Sit rozpierzchły

Sit rozpierzchły
Ilustracja
(c) Christian Fischer, CC BY-SA 3.0
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządliliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rządwiechlinowce
Rodzinasitowate
Rodzajsit
Gatuneksit rozpierzchły
Nazwa systematyczna
Juncus effusus L.
Sp. Pl. 1:326. 1753[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
Status iucn3.1 LC pl.svg

Sit rozpierzchły (Juncus effusus L.) – gatunek byliny z rodziny sitowatych. Występuje na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy, na Australię został zawleczony. Brak go w Azji środkowej i północnej oraz w środkowej i zachodniej Afryce[3]. W XXI w. jego nowe stanowisko odkryto nad Bajkałem[5]. W Polsce pospolity, występuje w miejscach wilgotnych od niżu po regiel górny.

Morfologia

Ciągły rdzeń na przekroju przez łodygę
Kwiatostan
Pokrój
Tworzy duże, gęste kępy do 1,2 m wysokości z gęstą wiązką korzeni.
Łodygi
Szydlaste, bezkolankowe, żywozielone, częściowo wypełnione rdzeniem (rdzeń ciągły, nieprzerywany), u nasady (poniżej poziomu gruntu) otulone łuskowatymi, brunatnymi pochwami. Łodygi są gładkie, natomiast u podobnego situ skupionego pod kwiatostanem są żeberkowane.
Liście
Wyłącznie odziomkowe, szydlaste, podobne do łodyg.
Kwiatostan
Wierzchotka szczytowa. Wygląda na boczną ponieważ u nasady wyrasta jako przedłużenie łodygi przysadka.
Kwiat
Drobny, brunatny, długości 2–2,5 mm, pręcików 3–6. Kwitnie od czerwca do sierpnia.
Owoc
Torebka odwrotnie jajowata, wklęsła, z małym dzióbkiem na środku, błyszcząca.
Nasiona
Drobne (do 0,3 mm długości), jasnoczerwonobrunatne. Ciężar 1000 nasion wynosi 0,01 g. Kiełkują słabo.

Ekologia

Występuje na podmokłych łąkach i pastwiskach na glebach ciężkich i słabo przewietrzanych (poniżej 10% zawartości powietrza). Ekspansywny na siedliskach wilgotnych nazbyt intensywnie wypasanych lub wydeptywanych. Występuje często i masowo także w okrajkach torfowisk przejściowych.

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-19] (ang.).
  3. ↑ a b Taxon: Juncus effusus (ang.). W: Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2010-11-19].
  4. ↑ Juncus effusus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  5. ↑ Marcin Nobis, Arkadiusz Nowak, Aleksandr L. Ebel, Agnieszka Nobis, Sylwia Nowak, Polina D. Gudkova, Alla V. Verkhozina, Andrey S. Erst, Grzegorz Łazarski, Marina V. Olonova, Renata Piwowarczyk, Alexander A. Bobrov, Irina A. Khrustaleva, Vítězslav Plášek, Marina M. Silantyeva, Joanna Zalewska-Gałosz. Contribution to the flora of Asian and European countries: new national and regional vascular plant records, 3. „Acta Botanica Gallica: Botany Letters”, 2015. Société botanique de France. DOI: 10.1080/12538078.2015.1010105 (ang.). 

Bibliografia

  • W. Szafer, S. Kulczyński, B. Pawłowski: Rośliny Polskie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967.
  • Marian Nowiński: Chwasty łąk i pastwisk. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1966.

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Juncus effusus2 ies.jpg
Autor: Frank Vincentz, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Juncus effusus
JuncusEffusus.jpg
(c) Christian Fischer, CC BY-SA 3.0
Flowering Common or Soft Rush (Juncus effusus) at the banks of a pond.
Juncus eff Mark.jpg
Autor: Alfred, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Mark Juncus effusus