Siergiej Gierasimow

Siergiej Apolinariewicz Gierasimow
Сергей Апполинариевич Герасимов

Siergiej Gierasimow na okolicznościowej monecie
Data i miejsce urodzenia	3 czerwca 1906 Kundrawy, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	26 listopada 1985 Moskwa
Zawód	reżyser, scenarzysta, aktor
Współmałżonek	Tamara Makarowa
Lata aktywności	1925–1985
Odznaczenia

Grób Siergieja Gierasimowa i jego żony Tamary Makarowej na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie

Siergiej Apolinariewicz Gierasimow (ros. Сергей Апполинариевич Герасимов, ur. 21 maja^?/ 3 czerwca 1906 we wsi Kundrawy w guberni orenburskiej, zm. 26 listopada 1985 w Moskwie) – radziecki reżyser, scenarzysta i aktor filmowy.

Życiorys

Swoją karierę twórczą rozpoczął jako aktor w grupie feksów. Do najlepszych jego ról należą postacie awanturnika Miedoksa w filmie Sojusz wielkiej sprawy (S.W.D.) (1927) oraz rola dziennikarza w Nowym Babilonie (1929)^[1].

Należał do kierownictwa Związku Filmowców ZSRR. W latach 1944–1946 kierował Centralną Wytwórnią Filmów Dokumentalnych. Zasiadał w jury konkursu głównego na 1. MFF w Cannes (1946).

Zajmował się także działalnością pedagogiczną – od 1944 był wykładowcą szkoły filmowej WGIK (w 1986 uczelni nadano jego imię^[2]), w 1978 został członkiem rzeczywistym Akademii Nauk Pedagogicznych ZSRR. Był także deputowanym do Rady Najwyższej ZSRR (1950-1958) i członkiem Prezydium Radzieckiego Komitetu Obrońców Pokoju (od 1950).

Za swoją twórczość został uhonorowany najwyższymi radzieckim nagrodami i odznaczeniami oraz tytułami ludowego artysty ZSRR i bohatera pracy socjalistycznej.

Pochowany na moskiewskim cmentarzu Nowodziewiczym^[3].

Filmografia

• 1925: Miszka walczy z Judeniczem (Мишки против Юденича, reż. G. Kozincew i L. Trauberg) – rola aktorska (szpicel)
• 1926: Czarcie koło (Чертово колесо, reż. G. Kozincew i L. Trauberg) – rola aktorska (człowiek-pytanie)
• 1926: Płaszcz (Шинель, reż. G. Kozincew i L. Trauberg) według opowiadania Gogola – rola aktorska (urzędnik)
• 1927: Braciszek (Братишка, reż. G. Kozincew i L. Trauberg) – rola aktorska (drugi kierowca)
• 1927: Sojusz wielkiej sprawy (Союз великого дела, reż. G. Kozincew i L. Trauberg) – rola aktorska (Miedoks)
• 1929: Nowy Babilon (Новый Вавилон, reż. G. Kozincew i L. Trauberg) – rola aktorska (żurnalista)
• 1929: Człowiek, który stracił pamięć (Обломок империи, reż. F. Ermler) – rola aktorska (mienszewik)
• 1930: Dwadzieścia dwa nieszczęścia (Двадцать два несчастья) – reżyseria (wspólnie z S. Bartieniewem)
• 1931: Wioska na Ałtaju (Одна, reż. G. Kozincew i L. Trauberg) – rola aktorska (przewodniczący sielsowietu)
• 1932: Serce Salomona (Сердце Соломона) – reżyseria (wspólnie z M. Kriesinem), autor scenariusza
• 1932: Las (Лес) – reżyseria, współautor scenariusza
• 1932: Trzech żołnierzy (Три солдата, reż. Aleksandr Iwanow) – rola aktorska (командир стального полка)
• 1933: Dezerter (Дезертир, reż. W. Pudowkin) – rola aktorska (zdrajca)
• 1934: Czy cię kocham (Люблю ли тебя?) – reżyseria, autor scenariusza
• 1935: Granica (Граница, reż. M. Dubson) – rola aktorska (krawiec Jakow)
• 1936: Siedmiu śmiałych (Семеро смелых) – reżyseria, autor scenariusza
• 1938: Miasto młodzieży (Комсомольск) – reżyseria, autor scenariusza, rola aktorska (szpieg)
• 1939: Nauczyciel (Учитель) – reżyseria, autor scenariusza
• 1941: Maskarada (Маскарад) według dramatu Lermontowa – reżyseria, autor scenariusza, rola aktorska (Nieznajomy)
• 1941: Stara gwardia (Старая гвардия) – reżyseria
• 1941: Czapajew z nami (Чапаев с нами, reż. W. Pietrow) – autor scenariusza
• 1944: Wielka ziemia (Большая земля) – reżyseria, autor scenariusza
• 1948: Młoda gwardia (Молодая гвардия) według powieści Fadiejewa – reżyseria, autor scenariusza
• 1952: Wiejski lekarz (Сельский врач) – reżyseria
• 1958: Cichy Don (Тихий Дон) według powieści Szołochowa – reżyseria
• 1962: Ludzie i bestie (Люди и звери, ZSRR / NRD) – reżyseria, autor scenariusza, rola aktorska (książę Konstanty Lwow-Szczerbacki)
• 1967: Dziennikarz (Журналист) – reżyseria, autor scenariusza, rola aktorska (Kolesnikow)
• 1969: Nad jeziorem (У озера) – reżyseria, autor scenariusza, epizod aktorski
• 1974: Trzecia córka (Дочки-матери) – reżyseria, rola aktorska (Piotr Worobiow)
• 1976: Czerwone i czarne (Красное и чёрное) według powieści Stendhala – reżyseria, autor scenariusza
• 1980: Młodość Piotra Wielkiego (Юность Петра, ZSRR / NRD) według powieści A. Tołstoja – reżyseria, autor scenariusza
• 1981: Początek wielkich spraw (В начале славных дел, ZSRR / NRD) – reżyseria, autor scenariusza
• 1984: Lew Tołstoj (Лев Толстой) – reżyseria, autor scenariusza, rola aktorska (Lew Tołstoj)

Nagrody i odznaczenia

• Order Czerwonego Sztandaru Pracy (dwukrotnie od 1940)
• Nagroda Stalinowska (trzykrotnie od 1941)
• Order Czerwonej Gwiazdy (1944)
• Ludowy Artysta ZSRR (1948)
• Order Lenina (czterokrotnie od 1961)
• Nagroda Leninowskiego Komsomołu (1970)
• Nagroda Państwowa ZSRR (1971)
• Bohater Pracy Socjalistycznej (1974)
• Nagroda Leninowska (1984)
• Order Rewolucji Październikowej
• czechosłowacki Order Lwa Białego III Klasy

Przypisy

Bibliografia

• Galina Dołmatowska, Irina Szyłowa, Sylwetki radzieckiego ekranu, przeł. z ros. Marek Dzierwajłło, Wydawnictwo Progress, Moskwa 1980, s. 122-139.
• Jelena Bauman, Rostisław Jurieniew: Mała encyklopedia kina radzieckiego. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1987. ISBN 83-221-0446-4.

Linki zewnętrzne

• Siergiej Gierasimow w bazie Filmweb (pol.)
• Gierasimow Siergiej – WIEM, darmowa encyklopedia
• Siergiej Gierasimow w bazie IMDb (ang.)
• Сергей Герасимов w bazie kino-teatr.ru (ros.)
• Герои страны: Герасимов Сергей Аполлинариевич (ros.)