Skalnica karpacka

Skalnica karpacka
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
NadrządSaxifraganae
Rządskalnicowce
Rodzinaskalnicowate
Rodzajskalnica
Gatunekskalnica karpacka
Nazwa systematyczna
Saxifraga carpathica Sternb.
Revis. Saxifrag. Suppl. 2: 32 1831[3]
Synonimy
  • Saxifraga carpatica Terrac.

Skalnica karpacka[4] (Saxifraga carpathica Sternb.) – gatunek rośliny należący do rodziny skalnicowatych. Występuje w Karpatach i w górach Bułgarii, a także sporadycznie w Alpach. W Polsce wyłącznie w Tatrach i jest rzadka[5].

Morfologia

Pokrój
Niewielka roślina (wysokość do 3-10 cm), gruczołowato owłosiona (przynajmniej górą). Nie tworzy darni[5].
Łodyga
Wzniesiona, rozgałęziona, obła, skąpo ulistniona[5].
Liście
Odziomkowe o blaszce sercowatookrągławej lub nerkowatej, dłoniasto 5-9 klapowej, o zaostrzonych łatkach. Wyrastają na ogonku 3-4 razy dłuższym od blaszki. Liście łodygowe małe i nieliczne[6].
Kwiaty
Po 1-3, wyjątkowo 4-5 na jednej roślinie. Mają długość 1-2 cm i wyrastają na dość długich i grubych szypułkach. Są 5-krotne, brudnobiałe, czasami o czerwonych brzegach. Działki kielicha tępe, około dwukrotnie krótsze od płatków korony. Słupek dwuszyjkowy[6][5].
Owoc
Jajowata torebka. Z licznymi, brunatnymi i brodawkowatymi nasionami o długości 0,3-0,5 mm[6].
5217-Saxifraga carpathica-Vys.Tatry-7.05.JPG

Biologia i ekologia

Rozwój
Bylina. Kwitnie od lipca do sierpnia. Rozmnaża się również wegetatywnie, za pomocą bulwkowatych rozmnóżek w pachwinach liści odziomkowych.
Siedlisko
Wilgotne skały i piargi, głównie na podłożu granitowym. Hemikryptofit i orofit. W Tatrach występuje od regla górnego aż po najwyższe szczyty, głównie jednak w dwóch najwyższych piętrach: turniowym i halnym[5].
Fitosocjologia
Gatunek charakterystyczny dla Ass. Oxyrio-saxifragetum[7].

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-02] (ang.).
  3. The Plant List. [dostęp 2017-01-11].
  4. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  5. a b c d e Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
  6. a b c Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  7. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

Media użyte na tej stronie

Saxifraga carpatica a1.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Saxifraga carpatica. Habitat: High Tatra Mountains
5217-Saxifraga carpathica-Vys.Tatry-7.05.JPG
Autor: Vojtěch Zavadil, Licencja: CC BY-SA 3.0
Flowering Saxifraga carpatica, Vysoké Tatry (Tatra Mountains), Slovakia