Skansen Maszyn Parowych w Tarnowskich Górach

Skansen Maszyn Parowych
Oddział Zabytkowej Kopalni Srebra
Ilustracja
Skansen Maszyn Parowych w Tarnowskich Górach
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Tarnowskie Góry (Śródmieście-Centrum)

Adres

ul. Szczęść Boże 81

Data założenia

1976

Zakres zbiorów

przemysł, maszyny parowe, kolejnictwo

Położenie na mapie Tarnowskich Gór
Mapa konturowa Tarnowskich Gór, na dole znajduje się punkt z opisem „Skansen Maszyn Parowych”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Skansen Maszyn Parowych”
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego
Mapa konturowa powiatu tarnogórskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Skansen Maszyn Parowych”
Ziemia50°25′35,5″N 18°51′00,2″E/50,426528 18,850056
Strona internetowa

Skansen Maszyn Parowych w Tarnowskich Górach – część Zabytkowej Kopalni Srebra, zlokalizowana w Tarnowskich Górach przy ul. Szczęść Boże 81 za budynkiem nadszybia szybu „Anioł”. Obejmuje 25 eksponatów nawiązujących do historii tarnogórskiego górnictwa, którego decydującym elementem dynamicznego rozwoju od końca XVIII było wprowadzenie nowoczesnej – jak na owe czasy – techniki parowej[1].

Skansen został otwarty w 1976 roku wraz z oddaniem do użytku Zabytkowej Kopalni Srebra (wówczas: Zabytkowej Kopalni Rud Srebronośnych) – jednego z fragmentów wyrobisk podziemnych Królewskiej Kopalni Fryderyk (niem. Königliche Friedrichsgrube) obejmujących korytarze, chodniki i sztolnie odwadniające, których łączna długość wynosi ponad 150 km.

W 2014 roku eksponaty zostały odrestaurowane[2], zaś rok później, podczas Industriady, otwarto dla turystów małą kolejkę skansenową o rozstawie szyn 184 mm (tzw. kolej lilipucia), której trasa liczy ok. 500 metrów[3][4].

Eksponaty

Lp.ZdjęcieObiektProducentUżytkownikRok budowyUwagi
01.Zespół prądotwórczy parowySiemens- Schuckert, Främbs & Freudenberg, Maschinen – Anstalt, Eisengiesserei & Kesselschmiede, Schweidnitz I/SchlWytwórnia Chemiczna w Krupskim Młynie k/ Tarnowskich Gór1934
02.Maszyna parowa napędzająca ekshaustor (wentylator ssący) w koksowniDonnersmarck HütteZabrzeKoksownia “Concordia” w Zabrzu1900
03.Maszyna parowa tłokowa próżniowa z kołem zamachowym.jpgMaszyna parowa tłokowa próżniowa z kołem zamachowymMaschinen – U. Armatur Fabrik Vorm. Klein, Schauzlin & Becker Frankenthal, Pfalz.Zakłady wodociągowe “Staszic” w Reptach Śląskich1903
04.Maszyna wyciągowa parowa typ – bębnowy.jpgMaszyna wyciągowa parowa typ – bębnowyL. FischbachKWK “Śląsk” – Rejon II “Matylda”, Szyb “Maria”1887
05.Maszyna wyciągowa parowa typ – KöppeMaschinengeselschaft, Bayenthot – KölnKWK “Śląsk” – Rejon II “Matylda”, Szyb “Józef”1883
06.Maszyna parowa wyciągowa typ – Köppe K-7000Gutehoffnungshütte SterkradeKopalnia „Zabrze – Bielszowice” – Ruch Pole Poręba1907Zmodernizowana w zakładzie Donnesmarckhütte Hindenburg w roku 1925
07.Silnik parowy tłokowy.jpgSilnik parowy tłokowyPolskie Fabryki Maszyn i Wagonów, L. Zieleniewski S.A., KrakówLwówSanokZakłady Wodociągowe “Staszic” w Reptach Śląskich1926
08.Pompa odwadniająca wirnikowa pionowa (08).jpgPompa odwadniająca wirnikowa pionowaC.H. Jaeger & Co. LeipzigPlagwitzZGH “Orzeł Biały” w Piekarach Śląskich1926
09.Pompa tłokowa typ - LK 5, 34 x 1040 SCZU (09).jpgPompa tłokowa typ – LK 5, 3/4" x 10/40 SCZUMaschinen U. Bohrgerätefabrik, A. Wirth & Co. ErkelenzPKGZ “Sanok” – Kopalnia Strachocina1951
10.Pompa parowa przyścienna 1.jpgPompa parowa przyściennaSchwade & Co. Erfurt, Dendsche “Automat”, DampfpumpenfabrikZakłady wodociągowe “Staszic” w Reptach Śląskich1903
11.Pompa parowa tłokowa typ Worthington.jpgPompa parowa tłokowa typ WorthingtonP.K.G.Z. Sanok1952
12.Dłutownica typ - PMZ 92.jpgDłutownica typ – PMZ 92Maschinen Fabrik F. Reitbauer, KUK Hoflieferant, Wien II. Am Tabor 11PKGZ “Sanok” – Warsztat Grabownica1914
13.Kocioł parowy lokomobilny typ Ln-2Akcyjna Fabryka Wagonów w SanokuPKGZ “Sanok” – Warsztat Główny1910
14.X14. Kocioł parowy stojący systemu Lachapella.jpgKocioł parowy stojący systemu LachapellaFabryka Kotłów Makarewicz w WarszawieStacja Wodna Herby Nowe1926
15.X15. Kocioł parowy (walczak) jednopłomieniowy.jpgKocioł parowy (walczak) jednopłomieniowyPKGZ “Sanok”1910
16.Parowóz normalnotorowy typ – TKh 12Lokomotiv Fabrik Krauss Comp. LinzHuta “Świerczewskiego”Zawadzkie1910
17.MOs810 WG 2018 8 Zaleczansko Slaski (Tyb4 from Mlawa in skansen Tarnowskie Gory) (1).jpgParowóz wąskotorowy typ – Tyb 4Henschel & Sohn, KasselLokomotywownia Wąskotorowa Mława1906
18.MOs810 WG 2018 8 Zaleczansko Slaski (TKbb in skansen Tarnowskie Góry) (1).jpgParowóz normalnotorowy bezpaleniskowy typ – TKBBBorsig Lokomotiv-Werke GmbH, BerlinTegelElektrociepłownia Wrocław1917
19.MOs810 WG 2018 8 Zaleczansko Slaski (T49 Rys, skansen Tarnowskie Gory) (1).jpgParowóz wąskotorowy typ – T49 RyśPierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce „Fablok” S. A. w ChrzanowieHuta “Zygmunt” w BytomiuŁagiewnikach1947
20.Parowóz wąskotorowy z tendrem typ – Px4Podolska Wytwórnia Parowozów im. OrdżonikidzePKP Lublin, Parowozownia Karczmiska1936
21.MOs810 WG 2018 8 Zaleczansko Slaski (Las49 in skansen Tarnowskie Gory) (1).jpgParowóz wąskotorowy typ – LAS 49Fabryka Lokomotyw im. Feliksa Dzierżyńskiego w ChrzanowieKoleje Dojazdowe Bytom1953
22.MOs810 WG 2018 8 Zaleczansko Slaski (Rys, Tarnowskie Gory) (1).jpgParowóz wąskotorowy typ – T49 RyśPierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce „Fablok” S. A. w ChrzanowieDyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych Poznań1950
23.Wagon-cysternaKoleje Dojazdowe Bytom1884
24.Kolejowy samobieżny żuraw parowyUsines Emile Duray, BelgiaHuta “Baildon” w Katowicach1940
25.Walec drogowy parowyTowarzystwo Akcyjne H. CegielskiegoPowiatowy Zarząd Dróg Lokalnych w Oświęcimiu1928

Ponadto sprężarka z terenu KWK Michał w Siemianowicach Śląskich[5], klatka szybowa (szola) z 1976 roku, kamienie graniczne pól okolicznych kopalni rud srebronośnych oraz koło wodne z XVII wieku napędzające młot w kuźnicy, pracujące na rzece Stole, pochodzące ze Strzybnicy.

Przypisy

  1. Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej: Zabytkowa Kopalnia Srebra – Skansen maszyn parowych (pol.). kopalniasrebra.pl. [dostęp 2018-07-23].
  2. tvs.pl: Unikatowe eksponaty Skansenu Maszyn Parowych odzyskały dawny blask! [ZDJĘCIA] (pol.). TVS, 2014-08-26. [dostęp 2018-07-24].
  3. Tomasz Klyta: Kolejka wąskotorowa przy Skansenie Maszyn Parowych już działa (pol.). W: tarnowskiegory.naszemiasto.pl [on-line]. Polska Press Oddział Śląsk, 2016-04-26. [dostęp 2018-07-24].
  4. JT. Kolejką po skansenie. „Gwarek”, 2016-04-26. Wydawnicza Spółdzielnia Pracy „Gwarek Śląski”. ISSN 0209-0368 (pol.). 
  5. Tomasz Rzerzycki: Tarnowskie Góry: sprężarka z szybu Michał w kopalnianym skansenie (pol.). nettg.pl, 2019-02-06. [dostęp 2019-02-06].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Silesian Voivodeship location map2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
  • N: 51.1617 N
  • S: 49.2956 N
  • W: 17.8872 E
  • E: 20.0559 E
Pompa tłokowa typ - LK 5, 34 x 1040 SCZU (09).jpg
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pompa tłokowa typ - LK 5, 3/4" x 10/40 SCZU na terenie Skansenu Maszyn Parowych w Tarnowskich Górach
Maszyna wyciagowa parowa typu koppe skansen kopalniatg 20070627.jpg
(c) I, Sir Iwan, CC-BY-SA-3.0
Maszyna wyciągowa parowa typu Köppe.
Eksponat Skansenu Maszyn Parowych i Parowozów przy kopalni zabytkowej w Tarnowskich Górach
MOs810 WG 2018 8 Zaleczansko Slaski (T49 Rys, skansen Tarnowskie Gory) (1).jpg
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 4.0
Parowóz Ryś w skansenie w Tarnowskich Górach.
Walec drogowy parowy skansen kopalniatg 20070627.jpg
(c) I, Sir Iwan, CC-BY-SA-3.0
Parowy walec drogowy, wyprodukowany w roku 1928 przez Towarzystwo Akcyjne H. Cegielskiego, użytkowane przez Powiatowy Zarząd Dróg Lokalnych w Oświęcimiu.
Eksponat Skansenu Maszyn Parowych i Parowozów przy kopalni zabytkowej w Tarnowskich Górach
Maszyna parowa napedzajaca ekshaustor skansen kopalniatg 20070627.jpg
(c) I, Sir Iwan, CC-BY-SA-3.0
Maszyna parowa napędzająca ekshaustor.
Eksponat Skansenu Maszyn Parowych i Parowozów przy kopalni zabytkowej w Tarnowskich Górach
Pompa parowa tłokowa typ Worthington.jpg
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pompa parowa tłokowa typ Worthington na terenie Skansenu Maszyn Parowych w Tarnowskich Górach
Maszyna wyciągowa parowa typ – bębnowy.jpg
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Maszyna wyciągowa parowa typ – bębnowy na terenie Skansenu Maszyn Parowych w Tarnowskich Górach
Parowoz z tendrem Px4 skansen kopalniatg 20070627.jpg
(c) I, Sir Iwan, CC-BY-SA-3.0
Parowóz Px4-1641 z tendrem. Radziecka seria 159, szerokość toru 750 mm, producent: Podolska Wytwórnia Parowozów im. Ordżonikidze, 1936, nr fabr. 401.
Eksponat Skansenu Maszyn Parowych i Parowozów przy kopalni zabytkowej w Tarnowskich Górach
Silnik parowy tłokowy.jpg
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Silnik parowy tłokowy na terenie Skansenu Maszyn Parowych w Tarnowskich Górach
Tarnowskie Góry County location map 2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Tarnowskie Góry County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.6412 N
  • S: 50.3183 N
  • W: 18.55 E
  • E: 19.154 E
MOs810 WG 2018 8 Zaleczansko Slaski (TKbb in skansen Tarnowskie Góry) (1).jpg
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 4.0
Parowóz TKbb w skansenie w Tarnowskich Górach.
Maszyna parowa tłokowa próżniowa z kołem zamachowym.jpg
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Maszyna parowa tłokowa próżniowa z kołem zamachowym na terenie Skansenu Maszyn Parowych w Tarnowskich Górach
Pompa odwadniająca wirnikowa pionowa (08).jpg
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pompa odwadniająca wirnikowa pionowa na terenie Skansenu Maszyn Parowych w Tarnowskich Górach
Kociol parowy lokomobilowy typ Ln2 skansen kopalniatg 20070627.jpg
(c) I, Sir Iwan, CC-BY-SA-3.0
Kocioł parowy lokomobilowy typu Ln2
Eksponat Skansenu Maszyn Parowych i Parowozów przy kopalni zabytkowej w Tarnowskich Górach
Zespol pradotworczy parowy skansen kopalniatg 20070627.jpg
(c) I, Sir Iwan, CC-BY-SA-3.0
Parowy zespół prądotwórczy.
Eksponat Skansenu Maszyn Parowych i Parowozów przy kopalni zabytkowej w Tarnowskich Górach
X15. Kocioł parowy (walczak) jednopłomieniowy.jpg
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kocioł parowy (walczak) jednopłomieniowy na terenie Skansenu Maszyn Parowych w Tarnowskich Górach
Kolejowy samobiezny zuraw parowy skansen kopalniatg 20070627.jpg
(c) I, Sir Iwan, CC-BY-SA-3.0
Kolejowy samobieżny żuraw parowy.
Eksponat Skansenu Maszyn Parowych i Parowozów przy kopalni zabytkowej w Tarnowskich Górach
MOs810 WG 2018 8 Zaleczansko Slaski (Tarn. Gory, Kop. Zabytk.).jpg
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ekspozycja parowozów w Kopalni Zabytkowej w Tarnowskich Górach.
MOs810 WG 2018 8 Zaleczansko Slaski (Rys, Tarnowskie Gory) (1).jpg
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 4.0
Parowóz typu Ryś w skansenie w Tarnowskich Górach.
Parowoz normalnotorowy typ TKh12 1 skansen kopalniatg 20070627.jpg
(c) I, Sir Iwan, CC-BY-SA-3.0
Parowóz normalnotorowy typu TKh12, zbudowany w roku 1912 w Lokomotiv Fabrik Krauss Comp. Linz, użytkowany w Hucie Świerczewskiego w Zawadzkim.
Eksponat Skansenu Maszyn Parowych i Parowozów przy kopalni zabytkowej w Tarnowskich Górach
Wagon cysterna skansen kopalniatg 20070627.jpg
(c) I, Sir Iwan, CC-BY-SA-3.0
Eksponat Skansenu Maszyn Parowych i Parowozów przy kopalni zabytkowej w Tarnowskich Górach
Dłutownica typ - PMZ 92.jpg
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dłutownica typ - PMZ 92 na terenie Skansenu Maszyn Parowych w Tarnowskich Górach
Maszyna wyciagowa typ K-7000 skansen kopalniatg 20070627.jpg
(c) I, Sir Iwan, CC-BY-SA-3.0
Maszyna wyciągowa typ K-7000, wyprodukowana w roku 1907 dla K.W.K. Bielszowice.
Eksponat Skansenu Maszyn Parowych i Parowozów przy kopalni zabytkowej w Tarnowskich Górach
X14. Kocioł parowy stojący systemu Lachapella.jpg
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kocioł parowy stojący systemu Lachapella na terenie Skansenu Maszyn Parowych w Tarnowskich Górach
Pompa parowa przyścienna 1.jpg
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pompa parowa przyścienna na terenie Skansenu Maszyn Parowych w Tarnowskich Górach
MOs810 WG 2018 8 Zaleczansko Slaski (Las49 in skansen Tarnowskie Gory) (1).jpg
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 4.0
Parowóz Las49 w skansenie w Tarnowskich Górach.
Tarnowskie Góry location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map of Tarnowskie Góry, Poland
Ta mapa of Tarnowskie Góry została utworzona dzięki danym z projektu OpenStreetMap, zbieranym przez społeczność. Mapa ta może być niekompletna i zawierać błędy. Niewskazane jest poleganie wyłącznie na niej w nawigacji.
MOs810 WG 2018 8 Zaleczansko Slaski (Tyb4 from Mlawa in skansen Tarnowskie Gory) (1).jpg
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 4.0
Parowóz typu Tyb4 z Mławy w skansenie w Tarnowskich Górach.