Sieweczka preriowa

Sieweczka preriowa

Anarhynchus montanus
(J.K. Townsend, 1837)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	siewkowce
Parvordo	Charadriida
Nadrodzina	Charadrioidea
Rodzina	sieweczkowate
Podrodzina	sieweczki
Rodzaj	Anarhynchus
Gatunek	sieweczka preriowa
Synonimy
Charadrius montanus J.K. Townsend, 1837[1] Eupoda montana (J.K. Townsend, 1837)[1]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
bliski zagrożenia
Zasięg występowania
w sezonie lęgowym      zimowiska

Sieweczka preriowa^[3] (Anarhynchus montanus) – gatunek średniej wielkości ptaka wędrownego z rodziny sieweczkowatych (Charadriidae). Występuje w Ameryce Północnej, jest bliski zagrożenia.

Systematyka

Gatunek monotypowy^[4][5]. Po raz pierwszy został opisany przez J.K. Townsenda w 1837 na łamach Journal of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia. Holotyp pochodził z Gór Skalistych^[6], dokładniej z okolic Sweetwater River w Wyoming^[4]; autor nadał gatunkowi nazwę Charadrius montanus^[6], podtrzymywaną obecnie (2022) przez Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny^[5]. Analizy filogenetyczne przeprowadzone w 2022 roku wsparły umieszczenie tego gatunku w rodzaju Anarhynchus^[7][8].

Morfologia

Długość ciała wynosi 21–23,5 cm; masa ciała samców 67–124 g, samic 73–132,5 g; rozpiętość skrzydeł 47 cm^[4]. Wymiary szczegółowe, podane w milimetrach, wg Ridgwaya^[9]:

Czoło i brew jasne, białe. Kantarek czarny. Spód ciała biały, po bokach z domieszką płowego. Nogi stosunkowo długie, żółtobrązowe. Dymorfizm płciowy w upierzeniu nie występuje. W szacie spoczynkowej wierzch głowy przybiera barwę jasnobrązową, podobnie jak kantarek. Na piersi występują wtedy ciemne plamy (mogą być ze sobą połączone), a na grzbiecie rdzawe krawędzie piór. Osobniki młodociane przypominają dorosłe, wyróżnia je płowa brew oraz bardziej ciemnobrązowy grzbiet i pierś^[4].

Zasięg występowania

Gatunek wędrowny. Gniazduje w centralnej Ameryce Północnej, na Wielkich Równinach (od południowej Alberty i południowo-zachodniego Saskatchewan na południe), płaskowyżach wschodniego Kolorado po zachodni Teksas oraz w północno-zachodnim Meksyku (Nuevo León). Zimuje od centralnej Kalifornii po Kalifornię Dolną i na wschód po południowy Teksas i północno-wschodni Meksyk^[4]. W Nuevo León pierwsze udane lęgi stwierdzono w 2004^[10].

Ekologia i zachowanie

Środowiskiem życia tych sieweczek podczas rozrodu są prerie (odnotowywane na wysokości 640–3250 m n.p.m.), a także pola uprawne. Często współwystępują z kopiącymi nory ssakami jak szczuroskoczki (Dipodomys) i nieświszczuki (Cynomys). Ptaki badane we wschodnim Kolorado najliczniejsze były w środowisku zamieszkiwanym właśnie przez pieski preriowe (nieświszczuki czarnoogonowe). W okresie zimowania sieweczki preriowe przenoszą się na półpustynie i suche tereny rolnicze. Mimo że nazwa naukowa i angielska (Mountain Plover) odnosi się do gór, sieweczki preriowe nie występują w górach^[4]. Do Kanady i północnego USA przybywają w marcu lub kwietniu, odlatują we wrześniu i na początku października^[4][10]. Żywią się bezkręgowcami, takimi jak prostoskrzydłe, chrząszcze, błonkoskrzydłe i motyle. To towarzyskie ptaki, przebywają niekiedy w grupach do 600 osobników, zwłaszcza zimą^[4].

Lęgi

Sieweczka preriowa na gnieździe

Okres lęgowy trwa od późnego kwietnia do czerwca (prawdopodobnie w północno-wschodnim Meksyku ptaki rozpoczynają później lub okres lęgowy trwa dłużej). Występuje monogamia, poliandria i niekiedy również poligynia. Gniazdo to płytki dołek w ziemi o średnicy około 9,5–10 cm i głębokości do 2,5 cm. W zniesieniu zwykle od 2 do 6 jaj (zwykle 3), przeważnie o skorupce koloru ciemnooliwkowopłowego i wymiarach 37–38,1 mm na 28,2–28,6 mm oraz masie 13–19 g. Składane są w odstępach 1–6 dni. Inkubacja trwa 28–31 dni, wysiaduje jedynie samiec. Samica często pozostawia pierwszy lęg samcowi, a drugim opiekuje się sama lub, gdy wystąpi poliandria, w ogóle nie zajmuje się potomstwem. Młode z wierzchu są kremowopłowe, pokryte czarnymi plamkami. Po wykluciu się ważą 9–11 g. Opierzają się po 33–39 dniach, osiągają wtedy masę 70–97 g. Jaja w lęgach wysiadywanych przez samice są większe na początku sezonu, potem maleją. Sukces lęgowy niski^[4] (patrz: Status i zagrożenia).

Status i zagrożenia

IUCN uznaje sieweczkę preriową za gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened) od 2008, wcześniej ptak miał status narażonego (VU, Vulnerable). W 2019 organizacja Partners in Flight szacowała liczebność światowej populacji na około 20 tysięcy dorosłych osobników. Prawdopodobnie główną przyczyną zmniejszenia się populacji jest łowiectwo. Rozwój rolnictwa i urbanizacja zmniejszyły powierzchnię obszarów nadających się do rozrodu^[10]. Na terenach rolniczych ponad 67% gniazd niszczonych jest przez maszyny rolnicze (stan w 1999). Niekiedy lęg pada ofiarą lisa płowego (Vulpes velox). Do tego gniazda są niszczone przez nawałnice lub zostają zdeptane przez bydło^[4].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
• Mountain Plover. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2020-07-07]. (ang.).