Siergiej Niepobiedimy

Siergiej Niepobiedimy

Data i miejsce urodzenia	13 września 1921 Riazań
Data i miejsce śmierci	11 kwietnia 2014 Moskwa
Zawód, zajęcie	inżynier
Odznaczenia

Siergiej Pawłowicz Niepobiedimy, ros. Сергей Павлович Непобедимый (ur. 13 września 1921 w Riazaniu, zm. 11 kwietnia 2014 w Moskwie) − radziecki i rosyjski inżynier, konstruktor rakiet stosowanych w armiach państw Układu Warszawskiego.

Życiorys

Siergiej Niepobiedimy urodził się 13 września 1921 roku w Riazaniu^[1] w rodzinie robotniczej, która już w 1922 roku przeniosła się do wsi Nikolskoje w guberni kurskiej, gdzie Niepobiedimy się uczył. Kilka lat później rodzina osiedliła się w mieście Szczygry. Od dzieciństwa był zainteresowany techniką. Już w wieku 14 lat zbudował maszynę napędzaną turbiną parową, która wystawiona została na wystawie w Moskwie^[1]. Naukę ukończył w 1938 roku, zdając egzaminy maturalne, po czym podjął studia w Wyższej Szkole Technicznej imienia Baumana, którą ukończył w 1948 roku^[2]. W chwili ataku Niemiec na ZSRR pracował jako tokarz^[3]. Nie otrzymał pozwolenia na ochotnicze wstąpienie do armii z powodu zakazu powoływania do wojska studentów trzeciego, czwartego i piątego roku, co miało chronić kadrę intelektualną państwa. W latach 1941−1943 przebywał w Iżewsku, dokąd ewakuowano jego uczelnię^[1]. Ostatecznie jego udział w wojnie ograniczył się do kopania okopów w ramach oddziału studenckiego, ale kontakt z nowoczesnymi rodzajami broni nakierował go na kształcenie się jako konstruktor broni.

Przez całą karierę był związany z biurem konstrukcyjnym w Kołomnej, pracował w nim na stanowiskach konstruktora, pierwszego zastępcy głównego konstruktora, naczelnika, głównego konstruktora^[2] oraz od 1965 do 1989 roku generalnego konstruktora. Za jego czasów skonstruowano tam kierowane rakiety przeciwpancerne Szmiel, Malutka, Szturm, Ataka i Chrizantiema, kierowane rakiety przeciwlotnicze Strieła-2, Strieła-2M, Strieła-3 i Igła oraz taktyczne pociski rakietowe Toczka i Toczka-u, pociski balistyczne Oka i Iskander^[4].

Jako osoba strategicznie ważna był w czasach ZSRR jednym z najpilniej chronionych specjalistów. Ponieważ nie publikowano nigdzie jego zdjęć i usuwano go z fotografii grupowych, usiłująca rozpracować go CIA przez wiele lat nie była w stanie ustalić jego rysopisu^[4].

W 1989 roku rozpoczęto realizację układu START o redukcji broni strategicznej i w ramach niego zniszczono wszystkie wyrzutnie Oka, chociaż ten traktat ich nie dotyczył. Wówczas Niepobiedimy odszedł w geście protestu ze stanowiska generalnego konstruktora biura w Kołomnie, pozostawiwszy ukończony projekt wyrzutni rakietowej będącej następcą Oki – Iskander-M. Od 1990 roku pracował w Centralnym Instytucie Badań Automatyki i Hydrauliki w Moskwie^[1]. Od 2005 był doradcą generalnego konstruktora zakładu^[2].

Autor ponad 250 prac naukowych oraz wynalazków, od 1977 roku profesor. Członek Rosyjskiej Akademii Nauk Rakietowych i Artyleryjskich (1994), Rosyjskiej Akademii Kosmonautyki (1998)^[3].

W latach 1946−1950 był sekretarzem organizacji komsmoloskiej w zakładzie pracy i członkiem komitetu miejskiego organizacji komsomloskiej miasta Kołomna. Później był wielokrotnie wybierany członkiem kołomneńskiego sowietu miejskiego i moskiewskiego sowietu obwodowego. Członek Rady Najwyższej RFSRR (1985), delegat na ХХV, ХХVI i ХХVII zjazd KPZR^[3].

Odznaczony został m.in. tytułem Bohatera Pracy Socjalistycznej (26 kwietnia 1971), Nagrodą Leninowską (1964), Nagrodą Państwową ZSRR (1969, 1976, 1981), Orderem Lenina (trzykrotnie), Orderem Rewolucji Październikowej, Nagrodą Rady Ministrów ZSRR (1978)^[1].

Zmarł 11 kwietnia 2014 roku w Moskwie^[5] i został pochowany na Federalnym Cmentarzu Wojskowym jako trzecia z kolei osoba^[4].

Przypisy