Siedlice (powiat łobeski)

Siedlice

wieś
Zabytkowy kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP w Siedlicach
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	łobeski
Gmina	Radowo Małe
Wysokość	32 m n.p.m.
Strefa numeracyjna	91
Kod pocztowy	73-152[1]
Tablice rejestracyjne	ZLO
SIMC	0782296
Położenie na mapie gminy Radowo Małe Siedlice
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Siedlice
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Siedlice
Położenie na mapie powiatu łobeskiego Siedlice
53°36′47,30″N 15°29′11,81″E/53,613139 15,486614

Siedlice (niem.: Zeitlitz) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie łobeskim, w gminie Radowo Małe^[2][3].

W latach 1975–1998 wieś należała administracyjnie do województwa szczecińskiego.

Integralne części wsi

Historia

Wieś tę w spadku po rodzicach (Otto von Borck i Anna zd. von Schwiecheld) w roku 1568 otrzymała Sydonia von Borck^[4]. W latach 1818-1945 miejscowość administracyjnie należała do Landkreis Regenwalde (Powiat Resko) z siedzibą do roku 1860 w Resku, a następnie w Łobzie^[5]. W latach 1975–1998 miejscowość należała do województwa szczecińskiego. Na przedwojennych polskich mapach taktycznych wieś nosiła nazwę Siedlucice.

Dworek z oficyną, cmentarz przykościelny, cmentarz za wsią, znaczna część przedwojennej zabudowy mieszkalnej i gospodarczej (np. gorzelnia) oraz linia wąskotorowa zostały rozebrane, zdewastowane lub zlikwidowane.

Atrakcje

We wsi znajduje się wpisany do rejestru zabytków zabytkowy kościół z dobrze zachowanymi witrażami (Kl.V.0/5/58), oraz zabytkowy park dworski (Kl.I.5340/22/79)^[6]. Kościół pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia NMP zbudowany został w XVIII w. (rok 1743 lub 1793) i jest to świątynia o konstrukcji ryglowej z drewna bukowego na rzucie prostokąta, z 5-bocznie zamkniętym prezbiterium, z dwukondygnacyjną wieżą włączoną częściowo w korpus nawy, z barokowym hełmem wieży zwieńczonym sterczyną, z kulą i krzyżem. W kościele jest ołtarz w formie tryptyku z figurą Matki Bożej z Dzieciątkiem w centrum i figurami świętych po bokach, 2 witraże z postaciami Świętych Apostołów Piotra i Pawła, XIX w. ambona w kształcie kielicha oraz wzdłuż płd.-zach. ściany szczytowej przy części ścian długich, drewniana empora, wsparta na 4 słupach^[7]. Na inną datę budowy starszego kościoła w Siedlicach może wskazywać dzwon z 1664 r., ufundowany przez Konrada von Goltze, rodzinę Borków, pastora, oraz sołtysa wsi.

Na początku XXI wieku filialny kościół w Siedlicach został odrestaurowany z inicjatywy Bronisława Jałowca, proboszcza z Mieszewa^[8] oraz miejscowego komitetu społecznego.

Park dworski powstał w drugiej połowie XIX w. (około 1874 r.) początkowo o powierzchni 14,24 morgi (1 morga pruska duża to około 0,6 ha), a obecnie zajmuje powierzchnię 3,50 ha. Park miał charakter krajobrazowy z dużym stawem i szpalerem głogowym^[7].

W siedlickim parku znajduje się głaz narzutowy „Maćkowe łoże” o obwodzie 16 m z którym związane są i legendy co do pogańskiego jego przeznaczenia i historia rodu Borków^[9].

Kalendarium

• 1568 Umiera mieszkający w Strzmielach (zw. „Wilczym Gniazdem”) Otto von Borck, dotychczasowy właściciel Siedlic.
• 1568 Wieś w spadku po rodzicach otrzymuje słynna Sydonia von Borck^[4].
• 1597 Ulrich von Borcke (brat Sydonii – właściciel Łagiewnik) przekazuje dobra w Siedlicach na rzecz syna Ottona, który dzieli wieś na dwie części. Ulrich umiera w roku 1603^[10].
• Do XVII w. Siedlce stanowiły lenno von Borcke^[11].
• 1607 Otto von Borck nie wykupuje zastawionej wsi i tym sposobem wieś staje się własnością Josta von Borck.
• 1664 Obok majątku istniała wieś z sołtysem^[10][12].
• 1664 Właścicielem majątku był Konrad von Goltze^[11].
• 1664 Dzwon do kościoła funduje Konrad von Goltze, ród Borków, pastor i sołtys^[10][12].
• XVII w. Siedlice były w posiadaniu rodzin von Borck, von Goltze i von Wedel.
• XVII Siedlice były kościołem filialnym parafii w Strzmielu^[12].
• 1723 Tajny radca dworu Johann Jacob von Wendelm wykupił cały majątek^[11][13].
• 1731 Siedlice kupił Georg Heinrich von Petersen^[10][11][12].
• 1743 Johann Weichbrodt był pastorem i właścicielem wsi^[10][12].
• 1772 Gottfried Brahz wydzierżawia majątek na 80 lat^[10][12].
• 1793 Zbudowano kościół ryglowy^[12].
• 1795 Gottfried Brahz przekazuje majątek swojemu siostrzeńcowi Christianowi Gottfriedowi Wille^[10][12].
• 1818-1945 Siedlice były w powiecie Regenwalde (Resko)^[12].
• I połowa XIX w. Zbudowano oficynę przy dworku (II kondygnacje). Rozebrana w 1998 r.
• 1852 Rodziny Wille i Brahz sprzedają Siedlice Klausowi von der Decken z Królestwa Hanoweru, który jako cudzoziemiec otrzymał specjalne zezwolenie od króla Wilhelma I na posiadanie ziemi w Królestwie Pruskim^[10][12].
• 1870 Siedlice liczą około 366 mieszkańców^[10][12].
• 1870 Gospodarstwo kościelne w Siedlicach miało 23 morgi i nowy dom zakrystiana^[10].
• 1874 We wsi obok majątku było 11 pewnych gospodarstw chłopskich o łącznej powierzchni 1087 mórg z których utrzymywało się 27 rodzin. Było w gospodarstwach chłopskich 18 budynków mieszkalnych i 1 przemysłowy. W majątku było 15 budynków mieszkalnych^[10][12].
• 1874 Pierwsza wzmianka o dworku i parku^[11].
• 1874 Folwarki w Siedlicach i w Sułkowie należały do Klausa von der Decken i liczyły one razem 3234 morgi, oraz 37 lub 38 sztuk bydła i 2304 owce^[10].
• 1874 We wsi istniała szkoła mająca własne gospodarstwo (9,47 morgi) do której uczęszcza 65 dzieci^[10][12].
• 1884 Zbudowano gorzelnię^[12].
• 1888 Właścicielem Siedlic był Hans von Diest.
• 1892 W folwarku należącym do rodziny von Diest funkcjonował gorzelnia, krochmalnia i mleczarnia, oraz 45 koni, 194 rogacizny, 188 trzody chlewnej. Areał to 727 hektarów^[12].
• 1896 Zbudowano linię kolei wąskotorowej przez Siedlice (odcinek Dobra-Łobez).
• początek XX w. Zbudowano nową szkołę i założono nowy cmentarz otoczony kamiennym murem ze szpalerem świerkowym^[10][12].
• 1908 Siedlice liczą około 275 mieszkańców w tym 141 związanych z majątkiem^[10].
• 1925 Siedlice liczą 509 mieszkańców w tym 274 mężczyzn (53,8%)i 235 kobiet (46,2%)z tego 503 osoby to protestanci (98,8%), 6 osób to katolicy (1,2%)^[12].
• 1928 Folwark należał do Hansa von Diest i liczył on 896 (898) ha^[11]. Posiada hodowlę koni pełnej krwi, gorzelnię i krochmalnię^[12].
• 1932 Siedlice liczą około 509 mieszkańców. We wsi żyło 91 rodzin mieszkających w 54 budynkach mieszkalnych^[10][12].
• 1933 Siedlice liczą 471 mieszkańców^[14].
• 1938 Siedlice liczą 668 mieszkańców i 104 mieszkania.
• 1939 Siedlice liczą 443 mieszkańców^[14].
• 1945 Pierwsi osadnicy (pionierzy): Korniluk Janina (15.10.1945), Ligęza Michał, Soroka Leon, Dziewiecki Marian, Adamczyk Władysław, Adamczyk Stanisław, Torpiłowski^[15].
• 1945-49 Folwark własnością PFZ^[12].
• 1946 Kolejni osadnicy: Warsz Antoni, Ziubryniewicz Michał, Krekora Stanisław^[15].
• 1946 W Siedlicach powstaje czteroklasowa szkoła podstawowa, której założycielem i pierwszym kierownikiem jest p. Marian Dziewiecki^[16][17].
• 1947 Kolejni osadnicy: Szurgot, Dawlud^[15].
• 1949–1991 PGR (zakład Kombinatu w Węgorzynie)^[11] w Siedlicach powstały na majątku PNZ. Pierwszy kierownik – Tiloch, pierwszy traktorzysta – Bronisław Stachera. Kolejni kierownicy to: Ekwiński, Sel Maksymilian, Masłowski, Obolik, Glin, Kmieć Henryk^[15].
• 1960 Powstaje komitet budowy nowej szkoły w Siedlicach^[17].
• 1964 Powstaje drużyna harcerska (19 Drużyna Harcerska im. gen. Karola Świerczewskiego) przemianowana następnie na Harcerską Drużynę Pożarniczą^[18].
• 1970 Rozebrano całkowicie dworek^[10].
• 1971 Otwarcie nowej szkoły w Siedlicach w ramach ogólnopolskiej akcji 1000 szkół na 1000-lecie Państwa Polskiego^[16][17].
• 1991 Likwidacja ruchu pasażerskiego koleją wąskotorową.
• 1992 Folwark był własnością AWRSP^[12].
• 1995 Likwidacja ruchu towarowego koleją wąskotorową i rozebranie torów kolejowych od Mieszewa do Łobza.
• 1998 Rozebrano oficynę pałacową^[10].

Galeria

• 

  Siedlice – widok od strony Borkowa Wielkiego

• 

  Witraże w Siedlicach po renowacji

• 

  Siedlice – przedwojenny widok dworku i oficyny

• 

  Dzwon kościelny w Siedlicach przed renowacją (rocznik 1926)

• 

  Herb gminy projektu Norberta Leśniewicza

• 

  Widok na starą szkołę w Siedlicach

• 

  Szkoła Podstawowa w Siedlicach

Przypisy

Bibliografia

• Zbigniew Harbuz:Kalendarium ziemi i powiatu łobeskiego, Łabuź, Łobez 2007, ISSN 1509-6378.
• Z dziejów ziemi łobeskiej – praca zbiorowa pod redakcją Tadeusza Białeckiego, Instytut Zachodniopomorski, Szczecin 1971.
• Piotr Ciechański: Siedlice – studium krajobrazu kulturowego – praca semestralna pod redakcją Kazimierza Chojnackiego. Siedlice, 2003.
• Siedlice – park dworski – ekspertyza ogólna. Pracownia Konserwacji Zabytków, Szczecin 1978.
• Krystyna Leśniewicz: Wywiad środowiskowy. Siedlice, 2013.
• Kronika Drużyny Harcerskiej T. I-V. Siedlice 1964-2000.
• Leksykon oświaty zachodniopomorskiej – Kazimierz Chojnacki - Powiat łobeski (s.553-558), praca zbiorowa od redakcją Czesława Plewki. CDiDN Szczecin 2005. ISBN 83-89882-75-2.
• Parafia pw. św. Józefa w Mieszewie. „Tygodnik Katolicki Niedziela” Edycja szczecińska 35/2004.

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa Szkoły Podstawowej w Siedlicach: https://web.archive.org/web/20130503044202/http://sp-siedlice.eu/
• Strona internetowa Rodu von Borcke: http://www.borcke.com