Siergiej Prokudin-Gorski
 Autoportret nad rzeką Korolisckali z 1912 | |
| Data i miejsce urodzenia | 18 (30) Sierpień 1863 r |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 27 września 1944 r |
| Zawód, zajęcie | fotograf, wynalazca, podróżnik, chemik, wydawca, nauczyciel |
| Strona internetowa | |
Siergiej Michajłowicz Prokudin-Gorski (ros. Сергей Михайлович Прокудин-Горский; ur. 18 sierpnia?/ 30 sierpnia 1863 we wsi Funikowa Gora w pokrowskim ujeździe guberni włodzimierskiej, zm. 27 września 1944 w Paryżu) – jeden z pionierów fotografii kolorowej, poświęcił swoje życie zawodowe rozwojowi tych technik.
Prokudin-Gorski urodził się w Muromie, w obwodzie włodzimierskim w Rosji. Był z wykształcenia chemikiem[1], studiował w Petersburgu, Berlinie i Paryżu.
Technika
Jego badania przyczyniły się do kilku patentów na produkcję kolorowych przeźroczy i wyświetlaniu kolorowych filmów.
Jego aparat wykonywał trzy zdjęcia monochromatyczne, ale z trzema różnymi filtrami, w prawie tym samym czasie. Później, używając lamp dających odpowiedni kolor, i wyświetlając wszystkie trzy zdjęcia mógł uzyskać efekt pełnego koloru. Eksperymentował także z sukcesami z wywoływaniem tych zdjęć na papierze, ale proces był skomplikowany i powolny. Zdjęcia w poszczególnych kolorach wykonywane były w pewnym odstępie czasu (rzędu sekundy), tak że ostatecznie widoczny był każdy bardziej znaczący ruch w postaci potrójnych kolorowych krawędzi fotografowanych obiektów. Obecnie dzięki technikom komputerowym możliwe jest zminimalizowanie tego efektu.
Zdjęcia
Około 1905 korzystając z rozwoju techniki fotografii kolorowej, postanowił dokumentować przy pomocy zdjęć Imperium Rosyjskie. Głównym celem była tu edukacja dzieci, na temat różnorodnej historii i kultury, a także modernizacji kraju. Jego pomysł znalazł poparcie u samego cara Mikołaja II. Dzięki temu został wyposażony w specjalny wagon z ciemnią, wraz z pozwoleniami do wejścia na wszystkie tereny, jak i dobrymi układami z carską administracją. Wykonywał zdjęcia między 1909 a 1915, wiele z nich zachował.
W jego fotografiach można ujrzeć nieistniejący już świat sprzed I wojny światowej. Można tam spotkać zarówno średniowieczne cerkwie, jak i tory kolejowe i fabryki – obraz tak wtedy silnej industrializacji. Fotografował także zwykłych ludzi, obrazując zróżnicowanie kulturowe Imperium Rosyjskiego.
Prokudin-Gorski opuścił Rosję w 1918 wybierając się w podróż do Norwegii i Anglii. Po rewolucji październikowej, zabiciu rodziny carskiej i przejęciu władzy w Rosji przez komunistów, osiedlił się ostatecznie w Paryżu, gdzie zmarł w 1944 roku. Posiadane przez niego negatywy szklane zostały wykupione przez Bibliotekę Kongresu Stanów Zjednoczonych od jego spadkobierców w 1948.
W 2001 Biblioteka przedstawiła wystawę pt. The Empire that was Russia (Imperium którym była Rosja). Dla jej potrzeb płyty szklane zostały zeskanowane, i przy pomocy technik komputerowych utworzono zdjęcia. W 2004 praca nad zdjęciami bardzo się przyśpieszyła dzięki zastosowaniu automatyki w obróbce skanów. Opracowano tak 1902 zdjęcia[2][3].
Wybrane zdjęcia
Prawosławna Pustelnia Niłowo-Stołobieńska położona na wyspie Stołobnyj na jeziorze Seliger koło Ostaszkowa (1910)
Muhammed Alim Chan (1880-1944), emir Buchary
Rosjanki w ludowych strojach
Alternatory wykonane w Budapeszcie, na Węgrzech, sala hydroelektrowni w Iolotan na rzece Murgab
Rosyjski powieściopisarz Lew Tołstoj (1908)
Ogród botaniczny w Suchumi
Sprzedawca melonów, Samarkanda
Pilot francuski Dieudonné Costes (1930)
Polski pawilon na Wystawie Światowej w Paryżu (1937)
Przypisy
- ↑ Photographer to the Tsar: Sergei Mikhailovich Prokudin-Gorskii (ang.) Biblioteka Kongresu Stanów Zjednoczonych
- ↑ Reconstructing Prokudin-Gorskii's Color Photography in Software (ang.)
- ↑ About the Prokudin-Gorskii Collection (ang.)
Linki zewnętrzne
- 100 fotografii w formacie PDF (ang.)
- Collection Profile at the Library of Congress (ang.)
- Strona wystawy The Empire that was Russia – wybrane zdjęcia (ang.)
- Wyszukiwarka zdjęć autorstwa Prokudina-Gorskiego (ang.)
- rosyjska strona z wieloma linkami dotyczącymi Prokudina-Gorskiego (ros.)
- rosyjska strona z wszystkimi zdjęciami, w tym też nieopracowanymi (ros.)
- Dużo informacji o Prokudinie-Gorskim, jego zdjęciach, a także teksty pisanych przez niego listów. utoronto.ca. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-10)]. (ang.)
- Porównanie zdjęć Prokudina-Gorskiego z wyglądem tych samych miejsc w 2003 r. (ros.)
- ISNI: 0000 0001 1744 1097
- VIAF: 13445470
- ULAN: 500062471
- LCCN: n80080272
- GND: 131574760
- BnF: 167269712
- SUDOC: 172300754
- NLA: 36537228
- NKC: js2009504489
- NTA: 068321910
- BIBSYS: 90228311
- CiNii: DA19023147
- Open Library: OL1654711A, OL8759734A
- PLWABN: 9810591151105606
- NUKAT: n2004037985
- J9U: 987007362616705171
- LNB: 000153659
- CONOR: 317018467
- BLBNB: 001473212
- LIH: LNB:V*394745;=BS
- WorldCat: lccn-n80080272
Media użyte na tej stronie
National coat of arms of Poland in Polish pavilion at World Expo 1937 in Paris. This photography was not colorized ("PHOTOS GORSKY FRÈRES").
Young Russian peasant women in front of traditional wooden house, in a rural area along the Sheksna River near the small town of Kirillov. Early color photograph from Russia, created by Sergei Mikhailovich Prokudin-Gorskii as part of his work to document the Russian Empire from 1909 to 1915.
detail of the photograph "Po r. Karolitskhali" or "On the Karolitskhali River" showing Sergei Mikhailovich Prokudin-Gorskii. Early color photograph from Russia, created by Sergei Mikhailovich Prokudin-Gorskii as part of his work to document the Russian Empire from 1909 to 1915.
Autor: Domaine public - Photo d'auteur inconnu publiée en 1930., Licencja: CC0
Pilote Dieudonné Costes devant son Breguet 19 "Point d'Interrogation", en 23.08.1930. Photographie couleur. Procédé Gorsky frères.
Early color photograph from Russia, created by Sergei Mikhailovich Prokudin-Gorskii as part of his work to document the Russian Empire from 1909 to 1915.
The Monastery of St. Nil on Stolobnyi Island in Lake Seliger in Tver Province.
Full caption from The Library of Congress exhibition "The Empire That Was Russia:View of the Nilova Monastery. The Monastery of St. Nil' on Stolobnyi Island in Lake Seliger in Tver' Province, northwest of Moscow, illustrates the fate of church institutions during the course of Russian history. St. Nil (d. 1554) established a small monastic settlement on the island around 1528. In the early 1600s his disciples built what was to become one of the largest, wealthiest, monasteries in the Russian Empire. The monastery was closed by the Soviet regime in 1927, and the structure was used for various secular purposes, including a concentration camp and orphanage. In 1990 the property was returned to the Russian Orthodox Church and is now a functioning monastic community once
„Lew Tołstoj w Jasnej Polanie”, 1908, pierwsza barwna fotografia portretowa w Rosji.
Original Description: Alternators made in Budapest, Hungary, in the power generating hall of a hydroelectric station in Iolotan on the Murghab River.
This was the Hindu Kush Hydro Power Plant, in today's Turkmenistan, the largest hydro power plant of Russian Empire (built 1909)
The plate reads "Ганц. электр[отехническіе] комп[аніи] въ Будапештѣ" - The Ganz Electrical Company / Budapest.
Victoria regia. Grown outdoors in Europe for the first time. Planted in June 1912. Botanical garden in Sukhumi
Lilacs
Melon vendor, dressed in traditional Central Asian attire, at his stand in the marketplace of Samarkand in present-day Uzbekistan.
Early color photograph from Russia, created by Sergei Mikhailovich Prokudin-Gorskii as part of his work to document the Russian Empire from 1909 to 1915. Cathedral of St. Nicholas in Mozhaisk.