Siesieńki
Siesieńki (także: sierszeńki, sieszynki, sierszynki, sieszynie, sierszynie, sieszenie, pancharzyna, pęcherzyna) – instrument muzyczny z grupy aerofonów stroikowych, rodzaj dud, występujący w Wielkopolsce. Nie posiada piszczałki burdonowej.
Budowa
Siesieńki składają się z:
- piszczałki melodycznej (przebierki), wyposażonej w stroik pojedynczy;
- worka (tradycyjnie zrobionego ze zwierzęcego pęcherza):
- rurki do wdmuchiwania powierza.
W niektórych instrumentach stosowano dwa połączone ze sobą pęcherze[1].
Po II wojnie światowej Tomasz Śliwa skonstruował sierszeńki napełniane przy pomocy mieszka[2].
Zasięg występowania
Na terenie Wielkopolski pokrywał się z występowaniem innych instrumentów dudowych – kozła i dud wielkopolskich.
Historia
Instrument obecny w Wielkopolsce przynajmniej od ostatnich dekad XIX w., zanikający w pierwszych dekadach ubiegłego stulecia[3]. Występowanie instrumentu opisane przez badaczy dopiero w XX wieku[4].
Praktyka wykonawcza
Siesieńki były instrumentem pasterskim, na którym grywały dzieci pasące zwierzęta. Traktowane były jako instrument ćwiczebny, na którym młodzież uczyła się podstaw gry na koźle/dudach[1].
Zobacz też
- Platerspiel – średniowieczny instrument o konstrukcji podobnej do konstrukcji siesieniek[1]
Przypisy
- ↑ a b c Jadwiga Sobieska: Wielkopolskie siesieńki [W:] Polska muzyka ludowa i jej problemy. Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1973.
- ↑ Danuta i Andrzej Pawlak: Instrumenty muzyczne - Kultura ludowa Wielkopolski. Tom III. Poznań: 1967, s. 284.
- ↑ Zbigniew Jerzy Przerembski: Dudy. Metamorfozy instrumentu w odrodzonej Polsce - od tradycji do folkloryzmu. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2020, s. 404. 0239-6661, 2658-1361. ISBN 978-83-229-3698-6.
- ↑ Zbigniew Jerzy Przerembski: Dudy. Metamorfozy instrumentu w odrodzonej Polsce - od tradycji do folkloryzmu. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2020, s. 25. 0239-6661, 2658-1361. ISBN 978-83-229-3698-6.
Media użyte na tej stronie