Skamieniałość śladowa

Skolithos
skamieniały ślad stopy dinozaura
Przykład bioimmuracji: otwory w kształcie gwiazdek – ślady organizmu bezszkieletowego na szkielecie mszywioła z ordowiku.

Skamieniałość śladowa, ichnoskamieniałość, ichnofosylium (l.mnoga: ichnofosylia) – skamieniały ślad działalności życiowej zwierzęcia (np. żerowania, drążenia w osadzie, tropy, odchody).

Niektóre skamieniałości śladowe bezkręgowców odgrywają dużą rolę jako wskaźnik paleośrodowiska, zwłaszcza w osadach ubogich w inne skamieniałości (np. we fliszu).

Niektóre skamieniałości śladowe najniższego wczesnego kambru mają znaczenie w datowaniu wieku skał, jednak generalnie skamieniałości śladowe są bardzo rzadko używane do datowań.

Rodzaje skamieniałości śladowych

  • Tropy, czyli ślady ruchu zwierząt. Na podstawie tropów kręgowców rekonstruuje się prędkość ich poruszania, a czasami także np. stadny tryb życia.
  • Ślady spoczynku.
  • Ślady żerowania.
  • Miejsca zamieszkania.
  • Koprolity, grudki kałowe. Skamieniałe odchody są badane pod kątem ustalenia rodzaju spożywanego pokarmu.
  • Gastrolity, czyli kamienie żołądkowe.
  • Zmiany patologiczne i ślady interakcji między organizmami; dotyczą skamieniałości strukturalnych.
  • Bioimmuracja, czyli porastanie jednych organizmów przez inne. Zobacz też: Ksenomorfia - zmienność kształtu osobniczego, związana z podłożem na którym osobnik się rozwija. Dzięki zjawisku ksenomorfii możliwe jest też odwzorowanie śladów osobników bezszkieletowych na osobnikach szkieletowych[1].

Nazewnictwo

Poszczególnym rodzajom morfologicznym skamieniałości śladowych nadawane są nazwy łacińskie na wzór nazw biologicznych stosowanych w systematyce, podobnie są one grupowane hierarchicznie w jednostki. Ponieważ jednak bardzo rzadko daje się powiązać skamieniałość śladową z prawdziwym organizmem, to nazwy jednostek systematycznych skamieniałości śladowych opatrywane są przedrostkiem ichno, np. ichnogatunek, ichnorodzaj i nie można ich traktować jako biologicznych nazw zwierząt.

Przykładem ichnotaksonu jest Cruziana, czyli skamieniałe ślady, a właściwie ich hieroglify, czyli odlewy, pełzania trylobitów[2].

  • Gastrochaenolites

    Gastrochaenolites

  • Entobia

    Entobia

  • Helminthopsis

    Helminthopsis

  • Lockeia

    Lockeia

  • Lockeia

    Lockeia

Przypisy

  1. ↑ Jerzy Dzik: Dzieje życia na Ziemi. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 29. ISBN 978-83-01-16678-6.
  2. ↑ Urszula Radwańska: Przewodnik do ćwiczeń z podstaw paleontologii. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1995, s. 17-18. ISBN 83-230-0703-9.

Media użyte na tej stronie

CretaceousLockeia121911.jpg
Autor: Wilson44691, Licencja: CC BY-SA 3.0
Lockeia (bivalve escape burrows) from the Dakota Formation (Upper Cretaceous) of North America.
Catellocaula.jpg
Catellocaula vallata bioclaustration; Ordovician of Ohio.
Gigandipus.JPG
Gigandipus, a dinosaur footprint in the Lower Jurassic Moenave Formation at the St. George Dinosaur Discovery Site.
  • Located at Johnson Farm, southwestern Utah.
BoredEncrustedShell.JPG
Sponge borings (Entobia made by the genus Cliona) and encrusters on a shell of the modern hard clam, w:Mercenaria mercenaria, from North Carolina. This encrustation and boring happened after the death of the clam when the shell was empty.
DevonianLockeia121911.jpg
Autor: Wilson44691, Licencja: CC BY-SA 3.0
Lockeia (bivalve escape burrows) in the Chagrin Shale (Upper Devonian) of northeastern Ohio.
Skolithos.jpg
Skolithos trace fossil. Scale bar is 10 mm.
Helminthopsis01.JPG
Helminthopsis ichnosp.; a trace fossil from the Logan Formation (Lower Carboniferous) of Wooster, Ohio.
FaringdonCobble.JPG
Numerous borings in a Cretaceous cobble, Faringdon, England.