Siergiej Sztiemienko

Siergiej Sztiemienko
Серге́й Матве́евич Штеме́нко
Ilustracja
(c) Mil.ru, CC BY 4.0
generał armii generał armii
Data i miejsce urodzenia

20 lutego 1907
Uriupińsk

Data i miejsce śmierci

23 kwietnia 1976
Moskwa

Przebieg służby
Lata służby

1926–1976

Siły zbrojne

Coat of Arms of Russian Empire.svg Armia Imperium Rosyjskiego
Red star.svg Armia Czerwona
Communist star with golden border and red rims.svg Armia Radziecka
Emblema KGB.svg GRU

Stanowiska

dowódca GRU

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna domowa w Rosji
II wojna światowa
zimna wojna

Odznaczenia
Order Lenina Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Suworowa I klasy (ZSRR) Order Suworowa I klasy (ZSRR) Order Kutuzowa I klasy (ZSRR) Order Suworowa II klasy (ZSRR) Order Czerwonego Sztandaru Pracy Order Czerwonej Gwiazdy Order „Za służbę Ojczyźnie w Siłach Zbrojnych ZSRR” III klasy (ZSRR) Medal jubileuszowy „W upamiętnieniu 100-lecia urodzin Władimira Iljicza Lenina” Medal „Za obronę Kaukazu” Medal „Za Zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945” Medal jubileuszowy „Dwadzieścia lat Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” Medal „Za zdobycie Berlina” Medal jubileuszowy „XX lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej” Medal jubileuszowy „30 lat Armii Radzieckiej i Floty” Medal jubileuszowy „40 lat Sił Zbrojnych ZSRR” Medal jubileuszowy „50 lat Sił Zbrojnych ZSRR” Medal „W upamiętnieniu 800-lecia Moskwy”
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Order Krzyża Grunwaldu II klasy
(c) Mil.ru, CC BY 4.0
Generał Sztiemienko z rodziną, 1962

Siergiej Matwiejewicz Sztiemienko (ros. Серге́й Матве́евич Штеме́нко; ur. 7 lutego?/ 20 lutego 1907 w Uriupińsku w obwodzie dońskim, zm. 23 kwietnia 1976 w Moskwie) – generał armii Sił Zbrojnych ZSRR, szef Głównego Zarządu Wywiadowczego.

Początki kariery

Pochodził ze wsi, w 1926 roku wstąpił ochotniczo do Armii Czerwonej i służył w artylerii i jednostkach pancernych. Brał udział w agresji na Polskę 17 września 1939 roku, w 1940 roku został przeniesiony do Sztabu Generalnego. W czerwcu 1942 roku mianowano go tam szefem Zarządu Operacyjnego. W listopadzie 1948 roku został mianowany szefem Sztabu Generalnego i awansowany do stopnia generała armii. W czerwcu 1952 został zdegradowany do stopnia generała porucznika i skierowany jako szef sztabu do Radzieckiej Grupy Wojsk w Niemieckiej Republice Demokratycznej. Do Moskwy powrócił natychmiast po śmierci Stalina w marcu 1953 roku, na stanowisko pierwszego zastępcy Szefa Sztabu Generalnego. Upadek jego protektora Ławrientija Berii spowodował, iż został przesunięty na trzeciorzędne stanowisko Szefa Sztabu Wschodniosyberyjskiego Okręgu Wojskowego.

W lutym 1956 roku, po awansie na generała pułkownika, zastąpił na stanowisku szefa Głównego Zarządu Wywiadowczego gen. płk. Michaiła Szalina.

W październiku 1957 roku, w ramach czystki prowadzonej po dymisji marszałka Gieorgija Żukowa, przeszedł ponownie do służby w okręgach wojskowych. W 1962 został mianowany szefem sztabu wojsk lądowych, skąd w 1965 roku wrócił do Sztabu Generalnego. Powierzono mu ponownie funkcję szefa Zarządu Operacyjnego, a następnie w 1966 roku funkcję pierwszego zastępcy ministra obrony. Na tym stanowisku opracowywał plany interwencji w Czechosłowacji w 1968 roku. Przywrócony do rangi generała armii, bezpośrednio po sukcesie tej agresji został szefem Sztabu Zjednoczonego Dowództwa Wojsk Układu Warszawskiego, stanowisko to piastował aż do śmierci w 1976 roku. Pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie[1].

Prace (literatura)

Sztiemienko napisał dwa duże dzieła z historii wojskowości:

  • Gienieralnyj sztab w gody wojny (1968) [Wyd. pol, Sztab generalny w czasie wojny, 1969]
  • Jeszcze o sztabie generalnym w czasie wojny, (1973)

Oba dzieła podlegały licznym zmianom w kolejnych wydaniach.

Odznaczenia

Przypisy

Media użyte na tej stronie

Coat of Arms of Russian Empire.svg
Central element of the Russian imperial coat of arms.
Red star.svg
A red star. 1922-1943. Used as a symbol of communism in some occasions. The symbol can also represent socialism. Also seen on Soviet aircraft.
Order of Lenin Ribbon Bar.svg
Ribbon bar for the Soviet decoration Order of Lenin. Drawn by Zscout370.
SU Order of the Red Banner ribbon.svg
Ribbon bar of the Order of the Red Banner. The Soviet Union (USSR).
SU Order of the Red Star ribbon.svg
Ribbon bar of the Order of the Red Star‎. The Soviet Union (USSR).
Order service to the homeland3 rib.png
Orden Por Servicio a la Patria (3ra Clase).
100 lenin rib.png
100th Anniversary of Lenin's Birth medal ribbon
Defmoscow rib.png
Soviet ribbon bar for the medal for the Defense of Moscow.
SU Medal For the Victory over Germany in the Great Patriotic War 1941-1945 ribbon.svg
Ribbon bar of the Medal "For the Victory over Germany in the Great Patriotic War 1941–1945". The Soviet Union (USSR).
20 years of victory rib.png
Ribbon bar for the Soviet medal "20 Years of Victory"
30 years saf rib.png
Ribbon bar of the Jubilee Medal "30 Years of the Armed Forces of the USSR".
40 years saf rib.png
Ribbon bar of the Jubilee Medal "40 Years of the Armed Forces of the USSR".
50 years saf rib.png

Ribbon bar for Soviet medal "50th Anniversary of the Soviet Armed Forces"

Source: Drawn by User:Zscout370
800thMoscowRibbon.png
Soviet 800th Anniversary Of Moscow Ribbon.
POL Order Krzyża Grunwaldu 2 Klasy BAR.svg
Baretka: Order Krzyża Grunwaldu II klasy
Order suvorov1 rib.png
Order of Suvorov ribbon, class one
Сергей Штеменко в кругу семьи.jpg
(c) Mil.ru, CC BY 4.0
Сергей Штеменко в кругу семьи
Ribbon bar for the medal for the Defense of Moscow.png
Soviet ribbon bar for the medal for the Defense of Moscow.
Sergey Shtemenko 1.jpg
(c) Mil.ru, CC BY 4.0
Сергей Матвеевич Штеменко (1907 — 1976) — советский военачальник, генерал армии
20 years saf rib.png
Ribbon bar of the Jubilee Medal "XX Years of the Workers' and Peasants' Red Army"
SU Medal For the Capture of Berlin ribbon.svg
Ribbon bar of the ‎Medal "For the Capture of Berlin". The Soviet Union (USSR).
Order suvorov2 rib.png
Order of Suvorov ribbon, second class
Order kutuzov1 rib.png
Ribbon bar for the Order of Kutuzov 1st Class (public domain by User:Zscout370)
RAF A F9GenArmy since 1974h.svg
Autor: , Licencja: CC BY 3.0
Rank insignia of the USSR Armed Forces/ Soviet Army in general, here Army general (OF-9) – shoulder strap dress uniform since 1974-1991.
Emblema KGB.svg
Emblem of the KGB
Communist star with golden border and red rims.svg
A red star and a hammer and sickle with golden border and red rims.