Sieweczka nowozelandzka

Sieweczka nowozelandzka
Anarhynchus obscurus
(J.F. Gmelin, 1789)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

siewkowe

Podrząd

siewkowce

Rodzina

sieweczkowate

Podrodzina

sieweczki

Rodzaj

Anarhynchus

Gatunek

sieweczka nowozelandzka

Synonimy
  • Charadrius obscurus J.F. Gmelin, 1789[1]
  • Charadrius aquilonius Dowding, 1994
  • Charadrius obscurus aquilonius Dowding, 1994[2]
Podgatunki
  • A. o. aquilonius (Dowding, 1994)
  • A. o. obscurus (J.F. Gmelin, 1789)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
Status iucn3.1 CR pl.svg

Sieweczka nowozelandzka[4] (Anarhynchus obscurus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny sieweczkowatych (Charadriidae). Jest zagrożonym gatunkiem, występuje tylko w niektórych obszarach Nowej Zelandii. Jej nazwy w języku maoryskim: Tūturiwhatu, Pukunui i Kūkuruatu, są związane z podobieństwem tego gatunku do morneli (sieweczek gniadych).

Systematyka

Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1789 roku niemiecki przyrodnik Johann Friedrich Gmelin w 13. edycji linneuszowskiego Systema Naturae. Autor nadał gatunkowi nazwę Charadrius obscurus, a jako miejsce typowe wskazał Nową Zelandię[5]. Analizy filogenetyczne, których wyniki opublikowano w 2022 roku, wsparły umieszczenie tego gatunku w rodzaju Anarhynchus[4][6].

Zwykle wyróżnia się dwa podgatunki Anarhynchus obscurus[4][7]:

Autorzy Handbook of the Birds of the World (a tym samym IUCN) uznają oba te taksony za osobne gatunki[8][3].

Morfologia

Długość ciała 26–28 cm, rozpiętość skrzydeł 46–50 cm. Masa ciała: podgatunek aquilonius 128–169 g[9], podgatunek obscurus 147–179 g[8].

Środowisko

Sieweczki nowozelandzkie są to ptaki brzegowe, zwykle można je znaleźć na piaszczystych plażach i wydmach lub kamienistych brzegach w ujściach rzek.

Rozmnażanie

Jaja
Sieweczka nowozelandzka na grafice z 1888 roku

Lęgi odbywają się na wiosnę i latem. Rodzice budują gniazda na plażach z dala od wody. Na Wyspie Stewart lęgi odbywają się na wyższych wysokościach – na gołych wzgórzach, bagnach czy łąkach tussock[3]. Samo gniazdo jest tylko płytką dziurą w ziemi bez gałązek jak typowe gniazdo na drzewie. Samica składa zwykle 3 jaja[3]. Pisklęta wykluwają się po około 28 dniach od zniesienia jaj. Pisklęta mogą chodzić i zdobywać pokarm już w dniu wyklucia, a latają w ciągu 6–7 tygodni[10]. Dojrzałość płciową osiągają w drugim roku życia[3].

Status

IUCN, który uznaje oba podgatunki Anarhynchus obscurus za odrębne gatunki, klasyfikuje A. o. aquilonius jako gatunek bliski zagrożenia (NT – Near Threatened)[11], a A. o. obscurus jako gatunek krytycznie zagrożony (CR – Critically Endangered)[3]. Największym zagrożeniem są introdukowane drapieżniki: koty, szczury, gronostaje i inne łasicowate, a także jeże. Niektóre rodzime ptaki, a zwłaszcza mewa południowa, stanowią zagrożenie dla jaj i piskląt[3][11].

Liczebność populacji A. o. aquilonius szacowano w roku 2004 na 1701, a w 2011 na 2075 osobników. Udało się ją zwiększyć dzięki prowadzonym działaniom ochrony czynnej. Tam gdzie działań takich się nie prowadzi, liczebność spada[11].

Populacja A. o. obscurus w latach 1991–1992 liczyła zaledwie 62 osobniki, jednak dzięki podjętym działaniom ochrony czynnej (polegającym m.in. na tępieniu szczurów i dzikich kotów) udało się ją zwiększyć i od roku 2005 liczyła stabilne 240–290 osobników. Od roku 2012 liczebność z niewyjaśnionych jeszcze przyczyn znów gwałtowanie spadła i w 2016 roku szacowano ją na zaledwie 120 osobników (w tym 60–80 dorosłych)[3].

Przypisy

  1. ↑ Charadrius obscurus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2022-10-16] (ang.).
  2. ↑ John E. Dowding. Morphometrics and ecology of the New Zealand Dotterel (Charadrius obscurus), with a description of a new subspecies. „Notornis”. 41 (4), s. 221–233, 1994. (ang.). 
  3. ↑ a b c d e f g h BirdLife International, Charadrius obscurus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2022-1 [dostęp 2022-10-09] (ang.).
  4. ↑ a b c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Charadriinae Leach, 1820 - sieweczki (wersja: 2022-09-26). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-10-09].
  5. ↑ J.F. Gmelin, Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis, wyd. 13, t. 1 cz. 2, Lipsiae 1789, s. 686–687 (łac.).
  6. ↑ D. Černý & R. Natale. Comprehensive taxon sampling and vetted fossils help clarify the time tree of shorebirds (Aves, Charadriiformes). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 177, s. 107620, 2022. DOI: 10.1101/2021.07.15.452585. (ang.). 
  7. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-11-26]. (ang.).
  8. ↑ a b c Wiersma, P., Kirwan, G.M., Boesman, P. & Sharpe, C.J.: Southern Red-breasted Plover (Charadrius obscurus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-30].
  9. ↑ del Hoyo, J., Collar, N., Kirwan, G.M. & Boesman, P.: Northern Red-breasted Plover (Charadrius aquilonius). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-30].
  10. ↑ New Zealand dotterels/Tūturiwhatu pukunui – broszura informacyjna. Department of Conservation/Te Papa Atawhai, 2019. [dostęp 2020-05-01]. (ang.).
  11. ↑ a b c BirdLife International, Charadrius aquilonius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2022-1 [dostęp 2022-10-09] (ang.).

Linki zewnętrzne

Endemiczne ptaki Nowej Zelandii
Gatunki lądowe
Kiwi
Perkozy
Pelikanowe
Blaszkodziobe
Sokołowe
Żurawiowe
Siewkowe
Gołębiowe
Papugowe
Kukułkowe
  • kukiel długosterny
Wróblowe
Gatunki morskie
Rurkonose
Pingwiny

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
NewZealandDotterelBuller.jpg
New Zealand Dotterel, Charadrius obscurus.
Status iucn3.1 CR pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
New Zealand Dotterel Eggs.jpg
(c) Dchandler z angielskojęzycznej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0
User DChandler took this photo. It is a nest with two New Zealand Dotterel eggs. The nest was on Wiwiki Beach (also known as Mataka Beach), Purerua Peninsula, Northland, New Zealand.
New Zealand Dotterel Waiheke Island.jpg
Autor: Chris Gin from Auckland, New Zealand, Licencja: CC BY 2.0

New Zealand dotterels used to be common around many areas of New Zealand, but they are now an endangered species, and are only found in a few places. In the year 2000 there were only about 1300 Northern NZ dotterels. There are more Northern NZ dotterel than Southern NZ dotterel, but they are still endangered. And because of people and predators the population is going down each year.

Parent birds lay eggs in the spring and summer, between October and early January. Because nests are on the ground the chicks have strong legs and can walk the day they hatch. When they are young they are very small and look like fluffy bumblebees with long legs.

To lure away human invaders, they will frequently run in front of you, semi–crouched with the head turned back to make sure you are following. This little one was doing just that. I thought it was stalking me...!

View Large