Skalnica seledynowa

Skalnica seledynowa^[4] (Saxifraga caesia L.) – gatunek rośliny należący do rodziny skalnicowatych. Występuje w Alpach, Apeninach, Górach Iliryjskich, Pirenejach i Karpatach Zachodnich. W Polsce wyłącznie w Tatrach (roślina tatrzańska)^[5].

Morfologia

Pokrój: Roślina poduszkowa tworząca zbite, półkuliste poduszki o wysokości 4-12 cm, składające się z licznych różyczek liściowych. Mają one seledynową barwę (stąd gatunkowa nazwa rośliny) i są twarde. Większość tych różyczek jest płonna, z nielicznych tylko wyrastają łodygi kwiatowe^[6].

Łodyga: Wyrastające z poduszki wzniesione łodyżki kwiatowe o wysokości do 10 cm. Są wiotkie, smukłe i słabo ulistnione. Wyrastają pojedynczo z kątów liści różyczki^[6].

Liście: Liście tworzące poduszkę mają elipsowaty kształt, są całobrzegie, lekko zaostrzone, dołem orzęsione i łukowato odgięte w dół. Na brzegach posiadają po 5-7 wypotników. To właśnie wydzielany przez te wypotniki węglan wapnia nadaje poduszce seledynową barwę. Listki wyrastają bardzo gęsto na pędzie, dachówkowato zachodząc na siebie. Na łodyżkach kwiatowych skrętolegle wyrastają tylko 2-4 lancetowate liście. Są one dłuższe od liści tworzących poduszkę^[7]^[6].

Kwiaty: Pojedyncze, lub zebrane w kilkukwiatowy kwiatostan na szczycie łodygi. Są to kwiaty promieniste, mają 5-krotny kielich o tępych i gruczołowato owłosionych działkach. Korona o średnicy ok. 1 cm składa się z 5 mlecznobiałych płatków 2-3 razy dłuższych od działek. W środku kwiatu 1 słupek i 10 pręcików^[6].

Rozwój: bylina: Kwitnie od czerwca do lipca. Hemikryptofit^[6].
Siedlisko: skały, piargi, wyleżyska, niskie murawy. Wyłącznie na podłożu wapiennym. W Tatrach występuje od regla dolnego po piętro halne, wyjątkowo dochodzi nawet do 2150 m n.p.m.^[8]. Główny obszar jej występowania stanowi piętro kosówki i piętro halne^[5].
Fitosocjologia: gatunek charakterystyczny dla Ass. Caricetum firmae^[9].

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-02] (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2017-01-11].
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ ^a ^b ^c Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Zofia Radwańska-Paryska: Rośliny tatrzańskie. Warszawa: WSiP, 1988. ISBN 83-02-00872-9.
↑ ^a ^b Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
↑ Zofia Radwańska-Paryska: Rośliny tatrzańskie (Atlasy botaniczne). Irena Zaborowska (ilustr.). Warszawa: WSiP, 1988. ISBN 83-09-00256-4.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.