Siergiej Bondarczuk

Siergiej Fiodorowicz Bondarczuk
Сергей Фёдорович Бондарчук

Data i miejsce urodzenia	25 września 1920 Biłozerka, ZSRR
Data i miejsce śmierci	20 października 1994 Moskwa, Rosja
Zawód	reżyser, scenarzysta, aktor
Współmałżonek	Inna Makarowa
Lata aktywności	1948–1994
Odznaczenia

Siergiej Fiodorowicz Bondarczuk, ros. Сергей Фёдорович Бондарчук, ukr. Сергій Федорович Бондарчук (ur. 25 września 1920 w Biłozerce, zm. 20 października 1994 w Moskwie) – radziecki reżyser pochodzenia ukraińskiego, scenarzysta filmowy i aktor, Ludowy Artysta ZSRR (1952), Bohater Pracy Socjalistycznej (1980).

Życiorys

Urodził się 25 września 1920 w Biłozerce w ZSRR. Dzieciństwo spędził w mieście Jejsk i w Taganrogu, gdzie w 1938 ukończył szkołę średnią. Jako aktor zadebiutował w 1937 w Teatrze Taganroskim. W latach 1938–1942 studiował w Akademii Teatralnej w Rostowie nad Donem. W wieku 32 lat został, jako najmłodszy w historii aktor, uhonorowany tytułem Ludowy Artysta ZSRR.

Najważniejsze filmy Siergieja Bondarczuka zostały nakręcone według słynnych powieści i opowiadań: Los człowieka Michaiła Szołochowa oraz Wojna i pokój Lwa Tołstoja. Bondarczuk zarówno wyreżyserował monumentalne, ponad siedmiogodzinne epickie dzieło Wojna i pokój (1966), jak i zagrał w nim jedną z głównych ról – Pierre'a Bezuchowa. Film otrzymał Oscara dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego jako pierwszy w historii obraz z ZSRR.

Zasiadał w jury konkursu głównego na 20. (1967) oraz na 36. MFF w Cannes (1983).

Zmarł 20 października 1994 w Moskwie i został pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym^[1].

Jego córka Natalia jest aktorką, zaś syn Fiodor - aktorem i reżyserem (m.in. 9 kompania, 2005).

Filmografia (wybór)

Jako aktor

• Młoda gwardia (1948, Молодая гвардия, jako Wałko)
• Opowieść o prawdziwym człowieku (1948, Повесть о настоящем человеке)
• Czarodziej sadów (1948, Мичурин, jako Iwan Miczurin)
• Taras Szewczenko (1951, Тарас Шевченко, jako Taras Szewczenko)
• Okręty szturmują bastiony (1953, Корабли штурмуют бастионы, jako Tichon Prokofiew)
• Admirał Uszakow (1953, Адмирал Ушаков, jako Tichon Prokofiew)
• Trzpiotka (1955, Попрыгунья, jako doktor Dymow)
• Otello (1955, Отелло, jako Otello)
• Niedokończona powieść (1955, Неоконченная повесть)
• Los człowieka (1959, Судьба человека, jako Andriej Sokołow)
• Sierioża (1960, Серёжа, jako Korosteliow)
• Noc w Rzymie (1960, jako Fiodor Nazukow)
• Wojna i pokój (1967, Война и мир, jako Pierre Bezuchow)
• Bitwa nad Neretwą (1969, Битва на Неретве, jako Martin)
• Wujaszek Wania (1970, Дядя Ваня, jako Michaił Astrow)
• Milczenie doktora Evansa (1973, Молчание доктора Ивенса, jako doktor Evans)
• Oni walczyli za ojczyznę (1975, Они сражались за Родину, jako Iwan Zwiagincew)
• Wzgórza Zelengory (1976, Врхови Зеленгоре, jako profesor)
• Ernst Schneller (1977, jako genenrał Sotow)
• Ojciec Sergiusz (1978, Отец Сергий, jako ojciec Sergiusz)
• Niech żyje Meksyk! (1979, jako narrator)
• Borys Godunow (1986, Борис Годунов, jako Borys Godunow)
• Burza nad Rusią (1992, Гроза над Русью)

Jako reżyser

• Los człowieka (1959, Судьба человека)
• Wojna i pokój (1967 – 4 części, Война и мир)
• Waterloo (1970, Ватерлоо)
• Oni walczyli za ojczyznę (1975, Они сражались за Родину)
• Step (1977, Степь)
• Czerwone dzwony – Meksyk w ogniu (1982, Красные колокола. Фильм 1. Мексика в огне)
• Czerwone dzwony – Początek nowego świata (1982)
• Borys Godunow (1986, Борис Годунов)
• Cichy Don (1992; dokończony przez Fiodora Bondarczuka w 2006)

Odznaczenia

• Złoty Medal "Sierp i Młot" Bohatera Pracy Socjalistycznej (24 września 1980)
• Order Lenina – dwukrotnie (1967, 1980)
• Order Rewolucji Październikowej (1974)
• Order Czerwonego Sztandaru Pracy (1970)
• Order Wojny Ojczyźnianej II klasy (1985)
• Ludowy Artysta ZSRR (1952)
• Nagroda Leninowska (1959)
• Nagroda Stalinowska (1952)
• Nagroda Państwowa ZSRR (1984)
• Nagroda Państwowa RFSRR (1977)
• Nagroda Państwowa Ukraińskiej SRR (1982)

Przypisy

Bibliografia

• (ros.) Wielka Encyklopedia Radziecka, t. 3, s. 553, Moskwa 1969–1978
• Бондарчук Сергей Фёдорович – Герои страны (ros.)
• Edward Pawlak, Barbara Pełka, Film radziecki w Polsce, Warszawa 1985, s. 233-234.
• * Galina Dołmatowska, Irina Szyłowa, Sylwetki radzieckiego ekranu, przeł. z ros. Marek Dzierwajłło, Wydawnictwo Progress, Moskwa 1980, s. 30-43.

Linki zewnętrzne

• Siergiej Fiodorowicz Bondarczuk
  Сергей Фёдорович Бондарчук w bazie IMDb (ang.)
• Siergiej Fiodorowicz Bondarczuk
  Сергей Фёдорович Бондарчук w bazie Filmweb