Sikora górska

Sikora górska

Poecile gambeli[1]
(Ridgway, 1886)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	sikory
Rodzaj	Poecile
Gatunek	sikora górska
Synonimy
Parus gambeli Ridgway, 1886[2]
Podgatunki
P. g. baileyae (Grinnell, 1908) P. g. inyoensis (Grinnell, 1918) P. g. gambeli (Ridgway, 1886) P. g. atratus (Grinnell & Swarth, 1926)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
najmniejszej troski
Zasięg występowania

Sikora górska^[4] (Poecile gambeli) – gatunek małego ptaka z rodziny sikor (Paridae) występujący w zachodniej części Ameryki Północnej. Nie jest zagrożony.

Taksonomia

Tak jak inne gatunki sikor z rodzaju Poecile czasem jest umieszczana w ogólnym rodzaju Parus, ale wyniki szeroko zakrojonych badań morfologiczno-genetycznych wyraźnie pokazują, że razem z innymi spokrewnionymi gatunkami sikor z północnej półkuli sikora górska tworzy osobny rodzaj Poecile. Wyróżnia się od 4 do 6 podgatunków P. gambeli (zob. rozdział Podgatunki).

Epitet gatunkowy upamiętnia Williama Gambela – amerykańskiego badacza, przyrodnika i kolekcjonera okazów^[5].

Morfologia

Wygląd zewnętrzny

Czarna „czapeczka” i gardło; charakterystyczne białe brwi; duże białe policzki; pierś, podskrzydle i dół ciała jasnoszare; skrzydła i ogon ciemnoszare; krótki czarny dziób. Samice i młode ptaki ubarwione są tak samo jak samce.

Rozmiary

Długość ciała 13,5–15 cm^[2].

Masa ciała

Od 8,2 do 13,5 g^[2].

Zasięg występowania

Sikora górska jest ptakiem osiadłym, który zamieszkuje obszary górskie w pasmie Kordylierów i Gór Kaskadowych oraz mniejsze okoliczne górskie pasma i wyżyny od południowego Jukonu (zachodnia Kanada), aż do północnej granicy Meksyku.

Zachowanie

Latem na ogół spotykana jest od 3500 metrów wzwyż nawet powyżej linii drzew, ale zimą często jest widziana w dolinach. Tak jak wiele innych sikor z rodzaju Poecile gromadzi zapasy żywności, aby przetrwać zimę. Jest gatunkiem monogamicznym tworzącym pary na całe życie albo na kilka lat, ale w zimie często łączy się z innymi małymi ptakami w wielogatunkowe stada. Najczęściej spotykana jest przez cały rok w lasach dominowanych przez sosnę żółtą i sosnę wydmową, latem też wśród topoli osiki, a w zimie wśród jałowców.

Pożywienie

Sikora górska na słoneczniku

Owady i ich larwy wiosną, latem i jesienią; nasiona i owoce drzew i innych roślin przez cały rok. Często widywana jest zawieszona do góry nogami, gdy próbuje się dostać do pożywienia. Na zimę robi zapasy żywności, które chowa w szparach w korze i pod ściółką leśną.

Lęgi

Gniazdo

Opuszczone dziuple dzięciołów lub naturalne wgłębienia w drzewach. Samica buduje gniazdo o fundamentach z mchu i trawy, dodając miękką sierść i pióra na samą górę.

Jaja, wysiadywanie, pisklęta

Samica składa od 5 do 9 jaj^[2][6] w połowie wiosny (im bardziej na północ, tym później) i wysiaduje je przez około 14 dni. Przez ten czas jest karmiona przez partnera, ale jeśli opuszcza gniazdo, to przykrywa jajka sierścią i piórami. Przez następne 21 dni młode są karmione przez oboje rodziców, dopóki młode nie opuszczą gniazda. Pozostają na terytorium rodziców przez następne 2 lub 3 tygodnie, zanim nie odlecą poszukać swego własnego terytorium.

Podgatunki

Zwykle wyróżnia się cztery podgatunki P. gambeli^[2][7][8][9]:

• P. gambeli baileyae – pacyficzne zbocza Gór Skalistych w zachodnich USA i zachodniej Kanadzie.
• P. gambeli inyoensis – środkowe Góry Skaliste w zachodnich USA (południowo-wschodni Oregon i południowe Idaho na południe po środkowo-wschodnią Kalifornię i północno-zachodnią Arizonę).
• P. gambeli gambeli – najbardziej rozlegle występujący podgatunek: zachodnio-środkowe USA (wschodnie Góry Skaliste od środkowej Montany na południe po Nowy Meksyk i zachodni Teksas).
• P. gambeli atratus – północna Kalifornia Dolna w północno-zachodnim Meksyku.

Niektórzy autorzy wyróżniają jeszcze dwa podgatunki P. gambeli^[10][11]:

• P. gambeli abbreviatus – południowo-zachodnia Kanada i góry wybrzeży północnej Kalifornii (czasem uznawany za rasę P. gambeli baileyae).
• P. gambeli wasatchensis – centralne i południowe Idaho, południowo-zachodnie Wyoming i północne Utah (czasem uznawany za rasę P. gambeli inyoensis lub P. gambeli gambeli).

Proponowany podgatunek P. gambeli grinnelli (Idaho) nie jest obecnie uznawany i traktuje się go jako synonim P. gambeli baileyae^[2].

Status

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN sikora górska klasyfikowana jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). W 2017 roku organizacja Partners in Flight szacowała liczebność populacji lęgowej na 7,5 miliona osobników^[6]. Według szacunków North American Breeding Bird Survey, liczebność populacji pomiędzy 1966 a 2014 rokiem spadła o 53%^[6], jednak BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako stabilny^[3].

Przypisy

Bibliografia

• Alderfer J.; 2005: Complete Birds Of North America; National Geographic Society.
• Alderfer J., Dunn J.; 2006: National Geographic Field Guide to the Birds of North America, Fifth Edition; National Geographic Society.
• Gill, Frank B.; Slikas, Beth & Sheldon, Frederick H.. Phylogeny of titmice (Paridae): II. Species relationships based on sequences of the mitochondrial cytochrome-b gene. „The Auk”. 122, s. 121–143, 2005. DOI: 10.1093/auk/122.1.121. 
• Kaufman K.; 2005: Field Guide to Birds of North America; Houghton Mifflin.
• birdhouses101.com, BirdLife International, Birdweb.com, Cornell Lab of Ornithology, whatbird.com, zipcodezoo.com.

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
• Mountain Chickadee. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).