Sielce (Warszawa)

Sielce
Obszar MSI[1] Warszawy
Ilustracja
Budynki przy ul. Czerniakowskiej róg ul. Gagarina
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miasto

Warszawa

Tablice rejestracyjne

WE

Położenie na mapie Warszawy
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Sielce”
Ziemia52°12′05″N 21°02′22″E/52,201334 21,039566
Portal Polska
Sielce według MSI

Sielce (hist. Siedlce)[2] – obszar MSI w dzielnicy Mokotów w Warszawie[1].

Zgodnie z MSI obszar Sielc wyznaczają następujące ulice: Nowosielecka, Podchorążych, Gagarina, Spacerowa (wzdłuż granicy dzielnic Śródmieście/Mokotów) – korona skarpy warszawskiej w kierunku południowym do ul. Dolnej, poprzez wschodnią granicę Skweru Małkowskich, wschodnią granicę Warszawianki, przecinając ul. Żywnego i al. Giżyckiego do wysokości Królikarni-Idzikowskiego-Witosa-Czerniakowska[1].

Historia

W 1412 r. leżące na północy Siedlce (nazwa oznacza miejsce zasiedlone, późniejsze Sielce) książę Janusz I Starszy przekazał dziekanowi kapituły kolegiackiej św. Jana[2] i jako własność Kościoła dotrwały aż do konfiskaty przez rząd pruski po III rozbiorze Polski. Niewielki areał tej wsi (5 łanów w 1528 r.) wskazuje na to, że stanowiła niegdyś razem z Czerniakowem i Czarnowem jedną całość. Znajdował się tam folwark i wójtostwo, a w XVI wieku mieszkał w Sielcach sukiennik.

Ulica Czerska odchodząca od ulicy Chełmskiej to jedyna pozostałość po średniowiecznym trakcie prowadzącym z Warszawy do Czerska, od którego pochodzi nazwa ulicy.

Wieś duchowna Siedlcza w 1580 znajdowała się w powiecie warszawskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego[3].

Pod koniec XVIII lub na początku XIX wieku w Sielcach utworzony został istniejący do dziś Folwark Sielce, stanowiący jeden z najcenniejszych sieleckich zabytków. W pierwszej połowie XIX wieku część terenów Sielc należała do wielkiego księcia Konstantego. W roku 1820 poślubił on Joannę Grudzińską, która zmarła wkrótce po śmierci męża w 1831 r. Zostawiła testament, w którym swoje dobra w Polsce – w tym Sielce – zapisała królowi polskiemu, cesarzowi Mikołajowi I. Wówczas Sielce przeszły na własność państwa rosyjskiego, do którego należały do odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 roku. Około 1860 na części gruntów dawnego folwarku założono hodowlę jedwabników[2].

16 maja 1891 oddano do użytku odcinek Kolei Konnej Wilanowskiej przecinający wieś, przebiegający wzdłuż Drogi Książęcej, obecnej ulicy Chełmskiej[4]. Od 1894 roku pociągi ciągnięte były przez lokomotywy parowe. Mieszkańcom przeszkadzał jednak hałas i dym parowozów przejeżdżających przez wieś. W wyniku ich protestów w 1913 wytyczono nowy przebieg torów kolejowych wzdłuż Bernardyńskiej Wody, który omijał wieś. 15 maja 1914 ruch pociągów parowych przez Sielce i Wójtówkę zamknięto. W 1914 roku przez krótki czas po torach kolejowych przebiegających przez wieś kursował tramwaj konny, ale ze względu na małe zainteresowanie przewozami ruch szybko zamknięto, zaś przecinające wieś tory rozebrano[5].

Sielce stały się częścią Warszawy w roku 1916. Jednocześnie dawna ulica Książęca zyskała nazwę Chełmskiej, Łazienkowska – Nabielaka, Długa – Iwickiej, Ogrodowa – Czerskiej, Wspólna – Magnuszewskiej (następnie Gagarina), Okopowa – Podchorążych. Zmiany te były początkiem przekształcenia Sielc z siedliska wiejskiego i wypoczynkowego w obszar zurbanizowany i uprzemysłowiony. O przyłączeniu Sielc do Warszawy zdecydował niemiecki gubernator Warszawy Hans Hartwig von Beseler.

W okresie międzywojennym zachodnie tereny Sielc w rejonie ulicy Belwederskiej powoli stawały się modnym i eleganckim rejonem dolnego Mokotowa. Proces ten przerwał wybuch II wojny światowej i zniszczenia spowodowane przez toczące się na Sielcach walki w czasie powstania warszawskiego. Pod naporem Niemców w nocy z 15 na 16 września 1944 oddziały polskie wycofały się z Sielc na Górny Mokotów[6].

Do najcenniejszych zachowanych budynków w rejonie Belwederskiej należy willa Friedbergów oraz unikatowy, przedwojenny budynek salonu samochodowego „Auto-Koncern”, obecnie przebudowany i oddany na siedzibę lokalnej policji.

W 1949 roku przy ulicy Chełmskiej 21 powstała Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych.

Sielce kilkukrotnie pojawiały się jako tło dla realizacji filmowych. Przed nieistniejącą już zajezdnią autobusową przy ul. Chełmskiej, oraz przed wjazdem na teren Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych kręcono sceny filmu Miś Stanisława Barei.

W latach 1953−1966 powstało osiedle Sielce w rejonie ulic Łużyckiej, Czerskiej, Chełmskiej i Sieleckiej, zbudowane według projektu Zofii Fafiusowej z zespołem, Jerzego Baumillera i Jana Zdanowicza.

Przypisy

  1. a b c Obszary MSI. Dzielnica Mokotów. [w:] Zarząd Dróg Miejskich [on-line]. zdm.waw.pl. [dostęp 2020-03-16].
  2. a b c Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 291, seria: Biblioteka Warszawska. ISBN 978-83-62189-08-3.
  3. Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze, Warszawa 1895, s. 262.
  4. Bogdan Pokropiński: Kolej wilanowska. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 2017, s. 12. ISBN 978-83-206-1405-3.
  5. Bogdan Pokropiński: Kolej wilanowska. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 2017, s. 64. ISBN 978-83-206-1405-3.
  6. Lesław M. Bartelski: Mokotów 1944. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1986, s. 493. ISBN 83-11-07078-4.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Warszawa outline with districts v4.svg
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
REF new (questionmark).svg
Autor: Sławobóg, Licencja: LGPL
Icon for missing references
PL warsaw sielce loaction.svg
Autor: Hiuppo, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Sielce w dzielnicy Mokotów wg MSI
Sielce róg ulic Gagarina i Czerniakowskiej 2020.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Budynki w północno-zachodnim narożniku skrzyżowania ulic Czerniakowskiej i Gagarina
Mokotow.svg
Oficjalny herb Mokotowa, dzielnicy Warszawy, przyjęty uchwałą Rady Dzielnicy nr 60. z 9 listopada 1990