Żywa
 Żiwa, Andriej Szyszkin, 2016 | |
| Występowanie | mitologia słowiańska |
|---|---|
| Teren kultu | |
Żywa (łac. Siwa) – bogini plemienia Obodrytów Słowian połabskich. Bogini tak pojawia się jedynie tylko w Kronice Helmolda z Bozowa. Opisywał on wzmacnianie się kultu pogańskiego za czasów rządów Niklota:
Odradzał się w owych dniach po całej Słowiańszczyźnie wieloraki kult bałwanów i praktyki zabobonne. Albowiem oprócz świętych gajów i niebożąt, w które obfitowały pola i miasta, najpierwszymi i najważniejszymi byli Prowe, bóg ziemi starogardzkiej, Siwa, bogini Połabian czyli Raciborzan, i Radogost, bóg ziemi Obodrytów.[1]
.png)
W oryginale imię zapisane jest jako Siwa (odpis kopenhaski), w późniejszych rękopisach jako Siwe (lubecki), Silue (wiedeński), Synna (szczeciński). Odpis kopenhaski, lubecki i szczeciński wskazują, że nazwa zwierała grafem w – zapis szczeciński (Synna) powstał na skutek częstej wymiany u → n i oddawał formę *Syuua, natomiast podwójne u = w, co wskazuje na pierwotną formę *Sywa. Najbardziej zniekształcony w stosunku do oryginału jest zapis wiedeński[2].
Badacze są zgodni co do etymologii tego teonimu. Odczytywany on jest jako słowiański przymiotnik *Živa ‘Żywa’. Żywa to także nazwa osobowa poświadczona w kilku językach słowiańskich, np. staropołabska nazwa osobowa *Živa (łac. Zive, 1336), staropolskie nazwisko Żywa (łac. Siwa, Sywa, Szywa, Szyva), starochorwackie imię Živa, bułgarskie Жива, Żiwa i inne. Pierwotnie więc teonim ten był imieniem, który następnie został przydomkiem nieznanej bogini, której cechy musiałby być związane ze znaczeniem imienia; teonim ten można rozumieć jako imię życzące, np. ‘niech będzie żywa i żyje długo’, lub charakteryzujące, np. ‘ta, która jest żywa’[3]. Wiaczesław Iwanow i Władimir Toporow uznali Żywą za epitet bogini Mokoszy (która po chrystianizacji zachowała się w imionach połabskich[4])[5].
Przypisy
- ↑ Szyjewski 2003 ↓, s. 126.
- ↑ Łuczyński 2020 ↓, s. 198.
- ↑ Łuczyński 2020 ↓, s. 200.
- ↑ Łuczyński 2020 ↓, s. 136.
- ↑ Iwanow i Toporow 1983 ↓, s. 194.
Bibliografia
- Wiaczesław Iwanow, Władimir Toporow. К реконструкции Мокоши как женского персонажа в славянской версии основного мифа. „Балто-славянские исследования. 1982”, s. 175-197, 1983. Moskwa.
- Michał Łuczyński: Bogowie dawnych Słowian. Studium onomastyczne. Kielce: Kieleckie Towarzystwo Naukowe, 2020. ISBN 978-83-60777-83-1.
- Andrzej Szyjewski: Religia Słowian. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2003. ISBN 83-7318-205-5.
Media użyte na tej stronie
The Zbruch Idol (sometimes identified as Światowid) found in Ukraine propably represents four old Slavic deities and other symbolism
Siwa, illustration to the book Slavic and Russian Mythology A.S. Kaisarova.
Autor: Andriej Szyszkin , Licencja: CC BY 3.0
Zhiva by Andrey Shishkin, 2016
The Zbruch Idol (sometimes identified as Światowid) found in Ukraine propably represents four old Slavic deities and other symbolism