolotu. Planowano importować silniki od Pratt & Whitney PW150B i śmigła sześciołopatowe Dowty R-408. Modernizacja z powodu przedłużających się prac, została wsparta umową z biurem Antonowa, które miało zaprojektować nowe skrzydła z kesonem pełniącym rolę zbiornika paliwa. Samolot po modernizacji otrzymał oznaczenie Y-8F-600. Oblatano go w 2007 roku według źródeł chińskich pomimo nie ujawnienia żadnego zdjęcia prototypu. Maszyna była później modernizowana pod względem zadań specjalnych. W ogonie wprowadzono masywny opływ aerodynamiczny, zlikwidowano rampę załadunkową, zmniejszono grzebień aerodynamiczny, wydłużono gondole podwozia, zwiększono ładownie o 1 metr. Kolejna zmiana dodała kolejny metr ładowni, nowe silniki i zwiększenie steru kierunku. W 2005 roku podane zostały informacje o pracy nad samolotem Y-8U^[6].

W 2007 roku ujawniono makietę samolotu, która okazała się kopią Ił-76. W 2009 roku oficjalnie ogłoszono pracę nad konstrukcją samolotu Y-20. Samolot stanowi połączenie rozwiązań z różnych samolotów. Z samolotu Ił-76 zaczerpnięto skrzydła, natomiast ogon wzięto z C-17A Globemaster III, podwozie z Airbus A400M, a przód z An-70^[7].

Samoloty z importu

Po II wojnie światowej Chiny używały samolotów C-46, C-47, Li-2, Ił-12, Ił-14, Ił-18, Tu-124. W latach dziewięćdziesiątych XX wieku zakupiono Ił-76^[8].

Plany niezrealizowane

Pierwszym dużym samolotem transportowym miała być kopia Boeinga 707 - Y-10. Projekt jednak porzucono^[8].

Wyposażenie

• 

  J-10A

• 

  Su-27UBK

• 

  J-8II

• 

  JH-7A

• 

  Q-5

• 

  KJ-2000

• 

  HY-6

• 

  CJ-6

• 

  Z-8KH

• 

  Z-9

• 

  Chengdu J-20

• 

  Wz-10

Samolot	Producent	Typ	Wersja	Liczba sztuk[9]	Uwagi
Samoloty myśliwskie
Chengdu J-20	Chiny	mysliwiec trudnowykrywalny		~50[10]
Suchoj Su-35	Rosja	myśliwiec wielozadaniowy	Su-35S	24
Chengdu J-10	Chiny	myśliwiec wielozadaniowy	J-10A/B J-C J-10S	436[11]	Dopiero wersja C jest uważana za nowoczesną maszynę.
Su-30	Rosja	myśliwiec wielozadaniowy	Su-30MKK	~76	Marynarka wykorzystuje 24 Su-30MKK2.
Shenyang J-16	Chiny	mysliwiec przewagi powietrznej	J-16 J-16D	100+[12]	Rozwojowa kopia Su-30 Wersja D - walka elektroniczna
Shenyang J-11	Chiny	myśliwiec wielozadaniowy	J-11A J-11B	120	kopia Su-27
Suchoj Su-27	Rosja	myśliwiec przewagi powietrznej	Su-27SK Su-27UBK	53 16
Shenyang J-8II	Chiny	myśliwiec przechwytujący	J-8A/J-8B	96
Chengdu J-7	Chiny	myśliwiec	J-7	389	kopia MiG-21F-13
Samoloty szturmowe
Xi’an JH-7	Chiny	myśliwiec szturmowy	JH-7/A	72
Nanchang Q-5	Chiny	samolot bliskiego wsparcia	Q-5	119	rozwinięcie J-6/MiG-19
Bombowce
Xi’an H-6	Chiny	bombowiec strategiczny	H-6	120	Licencyjna kopia Tu-16, produkowane są zmodernizowane H-6K.
Samoloty wczesnego ostrzegania
KJ-2000	Chiny	wczesne ostrzeganie		5	Zmodyfikowane w Chinach Ił-76.
KJ-200	Chiny	wczesne ostrzeganie		2	Na bazie Y-8.
Samoloty szkolno-treningowe
Nanchang CJ-6	Chiny	szkolenie wstępne	CJ-6	300+	rozwinięcie Jak-18A
Hongdu JL-8	Chiny	szkolenie podstawowe	JL-8	190
Hongdu L-15	Chiny	szkolenie zaawansowane	L-15	2
Samoloty transportowe
Ił-76	Rosja	strategiczny transportowiec	Ił-76MD	20
Harbin Y-12	Chiny	lekki transportowiec	Y-12	?
Harbin Y-11	Chiny	lekki transportowiec	Y-11	50
Shaanxi Y-8	Chiny	taktyczny transportowiec	Y-8	45	kopia An-12
Xi’an Y-7	Chiny	lekki transportowiec	Y-7	80
Shijiazhuang Y-5	Chiny	lekki transportowiec	Y-5	300
Bombardier Challenger 600	Kanada	transport VIP	CL 601	5
Powietrzne tankowce
Xi’an H-6	Chiny	tankowiec powietrzny	HY-6	10
Śmigłowce
Mi-17	ZSRR	transportowy	Mi-17	330
Changhe Z-8	Chiny	ciężki transportowy	Z-8	8	licencyjny Super Frelon
Harbin Z-9	Chiny	wielozadaniowy bojowy	Z-9 WZ-9	180 30	licencyjny Eurocopter Dauphin
Changhe WZ-10	Chiny	szturmowy	WZ-10	300[13]
Changhe Z-11	Chiny	użytkowy bojowy	Z-11 Z-11W	30 30	licencyjny Eurocopter Écureuil
Eurocopter AS 532 Cougar	Francja	transportowy	AS 532	6
Sikorsky UH-60 Black Hawk	Stany Zjednoczone	transportowy	S-70C	16
Harbin HC-120	Chiny  Francja  Singapur	Śmigłowiec szkolny	HC-120	93	Zamówiono 130, licencyjny EC120 Colibri.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• People's Liberation Army Air Force, globalsecurity.org (ang.)
• Chinese Military Aviation (ang.)