Sieweczka morska

Sieweczka morska
Anarhynchus alexandrinus
(Linnaeus, 1758)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

siewkowe

Podrząd

siewkowce

Rodzina

sieweczkowate

Podrodzina

sieweczki

Rodzaj

Anarhynchus

Gatunek

sieweczka morska

Synonimy
  • Charadrius alexandrinus Linnaeus, 1758[1]
Podgatunki
  • A. a. alexandrinus (Linnaeus, 1758)
  • A. a. dealbatus (Swinhoe, 1870)
  • A. a. nihonensis (Deignan, 1941)
  • A. a. seebohmi (Hartert & A.C. Jackson, 1915)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
Status iucn3.1 LC pl.svg
Zasięg występowania
Mapa występowania

     okres lęgowy

     występuje przez cały rok

     zimowiska

     zalatuje, sezonowość występowania niepewna

Sieweczka morska[3] (Anarhynchus alexandrinus) – gatunek małego ptaka z rodziny sieweczkowatych (Charadriidae), związany z wybrzeżami mórz i słonych zbiorników wodnych Eurazji i Afryki. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Systematyka

Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał Karol Linneusz w 1758 roku w 10. edycji Systema Naturae. Nazwał on ten gatunek Charadrius alexandrinus, wykorzystując nazwę ukutą przez swego współpracownika, Fredrika Hasselqvista, w opublikowanej w 1757 roku (5 lat po przedwczesnej śmierci autora) książce Iter Palæstinum, Eller, Resa til Heliga Landet, Förrättad Infrån år 1749 til 1752, niespełniającej jednak zasad nazewnictwa binominalnego[4][5]. Linneusz jako miejsce typowe wskazał Egipt – kanały w Delcie Nilu[4]. Analizy filogenetyczne, których wyniki opublikowano w 2022 roku, wsparły umieszczenie tego gatunku w rodzaju Anarhynchus[3][6].

Wyróżnia się 3 lub 4 podgatunki A. alexandrinus:

  • A. a. alexandrinus (Linnaeus, 1758)sieweczka morska[3]
  • A. a. dealbatus (Swinhoe, 1870)sieweczka białolica[3]
  • A. a. nihonensis (Deignan, 1941)
  • A. a. seebohmi (Hartert & A.C. Jackson, 1915)

Sieweczka białolica jest w niektórych ujęciach systematycznych uznawana za odrębny gatunek[7][8]. Zaliczane dawniej do A. alexandrinus taksony A. a. nivosus i A. a. occidentalis[9] zostały wydzielone w osobny gatunek o nazwie sieweczka jasna (A. nivosus)[3][7]. W przeszłości sieweczka morska była także łączona w jeden gatunek z sieweczką białoczelną (A. marginatus), jawajską (A. javanicus) i rdzawogłową (A. ruficapillus)[9].

Zasięg występowania

Sieweczka morska zamieszkuje w zależności od podgatunku[7]:

Morfologia

Wygląd
Samiec A. a. alexandrinus w szacie godowej ma kantarek, przednią część wierzchu głowy i pokrywy uszne czarne. W tym samym kolorze również plamy na bokach szyi. Pozostałą część wierzchu głowy, grzbiet i skrzydła jednolicie szarobrązowe. Reszta ciała biała. U samicy, samca w szacie spoczynkowej i osobników młodocianych kolor czarny zastępuje ciemnobrązowy. Nogi i dziób ciemne. A. a. dealbatus ma dłuższy dziób, a samiec w szacie godowej ma wierzch głowy z rdzawym odcieniem. Samce A. a. seebohmi mają wierzch głowy jednolicie szarobrązowy, bez czarnej plamy z przodu.
Wymiary średnie
długość ciała ok. 15–20 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 35–45 cm
masa ciała ok. 30–55 g

Ekologia i zachowanie

Jajo z kolekcji muzealnej
Jaja i wykluwające się pisklę
Biotop
Głównie wybrzeża mórz i słonych jezior.
Gniazdo
W formie zagłębienia w ziemi.
Jaja
W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w kwietniu – lipcu (w zależności od strefy klimatycznej) 3 lub 4 jaja. Zazwyczaj tworzy małe (do 25 par) kolonie.
Wysiadywanie
Jaja wysiadywane są przez okres 23 do 29 dni przez obydwoje rodziców – podczas dnia przez samicę, a nocą przez samca.
Pożywienie
Lądowe i wodne bezkręgowce.

Status i ochrona

IUCN uznaje sieweczkę morską za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność światowej populacji, według szacunków, zawiera się w przedziale 100–500 tysięcy dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[2]. Od 2014 roku IUCN za osobny gatunek uznaje sieweczkę białolicą (A. (a.) dealbatus), zalicza ją do kategorii „gatunek niedostatecznie rozpoznany” (DD, Data Deficient)[8].

W Polsce sieweczka morska podlega ścisłej ochronie gatunkowej[12].

Zobacz też

Przypisy

  1. Charadrius alexandrinus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2022-10-17] (ang.).
  2. a b BirdLife International, Charadrius alexandrinus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2022-1 [dostęp 2022-10-09] (ang.).
  3. a b c d e Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Charadriinae Leach, 1820 - sieweczki (wersja: 2022-09-26). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-10-09].
  4. a b K. Linneusz, Systema naturae per regna tria naturae :secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis, wyd. 10, t. 1, Holmiae 1758, s. 150 (łac.).
  5. F. Hasselqvist, Iter Palæstinum, Eller, Resa til Heliga Landet, Förrättad Infrån år 1749 til 1752, Sztokholm 1757, s. 255–256 (łac.).
  6. D. Černý & R. Natale. Comprehensive taxon sampling and vetted fossils help clarify the time tree of shorebirds (Aves, Charadriiformes). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 177, s. 107620, 2022. DOI: 10.1101/2021.07.15.452585. (ang.). 
  7. a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Buttonquail, thick-knees, sheathbills, plovers, oystercatchers, stilts, painted-snipes, jacanas, Plains-wanderer, seedsnipes. IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-10-17]. (ang.).
  8. a b c Charadrius dealbatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2022-1 [dostęp 2022-10-09] (ang.).
  9. a b c Kentish Plover (Charadrius alexandrinus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-09)]. (ang.).
  10. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 35. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2018. „Ornis Polonica”. 60, s. 125–160, 2019. 
  11. Z. Kajzer & M. Sołowiej. Drugie stwierdzenie lęgu sieweczki morskiej Charadrius alexandrinus w Polsce. „Ornis Polonica”. 53, s. 305–308, 2012. 
  12. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Snowy Plover Morro Strand.jpg
(c) "Mike" Michael L. Baird, CC BY 2.0
Western Snowy Plover, bird on Morro Strand State Beach, Morro Bay, CA
Hatching Kentish Plover.jpg
Autor: Noemie Engel, Licencja: CC BY-SA 4.0
A Kentish Plover chick hatching in Maio, Cape Verde, 2016
CharadriusAlexandrinusIUCNver2018 2.png
Autor: SanoAK: Alexander Kürthy, Licencja: CC BY-SA 4.0
Distribution map of kentish plover (Charadrius alexandrinus) according to IUCN version 2018.2 ,
Legend: Extant, breeding (#00FF00), Extant, resident (#008000), Extant, non-breeding (#007FFF), Extant & Vagrant (seasonality uncertain) (#FF00FF)
Charadrius alexandrinus MHNT.jpg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 4.0
Egg of Kentish Plover. Collection of Jacques Perrin de Brichambaut.