Siedliska (powiat tomaszowski)

Siedliska

wieś
Cerkiew św. Mikołaja
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	tomaszowski
Gmina	Lubycza Królewska
Liczba ludności (2011)	266[1]
Strefa numeracyjna	84
Kod pocztowy	22-680[2]
Tablice rejestracyjne	LTM
SIMC	0893021
Położenie na mapie gminy Lubycza Królewska Siedliska
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Siedliska
Położenie na mapie województwa lubelskiego Siedliska
Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego Siedliska
50°16′02,0″N 23°33′39,2″E/50,267222 23,560889

Siedliska (ukr. Селиська) – wieś w Polsce, położona w województwie lubelskim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Lubycza Królewska^[3][4], na Roztoczu Wschodnim w dolinie Prutnika, prawego dopływu Sołokiji.

W latach 1975–1998 wieś należała administracyjnie do województwa zamojskiego.

Siedliska są najdalej na południe wysuniętą wsią województwa lubelskiego (50°15′ 55" N).

Wieś stanowi sołectwo gminy Lubycza Królewska^[5].

Do 1939 roku istniała gmina Siedliska.

Integralne części wsi

Historia

Wieś powstała w XV w. jako zaplecze grodu, rozłożonego na wzgórzu Siedliska i początkowo nazywała się Stare Hrebenne. Gród został zniszczony przez Tatarów na przełomie XV i XVI w. Od połowy XV w. przez kilkaset lat dzierżawcami tutejszych ziem królewskich, zwanych dobrami rawskimi (od miasta Rawa Ruska) byli Dzieduszyccy, którzy od XVI w. mieli w Siedliskach dwór. Wśród miejscowej ludności przekazywana jest legenda, jakoby hetman Sobieski, po skończonej bitwie z Tatarami w 1672 r. odpoczywał w cieniu siedliskich dębów.

W XIX w. dobra rawskie były w posiadaniu Tyszkiewiczów, potem Jabłonowskich, od których odkupił je znany polityk galicyjski, prezes Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarczego, książę Adam Sapieha. W skład majątku, oprócz Siedlisk, wchodziły również folwarki w Hrebennem, Racie i Mostach oraz obiekty w Rawie. Po śmierci Adama Sapiehy dobra rawskie odziedziczył jego syn Paweł. Był on przyjacielem św. Brata Alberta, który bywał tu częstym gościem. Ostatnim właścicielem Siedlisk przed wojną był syn Pawła, także Paweł.

W XIX w. Siedliska były znanym ośrodkiem garncarskim. Wydobywano tu glinkę do produkcji fajansu i wyrobów kamionkowych, wykorzystywaną w tutejszej fabryce naczyń oraz w manufakturze ordynacji zamojskiej w Tomaszowie. Na początku XX w. na rzece Prutnik zbudowano elektrownię wodną, która zasilała dwór i folwark.

Według spisu z 1921 r. Siedliska liczyły 468 mieszkańców, w tym 242 Ukraińców.

26 marca 1945 roku w zasadzce zorganizowanej przez sotnię UPA dowodzoną przez "Żeleźniaka" poległo 5 milicjantów z posterunku w Lubyczy Królewskiej^[6].

Ludność ukraińska została wysiedlona podczas akcji „Wisła” w 1947 roku.

Zabytki

Kościół w Siedliskach

• Murowana cerkiew greckokatolicka pw. św. Mikołaja, ufundowana przez Pawła Sapiehę w 1901 r. na miejscu poprzednich, drewnianych. Zbudowana jest na planie krzyża greckiego z centralną kopułą na bębnie nad skrzyżowaniem naw. Wewnątrz wiele elementów wyposażenia z poprzedniej cerkwi, m.in. ikonostas z przełomu XVII i XVIII w. Obok cerkwi przysadzista, drewniana dzwonnica z 1834 r.

• Murowany kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy z 1903 r. ufundowany przez Pawła Sapiehę.

Osobliwością Siedlisk jest największe w Polsce skupisko skamieniałych pni drzew trzeciorzędowych (rezerwat przyrody Jalinka).

Zobacz też

• Siedliska Sławęcińskie, Siedliska Żmigrodzkie, Siedliska-Bogusz
• Droga wojewódzka nr 867 (droga-widmo)

Przypisy

Bibliografia

• M. Sapieżyna, My i nasze Siedliska, Kraków 2003
• V. Sapieha, Polish Profile, New York 1940

Linki zewnętrzne

• Galeria zdjęć z Siedlisk i okolic. roztocze.horyniec.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-11-02)].
• Łukasz Wiśniewski o jedynym miejscu w Polsce gdzie Matka Boska po objawieniu batem dostała.... roztoczewschodnie.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-08)].