Sieradz

Sieradz

miasto i gmina
Panorama miasta z alei Pokoju
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	sieradzki
Data założenia	XI wiek
Prawa miejskie	pomiędzy 1247 a 1255
Prezydent	Paweł Osiewała
Powierzchnia	51,22 km²
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość	41 953[1] 819,1 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 43
Kod pocztowy	98-200 do 98-210
Tablice rejestracyjne	ESI
Położenie na mapie powiatu sieradzkiego Sieradz
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Sieradz
Położenie na mapie województwa łódzkiego Sieradz
51°35′43″N 18°43′50″E/51,595278 18,730556
TERC (TERYT)	1014011
SIMC	0976050
Hasło promocyjne: Sieradz gościnny dla rozwoju
Urząd miejski Plac Wojewódzki 1 98-200 Sieradz
Strona internetowa
BIP

Most wantowy nad Wartą

Rzeka Warta przepływająca przez Sieradz

Rynek w Sieradzu – fotografia sprzed rewitalizacji

Sieradzki rynek po rewitalizacji

Sieradzkie wieżowce

Miasto z górki Kłockiej

Węzeł na drodze ekspresowej S-8 w tle Sieradz

Komenda Policji w Sieradzu

Sieradz – miasto w środkowej Polsce, w województwie łódzkim, w powiecie sieradzkim, położone na Nizinie Południowowielkopolskiej, nad Wartą, w Kotlinie Sieradzkiej. Przez Sieradz biegną drogi krajowe: nr 12, S8 i nr 83 oraz linia kolejowa nr 14. Od XIV w. do II rozbioru Polski oraz w latach 1975–1998 Sieradz był stolicą województwa sieradzkiego. Sieradz jest ważnym węzłem drogowym i ośrodkiem kulturalno-gospodarczym województwa łódzkiego.

Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego^[2] w starostwie sieradzkim w powiecie sieradzkim województwa sieradzkiego w końcu XVI wieku^[3]. Miejsce obrad sejmików deputackich województwa sieradzkiego od XVI wieku do pierwszej połowy XVIII wieku^[4].

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto liczyło 41 953 mieszkańców^[1].

Nazwa miasta

Nazwa miasta pochodzi od imienia Sirad bądź Sierad, którego wcześniejszą formą według niektórych etymologów był Wszerad, według innych zaś – Sirorad^[5].

Od XII w. nazwa miejscowości notowana była po łacinie jako Siradia^[5]. W 1136 nazwę zapisano jako Ziraz, w 1241 – Chirask, 1261 (będący już wtedy miastem) Seradz, 1280 Syradz, a w 1284 Siraz^[6]. Przez następne stulecia używana była nazwa w dwu wariantach: Siradz oraz Sieradz^[5]. W roku 1154 arabski geograf Al-Idrisi w swoim dziele pt. Księga Rogera zamieścił nazwę Sieradza jako S(i)rad(i)ja pośród innych polskich miast: Krakowa, Gniezna, Wrocławia, Łęczycy oraz Santoka^[7][8]. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wydany na przełomie wieków XIX i XX podaje nazwę Sieradz^[6].

Historia Sieradza

Pierwsza wzmianka o Sieradzu pochodzi z Bulli gnieźnieńskiej z roku 1136, gdzie miasto wymieniane jest jako gród kasztelański, jednak badania archeologiczne wskazują, że osada mogła być założona już w XI wieku. W latach 1247–1255, nie wiadomo dokładnie kiedy, miasto zostało lokowane na prawie magdeburskim, co czyni je jednym z najstarszych miast w kraju. W 1262-63 roku powstaje Księstwo Sieradzkie, zaś w II połowie XIV wieku województwo sieradzkie.

W 1383 na sejmie w Sieradzu szlachta okrzyknęła i nieoficjalnie koronowała na króla Polski Jadwigę córkę Ludwika Węgierskiego. Według historyków M. Balińskiego i T. Lipińskiego po Bitwie pod Grunwaldem, w której sieradzka szlachta brała udział, województwo sieradzkie otrzymało od króla Władysława Jagiełły przywilej używania czerwonego laku (stosowanego tylko przez królów i książąt). Na pamiątkę zwycięstwa król ufundował również w 1414 roku kaplicę pod wezwaniem Rozesłania Apostołów, która znajdowała się na sieradzkim zamku. W 1432 roku na zjeździe w Sieradzu szlachta zobowiązała się po śmierci Władysława Jagiełły wybrać na króla jego syna Władysława. Natomiast w roku 1445 szlachta dokonała tu elekcji Kazimierza Jagiellończyka. Skupisko żydowskie pojawiło się w Sieradzu w 1453 roku^[9]. Upadek miasta powstrzymany został wraz z rozwojem przemysłu włókienniczego po utworzeniu kalisko-mazowieckiego okręgu przemysłowego.

Do 1793 Sieradz był miastem wojewódzkim. W wyniku II rozbioru Polski (1793) Sieradz znalazł się w zaborze pruskim, od 1795 leżał w departamencie kaliskim Prus Południowych. Po utworzeniu Księstwa Warszawskiego (1807) Sieradz leżał w departamencie kaliskim. W 1824 do manufaktury Adolfa Harrera przyjechał z wizytą car Rosji Aleksander I a rok później Stanisław Staszic. Po kongresie wiedeńskim (1815) i utworzeniu Królestwa Polskiego powiat sieradzki znalazł się w województwie kaliskim; w 1837 województwo kaliskie przemianowano na gubernię kaliską, która w 1844 została włączona do guberni warszawskiej, a następnie ponownie utworzona w 1867. Po pierwszej wojnie światowej (1914–1918) i zburzeniu Kalisza (1914) powiat sieradzki włączono w 1919 do nowo utworzonego województwa łódzkiego.

W okresie międzywojennym i po II wojnie światowej Sieradz był miastem powiatowym w województwie łódzkim.

II wojna światowa

Podczas II wojny światowej Sieradz został włączony w granice III Rzeszy w granice tzw. Kraju Warty pod nazwą „Schieratz”. Niemcy przeprowadzali masowe egzekucje i wysiedlenia oraz likwidację inteligencji polskiej i Żydów. 14 listopada 1939 z rozkazu Schutzpolizei rozstrzelano na cmentarzu żydowskim 20 przedstawicieli sieradzkiej inteligencji^[10]. W sieradzkim w latach 1940–1942 na obszarze ok. 320 km. władze okupacyjne utworzyły poligon niemieckich wojsk pancernych^[11], na którym testowano m.in. rakiety V-1^[12] zlikwidowano 150 wsi zamieszkanych przez ok. 26 tys. Polaków. Na tym terenie znajdowało się 4876 gospodarstw chłopskich i 9 folwarków ziemskich^[13]. Wysiedlono 20 712 osób, resztę zatrudniono na miejscu: w zachowanych majątkach rolnych, przy budowie dróg, lotniska, koszar, baraków dla jeńców wojennych. Część ludności przesiedlono do Łodzi (Litzmannstadt), pozostałych do sąsiednich powiatów.

W czasie okupacji niemieckiej przedwojenne więzienie sieradzkie było jednym z największych na obszarze „Kraju Warty” jako „Strafanstalt, Schieratz”. Zaczęło funkcjonować już 5 września 1939 roku. Było to więzienie męskie. Wielu jego więźniów przeszło uprzednio przez więzienie w Radogoszczu w Łodzi (Litzmannstadt) lub zostało stąd tam wysłane^[14].

W dniu 23 stycznia 1945 r. do miasta weszły jednostki Armii Czerwonej kończąc tym samym okupację niemiecką podczas II wojny światowej [1].

Okres powojenny

Na podstawie dekretu PKWN z 31 sierpnia 1944 zostały utworzone miejsca odosobnienia, więzienia i ośrodki pracy przymusowej dla „hitlerowskich zbrodniarzy oraz zdrajców narodu polskiego”. Obóz pracy nr 166 Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego utworzyło w Sieradzu^[15].

Po II wojnie światowej nastąpiła intensywna rozbudowa miasta, powstały liczne zakłady przemysłowe m.in. Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego „Sira”, Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego „Terpol”, zakłady mechaniczne, gorzelnia i mleczarnia. Powstał też duży park etnograficzny, muzeum. Od 1 czerwca 1975 roku do 31 grudnia 1998 roku Sieradz ponownie był miastem wojewódzkim. Od 1999 roku powrócił do funkcji stolicy powiatu. 16 października 2006 patronką miasta została ogłoszona święta Urszula Ledóchowska. Dla upamiętnienia dnia w którym Stolica Apostolska wyraziła na to zgodę, dzień 8 czerwca został ustanowiony Świętem Miasta Sieradza.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[16] Sieradz ma obszar 51,22 km², w tym:

• użytki rolne: 64%
• użytki leśne: 5%

Miasto stanowi 3,82% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[17]:

• Piramida wieku mieszkańców Sieradza w 2014 roku^[18].

Zabytki

• tzw. Dom Kata przy ul. Ogrodowej – budynek kryjący w sobie relikt XIV-wiecznej baszty i niewielki odcinek miejskiego muru obronnego. Jak się wydaje, w końcu XVI wieku lub – co bardziej prawdopodobne – już w XVII wieku, w oparciu o basztę wzniesiono zapewne częściowo drewniany lub szachulcowy budynek mieszkalny, z którego do dziś zachowały się murowane sklepione piwnice. Obecnie istniejący obiekt powstał w końcu XVIII, bądź na przełomie XVIII i XIX wieku, z wykorzystaniem w murach reliktu umocnień miejskich i starszych piwnic. Przed rokiem 1823 dobudowano doń nieistniejącą już dziś przybudówkę. Zastąpił ją ostatnio nowszy obiekt, wzniesiony równocześnie z remontem i adaptacją całego gmachu, który odzyskał dawny blask i świetność dzięki inwestorowi prywatnemu;
• budynek u zbiegu ul. Dominikańskiej i Zamkowej, zwany „kamienicą pojagiellońską”; jest to najstarsza kamienica w Sieradzu, powstała w końcu XVI lub na początku XVII wieku, obecnie siedziba Muzeum Okręgowego;
• dawny zajazd pocztowy z XIX w., obecnie siedziba m.in. Biura Wystaw Artystycznych;
• Podominikański Zespół Kościelno – Klasztorny z XIII w.;
• Bazylika kolegiacka pw. Wszystkich Świętych;
• Wzgórze Zamkowe, będące pozostałością grodu kasztelańskiego, a następnie książęcego, w którego obrębie w XIII wieku wzniesiono ceglaną rotundę; w XIV wieku gród zastąpił murowany zamek królewski (starościński), wielokrotnie rozbudowywany i przebudowywany, rozebrany w końcu XVIII wieku;
• staromiejski Rynek;
• Sieradzki Park Etnograficzny;
• budynek Teatru Miejskiego, w przeszłości stajnie pocztowe;
• oficyna dworska, tzw. „Dworek Modrzewiowy”;
• drewniany kościół pw. św. Ducha;
• kościół pw. św. Wojciecha;
• synagoga z l. 1819–1824, zdewastowana podczas II wojny światowej i przebudowana przez Niemców na biura;
• zabytkowe kamienice przy ul. Dominikańskiej, Warszawskiej i Kolegiackiej;
• garnizonowy Kościół Chrystusa Odkupiciela i Najświętszego Imienia Maryi z l. 1889–1897
• groby powstańców z 1863 roku, żołnierzy września 1939 roku oraz grób A. Cierplikowskiego – sławnego fryzjera „Antoine’a”, na miejscowym cmentarzu katolickim;
• cmentarz żydowski;
• neoklasyczny gmach I Liceum Ogólnokształcącego im. Kazimierza Jagiellończyka z lat 20. XX w.
• Dawny Pałac i oranżeria Adolfa Harrera, obecnie szpital

• 

  Bazylika kolegiacka pw. Wszystkich Świętych

• 

  Podominikański Kościół św. Stanisława

• 

  Ul. Kościuszki

• 

  Budynek ZUS-u w Sieradzu

• 

  Widok na miasto z wieży ciśnień

• 

  Pozostałości rotundy sieradzkiej

• 

  Odrzwia Zamku Sieradzkiego wmurowane w sieradzką Kolegiatę, zakupione przez proboszcza sieradzkiej Kolegiaty ks.Walerego Pogorzelskiego

• 

  Władysław Jagiełło, król polski, nadaje kaplicy pod wezwaniem św. Trójcy na zamku sieradzkim 20 grzywien z cła sieradzkiego jako uposażenie kapelanów (1430 r.)

Edukacja

• Przedszkola:
  • Przedszkole nr 1 im. Kubusia Puchatka
  • Przedszkole nr 2 im. Krasnala Hałabały
  • Przedszkole nr 3 im. Jana Brzechwy
  • Przedszkole nr 4
  • Przedszkole nr 5 im. Misia Uszatka
  • Przedszkole nr 6 im. Jasia i Małgosi
  • Przedszkole nr 15
  • Niepubliczne Przedszkole Zgromadzenia Sióstr Urszulanek im. Św. Urszuli Ledóchowskiej
• Szkoły artystyczne
  • Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia w Sieradzu
• Szkoły podstawowe:
  • Szkoła Podstawowa nr 1 im. Władysława Reymonta
  • Szkoła Podstawowa nr 4 im. Marii Konopnickiej
  • Szkoła Podstawowa nr 6 im. Janiny Majkowskiej
  • Szkoła Podstawowa Integracyjna nr 8
  • Szkoła Podstawowa nr 9 im. Władysława Łokietka
  • Szkoła Podstawowa nr 10 im. Bolesława Zwolińskiego
  • „Edukacja Niezależna” Sp. z o.o.
  • Katolicka Szkoła Podstawowa przy Parafii Rzymskokatolickiej Św. Urszuli Ledóchowskiej
• Byłe gimnazja (do reformy oświaty z 2017):
  • Publiczne Gimnazjum Gminy Sieradz im. Jana Pawła II
  • Gimnazjum nr 1 im. 31 Pułku Strzelców Kaniowskich
  • Gimnazjum nr 2 im. Królowej Jadwigi
  • Gimnazjum nr 3 im. Unii Europejskiej
  • „Edukacja Niezależna” Sp. z o.o.
  • Gimnazjum Katolickie przy Parafii Rzymskokatolickiej Św. Urszuli Ledóchowskiej
  • Gimnazjum Językowe Społecznego Towarzystwa Oświatowego
• Szkoły ponadgimnazjalne:

I Liceum Ogólnokształcące im. Kazimierza Jagiellończyka

• • Powiatowy Zespół Szkół nr 1
  • Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 im. M. Dąbrowskiej
  • I Liceum Ogólnokształcące im. Kazimierza Jagiellończyka
  • II Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego
  • Liceum Ogólnokształcące w Zespole Szkół Katolickich
  • Liceum Ogólnokształcące Umiejętności Twórczych
  • Liceum Ogólnokształcące Społecznego Towarzystwa Oświatowego
  • Centrum Kształcenia Ustawicznego
• Szkoły policealne:
  • Centrum Kształcenia Ustawicznego (Ulica Mickiewicza 4)
  • Sieradzkie Centrum Kształcenia Ustawicznego Województwa Łódzkiego (Ulica 3-go Maja 7)
• Szkolnictwo wyższe:
  • Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Sieradzu (1990–2016; początkowo przy ul. Tuwima 2, a od 2009 przy ul. 3 Maja 7)^[19]
  • Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Sieradzu
  • Wyższa Szkoła Kupiecka w Łodzi, wydział zamiejscowy w Sieradzu
  • Politechnika Łódzka – Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Sieradzu
  • Zespół Kolegiów Uniwersytetu Łódzkiego

Kultura

Teatr Miejski w Sieradzu

Fragment elewacji frontowej budynku Teatru Miejskiego

Amfiteatr Miejski w Sieradzu

Biblioteki:

• Miejska Biblioteka Publiczna
• Powiatowa Biblioteka Publiczna im. W. Broniewskiego w Sieradzu
• Biblioteka Pedagogiczna w Sieradzu

Domy kultury:

• Miejski Dom Kultury www.mdksieradz.pl – od 2009 r. również zamiejscowa scena Teatru im. Stefana Jaracza w Łodzi (w ramach projektu „Utworzenie Europejskich Scen Teatru im. Stefana Jaracza w województwie łódzkim”)
• Spółdzielczy Dom Kultury
• Młodzieżowy Dom Kultury im. Tadeusza Sygietyńskiego

Kina i teatry – obecnie nie działa żadne kino. W lecie odbywają się projekcje kinowe pod gołym niebem, w amfiteatrze w Parku Staromiejskim. W budynku dawnego teatru miejskiego działa Miejski Dom Kultury – organizuje seanse filmowe, koncerty, w tym muzyki poważnej i jazzu, a także spektakle teatralne (patrz wyżej).

Galerie:

• Biuro Wystaw Artystycznych www.bwasieradz.pl

Muzea:

• Muzeum Okręgowe w Sieradzu

Stowarzyszenia, towarzystwa i fundacje

• Towarzystwo Muzyczne „Fermata”
• Stowarzyszenie Miłośników Sztuk Pięknych
• Towarzystwo Miłośników Folkloru
• Towarzystwo Kultury Teatralnej Oddział w Sieradzu
• Stowarzyszenie Twórców Ludowych Oddział w Sieradzu
• Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich Zarząd Oddziału w Sieradzu
• Chór „Cantate Deo” przy Parafii NSJ w Sieradzu
• Chór „Cantilena” przy klasztorze Sióstr Urszulanek SJK w Sieradzu
• Fundacja Wspierania Rozwoju Kultury Miasta Sieradza
• Fundacja Podaj Rękę
• Towarzystwo Przyjaciół Sieradza^[20]
• Sieradzkie Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe^[21]
• Bractwo Rycerskie Ziemi Sieradzkiej
• Fundacja „Dr Clown” oddział Sieradz
• Stowarzyszenie Klub Sportowy Sieradz Biega

Sieradz Open Hair Festiwal

Jest to pierwsza w Polsce impreza, polegająca na tworzeniu i prezentowaniu fryzur w otwartej przestrzeni miejskiej. Festiwal jest inspirowany osobą Antoniego „Antoine” Cierplikowskiego – światowej sławy fryzjera, pochodzącego z Sieradza. Pierwsza edycja festiwalu odbyła się w 2009 roku w dniach 17–19 lipca. W programie między innymi:

• pokazy kosmetyczne i fryzjerskie;
• XXV Ogólnopolski Konkurs Uczniów Fryzjerstwa im. Antoine’a Cierplikowskiego;
• półfinał konkursu Miss Polski;
• bicie rekordu świata w ilości osób poddawanych jednoczesnej stylizacji fryzur w przestrzeni miasta;
• projekcje kinowe;
• koncerty muzyczne z udziałem zagranicznych artystów (Jay Delano, In-Grid oraz David Tavaré)^[22].

W 2010 roku odbyła się druga edycja festiwalu. W przeciwieństwie do poprzedniej ustanowiono rekord świata w ilości osób poddawanych jednoczesnej stylizacji włosów^[23].

Wśród gwiazd, jakie wystąpiły na festiwalu była brytyjska piosenkarka i DJ – Sonique oraz czeski zespół Verona.

Podczas kolejnej edycji festiwalu w roku 2011 muzycznym wydarzeniem był koncert – GENESIS Klassik – Ray Wilson & Band.

W 2012 gwiazdą muzyczną festiwalu była belgijska wokalistka Katerine oraz polskie zespoły Feel, Blue Café.

W 2013 roku odbyła się 5 edycja festiwalu. Wśród gwiazd, jakie wystąpiły na festiwalu była flamandzka piosenkarka muzyki pop i dance – Kate Ryan oraz zespół rockowy – Perfect

W 2014 roku odbyła się 6 edycja festiwalu. Wystąpiła szwedzka wokalistka popowa Velvet oraz polscy artyści – Kamil Bednarek, Andrzej Piaseczny, Kasia Popowska, zespół Oddział Zamknięty. Imprezę poprowadził Krzysztof Ibisz.

W 2015 roku odbyła się 7 edycja festiwalu. Wystąpiła Maryla Rodowicz oraz inni polscy artyści zespół LemON, DJ Adamus, Paulla, Katarzyna Stasiak

W 2016 roku odbyła się 8 edycja festiwalu. Wystąpił szwedzki wokalista Måns Zelmerlöw zwycięzca 60. Konkursu Piosenki Eurowizji w 2015 roku oraz polscy artyści – zespół Afromental, Dawid Podsiadło, Ørganek

W 2017 roku odbyła się 9 edycja festiwalu. Wśród gwiazd, jakie wystąpiły na festiwalu była Brodka oraz grupa Hey z Kasią Nosowską.

W 2018 roku odbyła się jubileuszowa 10 edycja festiwalu. Wystąpił hiszpański wokalista Álvaro Soler oraz polscy artyści zespół Concrete Hills,3 King oraz wokalista Patryk Kumór.

W 2019 roku odbyła się 11 edycja festiwalu. Wystąpili m.in. zespół Alphaville, Smolik&Kev Fox^[24].

W 2020 roku z powodu pandemii COVID-19 festiwal się nie odbył^[25].

W 2021 roku odbyła się 12 edycja festiwalu. Wystąpili m.in. Krzysztof Zalewski, Bass Astral x Igo, WaluśKraksaKryzys, Sosnowski, Warszawska Orkiestra Sentymentalna, Rozen, The Cassino i zespół Anna Malek^[26].

W 2022 w związku ze sprawami budżetowymi oraz wojną na Ukrainie miasto zrezygnowało z organizacji wydarzenia^[27].

Wspólnoty wyznaniowe

Kościół pod wezwaniem św. Wojciecha BM w Sieradzu

Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:

• Kościół Chrześcijański „Jezus Żyje”:
  • Kościół Chrześcijański „Jezus Żyje” w Sieradzu^[28]
• Kościół rzymskokatolicki:
  • parafia Wszystkich Świętych
  • parafia Najświętszego Serca Jezusowego
  • parafia św. Wojciecha BM
  • parafia św. Urszuli Ledóchowskiej
  • parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski
  • parafia garnizonowa Chrystusa Odkupiciela i Najświętszego Imienia Maryi
• Świadkowie Jehowy:
  • zbór Sieradz-Wschód^[29]
  • zbór Sieradz-Zachód (Sala Królestwa ul. Wierzbowa 41B)^[29]

Handel

Galeria Sieradzka

Galeria Dekada Sieradz

W Sieradzu znajduje się spora liczba supermarketów (takich marek jak: Biedronka, Lidl, Carrefour, Kaufland, Polomarket, Dino, Sedal, Vobiano, Aldi, Stokrotka), a także sklepów wielobranżowych oraz budynków wielkopowierzchniowych. Największą galerią handlową jest galeria Dekada która mieści ponad 50 sklepów. Drugą co do wielkości jest galeria Sieradzka, była ona pierwszym centrum handlowym w Sieradzu. W 2018r. otworzono w Sieradzu budowlany market Leroy Merlin największy w regionie. W ofercie znajduje się ponad 30 tysięcy produktów, powierzchnia handlowa sklepu wynosi ponad 7 tys.mkw

Obiekty handlowe w Sieradzu to:

• Galeria Sieradzka
• Galeria Dekada
• Galeria Rondo
• Galeria Pawłos
• Pasaż Sieradzki
• Pasaż Grunwaldzki
• Pasaż przy Dekadzie
• Pawilon Handlowy Bartek
• Dom Handlowy Warta
• Centrum Handlowe Pod Wieżą
• Titanic Sieradz
• Obiekt handlowo-usługowy Stara Rozlewnia
• Obiekt mieszkalno-handlowo-usługowy Titanic

Sport, turystyka, rekreacja

Corocznie po ulicach miasta organizowane są zawody lekkoatletyczne – Biegi Ulicami Sieradza.

Sieradzkie kluby sportowe

• Terpol Sieradz - klub piłkarski istniejący do 1993 roku^[30] grający przez 3 sezony w III lidze, dwukrotnie zajmując 2 miejsce^[31]
• Kajakowy Klub Sportowy Sieradz – kajakarstwo
• Klub Sportowy Warta Sieradz – brydż, piłka nożna
• Akademia Sportu Sieradz – futsal
• MULKS MOS Sieradz – lekkoatletyka
• Klub Sportowy Żeglina – lekkoatletyka
• Ludowy Klub Sportowy Piast – szachy, zapasy, boks
• Klub Sportowy Unia – piłka nożna
• Sieradzki Klub Tenisowy – tenis ziemny
• Sieradzki Klub Kyokushinkai – karate mężczyzn i kobiet
• Salezjańska Organizacja Sportowa „Salos” – piłka nożna
• AZS WSHE Sieradz – piłka nożna, koszykówka, piłka siatkowa, szachy, tenis stołowy
• Sieradzkie Centrum Golfa Sira – golf, nauka gry z instruktorem, symulator golfa Golfzon
• Uczniowski Klub Sportowy Trójka Sieradz – koszykówka
• Klub Sportowy Inter Sieradz Woźniki – piłka nożna
• Sieradzkie Stowarzyszenie Sportu Motorowego Team50 – rajdy samochodowe
• DWSE SIERADZ – akrobatyka, XMA, Le Parkour & Freerun
• Stowarzyszenie Grupa Biegowa – Sieradz biega” – biegi
• Uczniowski Klub Sportowy Dziewiątka Sieradz – szachy, unihokej

Ścieżki rowerowe

• Trasa 1 – Osiedle Broniewskiego – ulica Jana Pawła II – plac Wojewódzki – ulica Ogrodowa (gdzie następuje włączenie się do ruchu ulicznego)
• Trasa 2 – Osiedle Broniewskiego – ulica Piłsudskiego
• Trasa 3 – Osiedle Broniewskiego – aleja Pokoju – ulica Polna – ulica Leszka Czarnego
• Trasa 4 – Osiedle Broniewskiego – ulica Zajęcza – ulica Targowa – ulica Krakowskie Przedmieście – ulica Wierzbowa
• Trasa 5 – Rynek Starego Miasta – ulica Dominikańska – ulica Warszawska – ulica Sienkiewicza – Park im. Adama Mickiewicza

(Wraz z resztą uliczek dochodzących do Rynku: Ogrodową, Krótką, Kolegiacką, Wodną, Zamkową, Szewską)

• Trasa 6 – Rynek Starego Miasta – ulica Kościuszki – ulica Żwirki i Wigury – ulica Toruńska – Park Staromiejski
• Trasa 7 – Ulica Kościuszki – ulica Sienkiewicza – park Staromiejski

Szlaki turystyczne

• Szlak „Walk nad Wartą 1939 r.” – o długości 54 km
• Szlak „Zabytkowych Dworków Ziemi Sieradzkiej” – o długości 45 km
• Szlak „Władysława Reymonta” – o długości 35 km
• Szlak „Sieradzka Eska” – rowerowy o długości 109 km

Transport

Rondo Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego

Transport drogowy

Drogi ekspresowe

• Wrocław – Sieradz – Łódź – A1 – Warszawa – Białystok

Drogi krajowe

• 12 Łęknica – Kalisz – Sieradz (zachodnia obwodnica miasta) – Piotrków Trybunalski – Dorohusk
• 83 Sieradz – Turek

Drogi wojewódzkie

• 479 Sieradz – Dąbrówka
• 480 Sieradz – Szczerców
• 482 Łódź – Zduńska Wola – Sieradz – Kępno – Bralin

Kolej i komunikacja PKS

Budynek stacji kolejowej Sieradz

Dworzec autobusowy w Sieradzu

Przez miasto przebiega wybudowana w 1902 roku linia kolejowa Łódź Kaliska-Kalisz, stanowiąca obecnie część linii nr 14 relacji Łódź Kaliska – Ostrów Wielkopolski – Forst. Obecnie miasto posiada trzy działające stacje kolejowe:

• Sieradz
• Sieradz Męka (przystanek kolejowy)
• Sieradz Warta (przystanek kolejowy)

Komunikację z okolicą oraz z całym krajem zapewnia PKS Sieradz, oraz nowy (wybudowany w 2007 roku) dworzec autobusowy.

Komunikacja miejska

Autobusy miejskie kursują w Sieradzu od 2 maja 1976. Miasto obsługuje MPK Sieradz^[32]. Obecnie działa 12 linii autobusowych, z czego 2 międzymiastowe (Z,Ex – kursy pomiędzy Sieradzem a Zduńską Wolą, ta druga zaś – jest linią ekspresową)

Rower miejski

Na terenie Sieradza działa system wypożyczalni rowerów miejskich. Stanowi on integralną część systemu wojewódzkiego roweru publicznego, który obejmuje 10 miast na terenie województwa łódzkiego. W Sieradzu funkcjonują 104 rowery miejskie, które można wypożyczać na 12 stacjach rowerowych zlokalizowanych na terenie całego miasta.

Lądowisko

W 2011 oficjalnie otworzono sanitarne lądowisko Sieradz-Szpital.

Gospodarka

Medana S.A. – ul. Łokietka

Na potencjał gospodarczy Sieradza składa się ponad 4300 podmiotów gospodarczych, w tym kilkanaście firm z kapitałem zagranicznym, które lokują środki przede wszystkim w branże: budowlaną, sektor AGD, spożywczą, samochodową, elektroniczną, handlową, farmaceutyczną oraz tekstylną. W Sieradzu działają podmioty wspierające lokalnych przedsiębiorców. Rozwija się handel i rynek nieruchomości. Na tempo rozwoju gospodarczego duży wpływ ma także stopień przygotowania infrastruktury technicznej, która sukcesywnie jest modernizowana i rozbudowywana. Rozwijana jest sieć gazowa, energetyczna, wodociągowa i kanalizacyjna. Systematycznie zwiększane i uzbrajane są tereny inwestycyjne. Największym atutem, który nie tylko pozwolił na przyciągnięcie nowych inwestycji do miasta, ale również poprawił dostępność komunikacyjną Sieradza  – jest droga ekspresowa S-8 wraz z zachodnią obwodnicą Sieradza (DK12) oraz węzłami komunikacyjnymi (Sieradz-Południe i Sieradz-Wschód).

Asclepios S.A., Schnee Polska Sp. z o.o., Ceramika Tubądzin, Medana S.A., Scanfil Poland Sp. z o.o., Cornette Underwear, Zarecki Foods Sp.z o.o., Feber Sp. z o.o. (Grupa Inter Cars), OSM Wart Milk i Xella Polska (Ytong) to najważniejsze firmy ulokowane na terenie Sieradza. Siedem z nich prowadzi działalność na terenie Podstrefy Sieradz Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. W 2012 roku powstało Centrum Logistyczne Jeronimo Martins Polska (sieć „Biedronka”). Centrum znajduje się na „Górce Woźnickiej” w pobliżu węzła trasy ekspresowej S8 „Sieradz-Wschód” na obszarze Miejskiej Strefy Gospodarczej „Elewator”.

Na przestrzeni ostatnich lat, dzięki aktywnej polityce miasta, stworzono atrakcyjną alternatywę dla Podstrefy Sieradz Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej w postaci Miejskich Stref Gospodarczych. Na terenie Sieradza funkcjonuje kilka takich obszarów. Zlokalizowane są one przy drogach nr 12 i 14 oraz nr 83 w sąsiedztwie drogi ekspresowej S-8 (Węzeł Sieradz-Południe, Węzeł Sieradz-Wschód).

Miasto oferuje również ulgi i preferencje inwestycyjne w postaci zwolnienia z podatku od nieruchomości w ramach regionalnej pomocy inwestycyjnej oraz w podatku dochodowym w ramach inwestycji lokalizowanych na terenach objętych statusem specjalnej strefy ekonomicznej. Dzięki temu z powodzeniem prowadzone są reinwestycje lokalnych przedsiębiorstw. W ostatnich latach można zauważyć również zwiększoną aktywność podmiotów na rynku deweloperskim, którzy inwestują zarówno w budownictwo wielorodzinne, jak i budownictwo jednorodzinne.

Podział na osiedla

• Osiedle Broniewskiego
• Osiedle Chabie
• Osiedle Dziewiarz
• Osiedle Hetmańskie
• Osiedle Jaworowe
• Osiedle Kasztanowe
• Osiedle Klonowe I
• Osiedla Klonowe II
• Osiedle Męka
• Osiedle Monice
• Osiedle Kopernika
• Osiedle Oksińskiego
• Osiedle Piastowskie
• Osiedle Praga
• Osiedle Polna-Północ
• Osiedle Centrum
• Osiedle Zapusta Wielka
• Osiedle Zapusta Mała
• Osiedle Za Szpitalem
• Osiedle „Zielone Osiedle”
• Osiedle Woźniki
• Osiedle Męcka Wola
• Osiedle Rejmonta

Współpraca międzynarodowa

Współpraca międzynarodowa^[33]:

Media

• Telewizja:
  • „Ósemka” Telewizja Regionalna
  • Siewie.tv
• Nasze Radio 104,7 fm
• Nasze Radio nostalgicznie 92,1 fm
• nasze.fm
• Radio Łódź Nad Wartą

Programy transmitowane z nadajników w mieście

• Prasa:
  • „Nad Wartą” (dodatek do Dziennika Łódzkiego)
• Portale internetowe:
  • nasze.fm
  • sieradz.com.pl
  • sieradz.naszemiasto.pl
  • sieradztomy.pl

Sąsiednie gminy

Sieradz (gmina wiejska), Wróblew

Zobacz też

• Cmentarz Komunalny w Sieradzu
• Cerkiew św. Serafina w Sieradzu
• Kościół św. Mikołaja w Sieradzu
• Klucz raciąski

Przypisy

Bibliografia

• B. Olszewski, Od Oporowa do Żarnowa, wyd. Literatura, marzec 2005, ISBN 83-89409-46-1,
• A. Ruszkowski, Sieradz i okolice , wyd. Sport i Turystyka, marzec 1984, ISBN 83-217-2465-5,
• A. Sznajder, Sekrety Sieradza i Zduńskiej Woli, wyd. Księży Młyn, 2016, ISBN 978-83-7729-321-8,
• K. Latocha, Rycerstwo sieradzkie i miasto Sieradz w kampanii grunwaldzkiej w latach 1409-1411, lipiec 2010, ISBN 978-83-912358-7-4.

Linki zewnętrzne

• Sieradz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 571 .
• Strona WWW Urzędu Miasta Sieradza