Skaftá

Skaftá
Ujście rzeki Fjaðrá do Skaftá
Kontynent	Europa
Państwo	Islandia
Długość	115[1] km
Powierzchnia zlewni	1400[1] km²
Średni przepływ	122[2] m³/s – farma Skaftárdalur
Źródło
Miejsce	lodowiec Skaftárjökull (część Vatnajökull)
Wysokość	ok. 680 m n.p.m.[3]
Współrzędne	64°14′42″N 18°05′27″W/64,245000 -18,090833
Ujście
Recypient	Ocean Atlantycki
Wysokość	0 m n.p.m.
Współrzędne	63°39′39″N 17°47′39″W/63,660833 -17,794167
Położenie na mapie Islandii źródło ujście

Skaftá – rzeka w południowej Islandii^[3] o długości 115 km i powierzchni dorzecza 1400 km²^[1].

Skaftá to rzeka o mieszanym zasilaniu lodowcowym oraz ze źródeł. Większość stanowią wody z topniejącego lodowca Skaftárjökull, we wschodniej części lodowca Vatnajökull, które latem nadają rzece żółtawy odcień. Uzupełniają je wody wypływające z jeziora Langisjór, które dominują w okresie zimowym – woda jest wtedy przezroczysta. Rzeka płynie w kierunku południowo-zachodnim przez obszar historycznej aktywności wulkanów Laki i Eldgjá. W górnym biegu Skaftá zasilają liczne rzeki i strumienie, z których najważniejsza to: Grjótá, Hellisá oraz Syðri- i Nyrðri-Ófæra. Po minięciu najwyżej położonej w górę rzeki farmy Skaftárdalur, rzeka wypływa na nadbrzeżną równinę, gdzie dzieli się na dwie odnogi. Pierwsza z nich, Eldvatn, płynie na zachód i zasila inną rzekę – Kúðafljót. Druga odnoga, Skaftá właściwa, płynie na wschód w okolice miejscowości Kirkjubæjarklaustur. Za nią skręca na południe i uchodzi w postaci estuarium do Oceanu Atlantyckiego^[1][3].

Część wód rzek Eldvatn i Skaftá tworzy na równinie nadbrzeżnej kolejne odnogi, które zanikają płynąc przez pole lawowe Skaftáreldahraun, wypływając następnie w postaci źródeł po jego południowej stronie, by jako rzeka Eldvatn ujść do oceanu kilka kilometrów na południe od ujścia Skaftá^[1][3].

Na rzece Skaftá średnio co 2 lata zdarzają się powodzie lodowcowe jökulhlaup, wywoływane przez gromadzące się pod lodowcem Vatnajökull wody, topniejące na skutek aktywności geotermalnej. Przepływ rzeki w czasie takiej powodzi może osiągnąć 1500 m³/s w okolicach Skaftárdalur, podczas gdy średnio wynosi on około 115–120 m³/s. Znaczące ilości osadów niesione wówczas przez rzekę nadbudowują nadbrzeżną równinę^[1][2].

Od nazwy rzeki pochodzi nazwa gminy Skaftárhreppur, w regionie Suðurland.

Przypisy