Skąpoogonek nepalski

Skąpoogonek nepalski
Pnoepyga immaculata[1]
J. Martens & Eck, 1991
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

skąpoogonki

Gatunek

skąpoogonek nepalski

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
Status iucn3.1 LC pl.svg
Zasięg występowania
Mapa występowania

     występuje przez cały rok

     poza sezonem lęgowym

Skąpoogonek nepalski[3] (Pnoepyga immaculata) – gatunek małego ptaka z rodziny skąpoogonków (Pnoepygidae). Występuje w Indiach oraz Nepalu; odnotowywany także w Chinach. Za oddzielny gatunek uznawany od roku 1991.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy opisany w roku 1991. Uprzednio włączany był w skąpoogonka płowego (P. albiventer). Wyróżniony został na podstawie głosu[4]. Nazwa rodzajowa Pnoepyga pochodzi od dwóch greckich słów, pnoē (podmuch) oraz pugē (kuper). Nazwa gatunkowa immaculata oznacza z łaciny gładki, czysty lub pozbawiony plamek[5]. Nie wyróżnia się podgatunków[6].

Zasięg występowania

Większą część zasięgu, szacowanego na 20 900 km2, przypada na nepalską część Himalajów. W niewielkim fragmencie gatunek spotykany również w północnych Indiach w stanie Sikkim[7]. W 2010 roku został odnotowany w chińskim mieście Zhangmu, mieszczącym się nieopodal granicy z Nepalem[8]. Skąpoogonek nepalski występuje na wysokości 2100–3100 m n.p.m. Środowisko życia stanowią doliny rzeczne, szczególnie te porośnięte bambusami. W miejscach, gdzie zimuje, chętnie przebywa w paprociach porastających brzegi strumieni[9].

Morfologia

Długość ciała wynosi 10 cm. W porównaniu do P. albiventer, posiada dłuższy dziób[9]. Dziób ciemnoszary, dolna jego część u nasady jaśniejsza. Pióra na grzbiecie od nasady po koniec stają się stopniowo z brązowych żółtawo obrzeżone, co daje efekt podobny do łuskowania. Pióra na spodzie ciała brązowe, zaś na obrzeżeniach płowe. Lotki ciemnoszare z brązowymi obrzeżeniami. Sterówki bardzo krótkie, niekiedy niewidoczne spod piór. Gardło jasne z dwoma brązowawymi pasami przyżuchwowymi. Nogi i stopy pomarańczowawe.

Behawior

Pieśń terytorialną stanowią krótkie, powtarzane w regularnych lub nie odstępach, gwiżdżące odgłosy[4]. Mają częstotliwość 6–8 kHz, w porównaniu do głosu skąpoogonka płowego są wyższe. Dodatkowo u P. albiventer pieśń terytorialna ma częstotliwość 2,7–7,5 kHz[10].

Jedyne dane o lęgach pochodzą z roku 1999. 5 czerwca zaobserwowano skąpoogonka nepalskiego, kiedy wchodził do otworu w skarpie. Po chwili ponownie się do niego udał, tym razem z materiałem na gniazdo w dziobie. Wylot gniazda mieścił się 3 metry nad taflą strumienia. Obserwacje miały miejsce na wysokości 1962 m n.p.m.[11]

Status

IUCN od 2000 roku uznaje skąpoogonka nepalskiego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern); wcześniej, od 1994 roku miał on status bliski zagrożenia, a od 1988 – najmniejszej troski. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako lokalny i dość pospolity. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny[2].

Przypisy

  1. ↑ Pnoepyga immaculata, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ a b Pnoepyga immaculata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  3. ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Pnoepygidae Gelang, Cibois, Pasquet, Olsson, Alström & Ericson, 2009 - skąpoogonki - Wren babblers/Cupwings (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-17].
  4. ↑ a b Jochen Martens, Siegfried Eck. Pnoepyga immaculata n. sp., eine neue bodenbewohnende Timalie aus dem Nepal-Himalaya. „Journal of Ornithology”. 132, s. 179–198, 1991. 
  5. ↑ James A. Jobling: Helm Dictionary of Scientific Bird Names. Christopher Helm Publishers Ltd, 2009, s. 311 i 203. ISBN 1-4081-2501-3.
  6. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Cupwings, crombecs, cettiid bush warblers, Streaked Scrub Warbler, yellow flycatchers, hylias. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-17]. (ang.).
  7. ↑ Nepal Wren-babbler Pnoepyga immaculata. BirdLife International. [dostęp 2013-09-18].
  8. ↑ Kuo-Lang Chang, Liang Chen, Jinyu Lei. Two new bird records for China. „Chinese Birds”. 1 (3), s. 211–214, 2010. 
  9. ↑ a b Tej Kumar Shrestha: Birds of Nepal: Field Ecology, Natural History and Conservation. T. 2. Steven Simpson Books, 2001, s. 185–186. ISBN 978-0-9524390-9-7.
  10. ↑ Simon Harrap. Nepal Wren Babbler Pnoepyga immaculata: 25 years on. „BirdingASIA”. 15, s. 81–83, 2011. 
  11. ↑ Hathan Choudhary. Nepal Wren Babbler Pnoepyga immaculata nest- building in the Langtang Valley, Nepal. „Forktail”. 16, s. 170, 2000. 

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Pnoepyga immaculata 2.jpg
Autor: Pkspks, Licencja: CC BY-SA 4.0
Nepal Wren-Babbler (Pnoepyga immaculata), Dehradun, Uttarakhand, India