Skarb kotowicki

Biżuteria srebrna ze skarbu kotowickiego w zbiorach Muzeum Archeologicznego we Wrocławiu

Monety ze skarbu kotowickiego w zbiorach Muzeum Archeologicznego we Wrocławiu

Skarb kotowicki – znalezisko archeologiczne, kolekcja wczesnośredniowiecznych, co najmniej 1090 monet i 300 ozdób srebrnych znalezionych 6 grudnia 1972 w Komorowicach w piasku pochodzącym ze żwirowni w Kotowicach, zakopanych nie wcześniej niż w 983 roku.

Odzyskana część znalezisk, zachowanych najczęściej w stanie uszkodzonym lub fragmentarycznym, znajduje się w zbiorach Muzeum Archeologicznego oraz Gabinetu Numizmatyczno–Sfragistycznego Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu^[1].

Historia skarbu

W dniu 6 grudnia 1972^[2][1] w Komorowicach, w piasku pochodzącym z obecnie nieczynnej żwirowni znajdującej się na południowy wschód od wsi Kotowice^[1], robotnicy Doświadczalnych Zakładów Zootechnicznych w Siechnicach^[1] podczas budowy owczarni dostrzegli rozbity garnek^[2] (naczynie gliniane^[1]) ze srebrnymi ozdobami i monetami. Część z nich została wrzucona do betoniarki, część rozkradziona^[2]. O odkryciu powiadomiono kierownika Gabinetu Numizmatycznego Muzeum Narodowego we Wrocławiu mgr J. Smacką. Zabezpieczono jednak jedynie niewielką część skarbu i niezgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami nie powiadomiono wojewódzkiego konserwatora zabytków. Prywatni kolekcjonerzy z Krakowa zwrócili uwagę na to znalezisko Muzeum Narodowemu w Krakowie, które w połowie marca 1973 poinformowało konserwatora zabytków archeologicznych na ówczesne województwo wrocławskie. Dopiero po tym zawiadomieniu podjęto akcję poszukiwawczą, w wyniku której odzyskano około 300 monet i ozdób znajdujących się w posiadaniu 60 osób prywatnych, doprowadzono do rozbiórki budynku gospodarskiego wykuwając około 720 monet oraz ozdób całych i połamanych, odzyskując ostatecznie około 75% pierwotnej zawartości skarbu^[2][1].

Inwentaryzacja znaleziska

Skarb kotowicki składa się co najmniej 300 srebrnych ozdób i ponad 1090 srebrnych monet, najczęściej uszkodzonych i zachowanych w niewielkich fragmentach, i nie doczekał się do tej pory kompleksowego opracowania i opublikowania^[1].

Monety wchodzące w skład skarbu to^[1]:

• 204 arabskie dirhemy
• 2 fragmenty miliarensów bizantyjskich
• 69 półbrakteatów z Hedeby
• 39 monet czeskich typu bawarskiego, typu I i II i starsze odmiany typu III
• 894 różnych monet zachodnioeuropejskich w tym denary i półbrakteaty (167 całych i 719 fragmentów)
  • monety bawarskie – króla Arnulfa, książąt bawarskich Henryka I, Henryka II, Ottona I i Henryka III
  • monety zachodnioszwabskie ze Strasburga i Breisach
  • monety wschodnioszwabskie z Augsburga – biskupa Ulryka i księcia Henryka III
  • denary nadreńskie – cesarza Ottona I
  • denary lotaryńskie z Metzu
  • denary frankońskie z Moguncji, Spiry i Wormacji
  • denary krzyżowe typu I i II
  • denary z Pawii

Ozdoby srebrne wykonane najczęściej techniką filigranu to^[1][2]:

• ozdoby gotowe – najlepiej zachowane zausznice, paciorki i klamerki oraz naszyjniki, kaptorgi, kolczyki
• elementy ozdób – blaszki, ułamki taśmy, druciki
• półsurowiec do wyrobu ozdób

oraz sztabki srebrne.

Cały depozyt jest datowany na okres po 983 roku^[1].

Ekspozycje skarbu kotowickiego

• Muzeum Archeologiczne we Wrocławiu – znalezione i odzyskane w latach 1972-1974 ozdoby srebrne i monety^[2]. Niewielka część eksponowana jest w ramach stałej wystawy „Śląsk starożytny – pełna chata (z wczesnego średniowiecza)”^[3].
• Gabinet Numizmatyczno–Sfragistyczny Zakładu Narodowego im. Ossolińskich – zakupiony w 1972 roku od prywatnego kolekcjonera zespół 18 denarów szwabskich i bawarskich wyróżniający się dobrym stanem zachowania^[1].

Zobacz też

• Skarb zakrzowski

Przypisy