Skapolity

skapolit

Skapolity – grupa minerałów zaliczana do gromady krzemianow. Należą do grupy minerałów rzadkich, rozpowszechnionych tylko w niektórych rejonach Ziemi.

Nazwa pochodzi od gr. skapos = pręt (słup) i lithos = kamień (skała), nawiązuje do wyglądu kryształów tych minerałów.

Właściwości

• Wzór chemiczny: glinokrzemiany sodu i wapnia
• Układ krystalograficzny: tetragonalny
• Twardość: 5-6
• Gęstość: 2,54-2,80
• Rysa: biała
• Barwa: najczęściej bezbarwne, białe, szare, żółtawe, brunatnawe,
• Przełam: nierowny
• Połysk: szklisty, perłowy
• Łupliwość: dobra

Tworzą szereg izomorficzny: marialit - dipyr - mizzonit - mejonit.

Do grupy skapolitów należą też:

• glaukolit - (niebieski, spotykany w okolicach J. Bajkał Rosja),
• stroganovit - (zielononiebieski, spotykany nad rzeką Sludianką koło Bajkału),
• petschyt - (purpurowy),
• sarkolit - (jasnoczerwony, znaleziony w produktach działalności Wezuwiusza Włochy),
• ussingit - (jasnofioletowy w odcieniach, znaleziony w pegmatytach na Grenlandii),
• skapolit gwiaździsty

Najczęściej mają pokrój słupkowy – wykształcają słupy o przekroju kwadratu lub ośmiokąta (często z poprzecznym prążkowaniem). Występują w skupieniach zbitych, włóknistych, w formie szczotek krystalicznych. Są kruche, przezroczyste, mają różne barwy. Niektóre po oszlifowaniu wykazują efekt kociego oka, czasami asteryzm. W promieniach ultrafioletowych wykazują silną, pomarańczową fluorescencję.

Występowanie

Składniki skał metamorficznych powstałych w strefie przeobrażeń kontaktowych skarny, hornfelsy, gnejsy. Bywają spotykane też w pegmatytach. Współwystępują z diopsydem, hornblendą, granatami, epidotem, wezuwianem, kalcytem, muskowitem.

Miejsca występowania: Madagaskar, Cejlon, Brazylia, USA, Rosja, Chiny, Australia, Finlandia, Szwajcaria, Hiszpania.

W Polsce – na Dolnym Śląsku, w Masywie Śnieżnika, w Górach Sowich, Karkonoszach, Rudawach Janowickich.

Zastosowanie

• wysoko cenione i poszukiwane kamienie kolekcjonerskie
• interesują naukowców
• czasami wykorzystuje się je w jubilerstwie do wyrobu bardzo atrakcyjnej biżuterii

Bibliografia

• Leksykon Przyrodniczy - Minerały i kamienie szlachetne –„Horyzont” - 2002 r.
• O.Medenbach, C.Sussieck –Fornefeld -Minerały – „Świat Książki” - 1996 r.
• W. Schumann – Minerały świata – O. Wyd.”Alma- Press” 2003 r.
• J.Bauer – Przewodnik Skały i minerały – Wyd. Multico 1997 r.