Siarczek selenu
| ||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny | SeS | |||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa | 143,09 g/mol | |||||||||||||||||||||||||||||
| Wygląd | jaskrawopomarańczowy lub czerwonobrunatny proszek[1] | |||||||||||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Numer CAS | ||||||||||||||||||||||||||||||
| PubChem | ||||||||||||||||||||||||||||||
| DrugBank | ||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Klasyfikacja medyczna | ||||||||||||||||||||||||||||||
| ATC | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Stosowanie w ciąży | kategoria C[5] | |||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||
Siarczek selenu (łac. selenii disulfidum) – nieorganiczny związek chemiczny z grupy siarczków. Stosowany jest w leczeniu łupieżu, łojotokowym zapaleniu skóry oraz łupieżu pstrym.
Mechanizm działania
Siarczek selenu ma działanie cytostatyczne na komórki naskórka oraz mieszki włosowe, a także działanie przeciwgrzybicze[7] i przeciwbakteryjne[8].
Zastosowanie
Skuteczność szamponu zawierającego 1% roztworu siarczku selenu (Selsun Blue) w leczeniu łupieżu została potwierdzona w badaniu klinicznym[10].
Siarczek selenu znajduje się na wzorcowej liście podstawowych leków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO Model Lists of Essential Medicines) (2017)[11].
Siarczek selenu nie jest zarejestrowany jako lek w Polsce (2018)[12], natomiast jest stosowany jako składnik szamponów[13][14].
Działania niepożądane
Może powodować następujące działania niepożądane: podrażnienie skóry głowy, pęcherze szczególnie w przypadku stosowania dłuższego niż zalecane, przejściowe zwiększone wypadanie włosów, przesuszanie lub przetłuszczanie włosów, odbarwienie włosów, wysypkę oraz pokrzywkę[6][9].
Struktura
Wbrew stosowanej nazwie, siarczek selenu wykorzystywany komercyjnie w medycynie czy kosmetykach nie jest czystym związkiem chemicznym o wzorze SeS
2, a stanowi mieszaninę różnych związków, której przybliżony skład można opisać takim wzorem. W stanie stałym siarka i selen tworzą cykliczne, zazwyczaj ośmioczłonowe cząsteczki o wzorze ogólnym Se
nS
8−n, przy czym możliwe są również struktury cykliczne złożone z mniejszej lub większej liczby atomów. Skład produktów komercyjnych opisywany jest przeważnie w literaturze jako mieszanina monosiarczku selenu (SeS) i różnych cyklicznych związków selenu z siarką[15].
Przypisy
- ↑ Farmakopea Polska IX, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, t. 2, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2011, s. 3230, ISBN 978-83-88157-77-6, OCLC 803998023.
- ↑ a b Selenium disulfide, [w:] PubChem [online], United States National Library of Medicine, CID: 24087 (ang.).
- ↑ Selenium Sulfide, [w:] DrugBank [online], University of Alberta, DB00971 (ang.).
- ↑ Selenium Sulfide SC-296376 Material Safety Data Sheet, Santa Cruz Biotechnology [dostęp 2018-08-17] (ang.).
- ↑ Selenium sulfide topical Pregnancy and Breastfeeding Warnings, Drugs.com [dostęp 2018-08-17] (ang.).
- ↑ a b c d e Jan K. Podlewski, Alicja Chwalibogowska-Podlewska, Leki współczesnej terapii online, Medical Tribune Polska [dostęp 2018-08-17].
- ↑ L. Brzezińska-Wcisło i inni, Łupież i łojotokowe zapalenie owłosionej skóry głowy – patogeneza, obraz kliniczny oraz aspekty terapeutyczne, „Postepy Dermatologii i Alergologii”, XXIV (2), 2007, s. 59–64.
- ↑ WHO Model Prescribing Information: Drugs Used in Skin Diseases, Włochy: World Health Organization, 1997, ISBN 92-4-140106-0.
- ↑ a b c Sanofi-Aventis, Selsun Shampoo 2.5%, electronic Medicines Compendium (eMC), 31 lipca 2014 [dostęp 2018-08-17] (ang.).
- ↑ M. Rapaport, A randomized, controlled clinical trial of four anti-dandruff shampoos, „Journal of International Medical Research”, 9 (2), 1981, s. 152–156, DOI: 10.1177/030006058100900213, PMID: 7014286.
- ↑ WHO Model List of Essential Medicines 20th List, Światowa Organizacja Zdrowia, 2017, s. 36 [dostęp 2018-08-17] (ang.).
- ↑ Obwieszczenie Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych z dnia 16 kwietnia 2018 r. w sprawie ogłoszenia Urzędowego Wykazu Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia, 16 kwietnia 2018 [dostęp 2008-08-17] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-23].
- ↑ Disiarczek selenu w profilaktyce łupieżu, Hasco [dostęp 2018-08-17].
- ↑ Horst Fey, Xenia Petsitis, Słownik kosmetyczny, Agata Jabłońska-Trypuć (red.), Wrocław 2011, s. 250, ISBN 978-83-60466-87-2.
- ↑ N. Geoffroy, G.P. Demopoulos, The elimination of selenium(IV) from aqueous solution by precipitation with sodium sulfide, „Journal of Hazardous Materials”, 185 (1), 2011, s. 148–154, DOI: 10.1016/j.jhazmat.2010.09.009.
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.
Media użyte na tej stronie
Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) pictogram for toxic substances
Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) pictogram for substances hazardous to human health.
Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) pictogram for environmentally hazardous substances
The "fire diamond" as defined by NFPA 704. It is a blank template, so as to facilitate populating it using CSS.
The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.
Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) pictogram for substances hazardous to human health.
Structure of 1,2,3-Se3S5, a cyclic selenium sulfide