Siergiej Bagapsz

Niektóre z zamieszczonych tu informacji wymagają weryfikacji. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, znajdują się w sekcji Transkrypcja dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Siergiej Bagapsz

Data i miejsce urodzenia	4 marca 1949 Suchumi
Data i miejsce śmierci	29 maja 2011 Moskwa
Prezydent Abchazji
Okres	od 12 lutego 2005 do 29 maja 2011
Przynależność polityczna	Zjednoczona Abchazja
Poprzednik	Władysław Ardzinba
Następca	Aleksandr Ankwab (p. o.)
Premier Abchazji
Okres	od 29 kwietnia 1997 do 20 grudnia 1999
Poprzednik	Gennadi Gagulia
Następca	Wjaczesław Cugba

Siergiej Bagapsz (abch. Сергеи Уасыл-иҧа Багаҧшь, ros. Сергей Васильевич Багапш) (ur. 4 marca 1949 w Suchumi, zm. 29 maja 2011 w Moskwie) – od 12 lutego 2005 do 29 maja 2011 prezydent nieuznawanej przez większość państw Republiki Abchazji, stanowiącej de iure część Gruzji. W latach 1997–1999 premier Abchazji.

Życiorys

Siergiej Bagapsz urodził się w 1949 w Suchumi w ówczesnej Abchaskiej ASRR w ZSRR. W 1971 ukończył agronomię na Gruzińskim Państwowym Uniwersytecie Rolnictwa Subtropikalnego. W czasie studiów pracował w firmie winiarskiej oraz jako ochroniarz w banku. W latach 1973–1974 odbywał służbę wojskową. Następnie pracował jako instruktor w abchaskim Komsomole^[1].

W 1978 odpowiedzialny za informację w komitecie centralnym gruzińskiego oddziału Komsomołu. W następnym roku został przewodniczącym młodzieży pracującej w gruzińskim Komsomole. W 1980 został I Sekretarzem abchaskiego komitetu regionalnego Komsomołu. W 1982 objął funkcję sekretarza generalnego komitetu rejonowego Komunistycznej Partii Gruzji w Oczamczyrze^[1].

W 1989, na czele ochotniczego oddziału abchaskiego, brał udział w walkach o Oczamczirę z atakującymi miasto formacjami gruzińskimi - został wówczas ciężko ranny. W czasie wojny gruzińsko-abchaskiej w latach 1992-1993, jako dowódca ochotniczej jednostki, uczestniczył w ofensywie na Suchumi, znajdujące się w rękach gruzińskich. W 1995 objął stanowisko wiceprezydenta „de facto” niezależnej Republiki Abchazji^[1].

Premier

29 kwietnia 1997 objął stanowisko premiera Abchazji^[1]. W czasie rządów Bagapsza doszło do groźnego odnowienia konfliktu z Gruzją. Apogeum konfliktu nastąpiło w maju 1998, gdy wojska gruzińskie rozstawione przy granicy z Abchazją, zaatakowały Abchazję próbując opanować położony na południu Abchazji rejon Gali. Konflikt zbrojny, potocznie nazwany „wojna sześciodniową”, wygrany przez Abchazów, doprowadził do opuszczenia Abchazji przez 30 tys. Gruzinów i zniszczenia wielu ich domostw w republice.

Urząd premiera pełnił do 20 grudnia 1999. Zrezygnował wówczas ze stanowiska i rozpoczął działalność gospodarczą. W latach 2001–2004 był dyrektorem państwowej spółki energetycznej CzernoMorEnergo^[1].

Prezydent

(c) Kremlin.ru, CC BY 4.0

Prezydent Bagapsz w trakcie podpisywania porozumienia o zakończeniu działań wojskowych w Gruzji, Moskwa, sierpień 2008.

Na początku 2004 Bagapsz powrócił do polityki i był jednym z założycieli partii Zjednoczona Abchazja. W październiku 2004 wziął udział w wyborach prezydenckich^[1][2]. W wyborach z 3 października 2004 jego głównym rywalem był kandydat obozu rządzącego, popierany przez urzędującego prezydenta Władysława Ardzinbę, Raul Chadżymba^[3]. Wybory doprowadziły do ostrego kryzysu politycznego w Abchazji^[4].

Pierwsze sondażowe wyniki wyborów exit poll wskazywały na zwycięstwo Chadżimby na poziomie 61% głosów, daleko przed Bagapszem (22%)^[5]. W sytuacji przeciągającego się oczekiwania na wynik wyborów, każdy z kandydatów ogłosił swoje własne zwycięstwo^[6].

11 października 2004 komisja wyborcza ogłosiła zwycięstwo Bagapsza, który według jej wyników zdobył 50,08% głosów, co oznaczało wygraną już w I turze głosowania. Chadżimba nie uznał tych wyników, zapowiedział zaskarżenie ich do Sądu Najwyższego i zażądał ponownego przeliczenia głosów^[7]. W celu zażegnania kryzysu powołana został specjalna komisja, złożona z przedstawiciela Bagapsza, Chadżimby, i komisji wyborczej, której zadaniem było powtórne przeliczenie głosów. 28 października 2004 Sąd Najwyższy potwierdził zwycięstwa Bagapsza stosunkiem głosów 44 tys. do 30,8 tys. W odpowiedzi na orzeczenie sądu, zwolennicy Chadżimby otoczyli jego budynek i zażądali zmiany decyzji. Pod ich presją, następnego dnia Sąd Najwyższy anulował wcześniejsze orzeczenie i ogłosił zwycięzcą wyborów Chadżimbę. Jednak wkrótce potem oświadczył, że działał pod groźbą i przywrócił swoje pierwotne orzeczenie o zwycięstwie Bagapsza. Głos w konflikcie zabrał również prezydent Ardzinba, który 6 października 2004 zdymisjonował Chadżimbę ze stanowiska premiera, a 29 października 2004 zarządził przeprowadzenie nowych wyborów w dniu 6 grudnia^[8]. Bagapsz odrzucił decyzję prezydenta i zapowiedział na 6 grudnia 2004 inaugurację swojej prezydentury^[9].

21 listopada Chadżimba odrzucił ofertę Bagapsza objęcia stanowiska premiera lub wiceprezydenta w zamian za uznanie porażki w wyborach. 23 listopada zwycięstwo Bagapsza uznała Rada Starszych, a trzy dni później parlament^[10]. Do porozumienia między Chadżimbą a Bagapszem doszło dopiero 5 grudnia 2004. Bagapsz zgodził się wówczas na ponownie wybory w styczniu 2005, w których miał wystartować wspólnie z Chadżimbą jako kandydatem na stanowisko wiceprezydenta^[9]. W powtórnych wyborach prezydenckich z 12 stycznia 2005 duet Bagapsz-Chadżimba uzyskał 91,54% głosów poparcia^[11]. 12 lutego 2005 Bagapsz został zaprzysiężony na stanowisku prezydenta^[12].

(c) Kremlin.ru, CC BY 4.0

Siergiej Bagapsz (od lewej) z prezydentem Dmitrijem Miedwiediewem i prezydentem Eduardem Kokojty, Moskwa, wrzesień 2008.

W sierpniu 2008 w czasie wojny w Południowej Osetii prezydent Bagapsz był głównodowodzącym armii abchaskiej. Mając poparcie parlamentu i społeczeństwa, zwrócił się do prezydenta Rosji Dmitrija Miedwiediewa o uznanie niepodległości Abchazji. Rosja uznała niepodległość Abchazji 26 sierpnia 2008^[13]. We wrześniu 2008 ogłosił zamiar ubiegania się przez Abchazję o członkostwo we Wspólnocie Niepodległych Państw, Związku Białorusi i Rosji oraz Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym. Podkreślił przy tym, że zgodnie z wolą mieszkańców wyrażoną w referendum, Abchazja nie zamierza przyłączyć się do Rosji^[1].

Na początku listopada 2009 Bagapsz został jednym z pięciu kandydatów w wyborach prezydenckich w grudniu 2009^[14][15]. Bagapsz wygrał z wynikiem 59,4% I turę wyborów, którą przeprowadzono 12 grudnia 2009. Jego główny rywal Raul Chadżymba zdobył 15,4% głosów^[16][17]. Chadżimba odrzucił wyniki wyborów, oskarżając władze o fałszerstwa wyborcze i liczne nieprawidłowości w czasie głosowania. Wybory nie zostały uznane przez społeczność międzynarodową (oprócz trzech państw uznających niepodległość Abchazji) i potępione przez Gruzję. W ich kontroli nie uczestniczyli obserwatorzy z żadnych organizacji międzynarodowych. Obserwatorzy z Rosji i Wenezueli uznali je za „wolne i uczciwe”^[18][19]. 12 lutego 2010 prezydent Bagapsz został oficjalnie zaprzysiężony na drugą kadencję^[20]. Ze względu na długą chorobę i leczenie, pozostawał on w zasadzie nieobecny na abchaskiej scenie politycznej^[21].

29 maja 2011 zmarł w szpitalu w Moskwie w wyniku komplikacji po przebytej operacji płuc. Obowiązki prezydenta przejął wiceprezydent Aleksandr Ankwab^[22].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• President of the Republic of Abkhazia. Official site
• Biografia, caucaz.com.