Siedzuń dębowy

Siedzuń dębowy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

żagwiowce

Rodzina

siedzuniowate

Rodzaj

siedzuń

Gatunek

siedzuń dębowy

Nazwa systematyczna
Sparassis brevipes Krombh.
Anteckn. Sver. Ätl. Svamp.: 64 (1836)
Sparassis brevipes.jpg

Siedzuń dębowy (Sparassis brevipes Krombh.) – gatunek jadalnego grzyba z rodziny siedzuniowatych (Sparassidaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Sparassis, Sparassidaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2000 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako szmaciak dębowy lub szmaciak krótkotrzonowy[2].

Do niedawna występujący pod jodłami siedzuń jodłowy Sparassis niemeci, uważany był za oddzielny gatunek. Według najnowszej wiedzy jest on obecnie synonimem siedzunia dębowego Sparassis brevipes i traktowane są jako jeden gatunek[2].

Morfologia

Owocnik

Średnicy 10–50 cm, za młodu jest biały, później słomiastożółty, z dość wzniesionymi elementami zewnętrznymi, grubo listkowato-falistymi do wachlarzowatych, na powierzchniach często barwnie strefowanymi[3].

Miąższ

Biały; bez zapachu, o smaku łagodnym[3].

Wysyp zarodników

Zarodniki o średnicy 4,5–6 × 3,5–4,5 µm[3].

Gatunki podobne

Siedzuń dębowy przypomina barwą i wielkością siedzunia sosnowego (Sparassis crispa), ale jest jaśniejszy i ma szerzej powyginane, bardziej rozpostarte listkowate zakończenia odgałęzień[4].

Występowanie i siedlisko

W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – zagrożony wyginięciem[5]. W piśmiennictwie naukowym do 2020 r. podano 45 jego stanowisk[6]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów[7]. W latach 1995–2014 objęty był ochroną ścisłą, a od roku 2014 ochroną częściową[6]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech, Anglii, Norwegii[2].

Grzyb nadrzewny. Owocniki wytwarza od sierpnia do października na korzeniach buków, dębów, jodeł, modrzewi i świerków. Owocniki wyrastają z twardo zbitej grzybni[3].

Przypisy

  1. a b Index Fungorum [dostęp 2013-11-12].
  2. a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  3. a b c d E. Gerhardt, Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
  4. Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
  5. Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
  6. a b Anna Kujawa, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Izabela L. Kałucka (red.), Grzyby chronione Polski. Rozmieszczenie, zagrożenia, rekomendacje ochronne, Poznań: Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, 2020, ISBN 978-83-938379-8-4.
  7. Aktualne stanowiska siatkoblaszka maczugowatego w Polsce [dostęp 2013-11-12].

Media użyte na tej stronie

Sparassis brevipes - Robichaux.jpg
Autor: Julian Robichaux, Licencja: CC BY-SA 4.0
I'm pretty sure this is a Sparassis crispa, also called a Cauliflower Mushroom. I found it in my back yard. At first I thought it was a loofah sponge!
I think this is more likely Sparassis spathulata.
Sparassis brevipes.jpg
Autor: AL'S, Licencja: CC BY-SA 3.0
Sparassis brevipes