Skoczkowate (owady)

Skoczkowate
Cicadellidae[1]
Latreille
Żywy owad na płaskiej powierzchni, przypominającej ścianę
Cicadella viridis
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Podgromada

uskrzydlone

Rząd

pluskwiaki

Podrząd

cykadokształtne(ang.)

Nadrodzina

Membracoidea

Rodzina

skoczkowate

Skoczkowate[2], bezrąbkowate[3] (Cicadellidae[2], dawniej Jassidae[4]) – najliczniejsza rodzina małych pluskwiaków, obejmująca ponad 22 tysiące opisanych gatunków.

Rozmieszczenie geograficzne

Występują w niemal wszystkich siedliskach z roślinami naczyniowymi[5], zamieszkują m.in. krzewy i trawy[6]. Potrafią występować bardzo licznie, np. na brytyjskich łąkach ich liczebność może przekraczać milion osobników na hektar w okresie letnim[7].

Morfologia

Przemieszczanie się i skok Cicadella viridis

Małe (przeciętnie od 4 do 15 mm długości[7]) pluskwiaki[6], zróżnicowane kolorystycznie[6], nieraz o jaskrawym ubarwieniu[7]. Dwie pary skrzydeł, nieraz przezroczystych[8]. Na goleniach rzędy małych kolców[6]; czułki krótkie[6][9], włosowate[6].

Zachowanie

Skoczkowate (dysponujące umiejętnością skakania[9], ale również lotu[8]) są przeważnie fitofagami[7], pobierają pokarm głównie z liści[6] poprzez wysysanie soków[9]. Często bywają monofagami[10]. Rośliny żywicielskie są przez nie uszkadzane w drodze kilku mechanizmów, co skutkuje m.in. zmniejszeniem ilości soku lub chlorofilu, chorobami, zahamowaniem wzrostu, czy zwijaniem liści[6]. Składają jaja wewnątrz tkanek roślin[6], niektóre gatunki pokrywają jaja brochosomami(ang.)[8]; występuje pięć stadiów larwalnych[8]; pojawiają się dwa lub więcej pokoleń rocznie[11], osobniki dorosłe żyją dwa lub więcej miesięcy[11]. Naturalnymi wrogami skoczkowatych są m.in. modliszki, ważki, pasożytnicze osy[8].

Systematyka

Takson został opisany w 1825 roku przez Pierre’a André Latreille’a w dziele Familles naturelles du règne animal: exposées succinctement et dans un ordre analytique, avec l'indication de leurs genres[12]. Skoczkowate, tradycyjnie zaliczane do pluskwiaków równoskrzydłych[13], to największa rodzina pluskwiaków[13] oraz jedna z największych rodzin owadów[5] (na 10. miejscu[8]), obejmuje ponad 22 tysiące opisanych gatunków[5]. Rodzina należy do taksonów bardzo zróżnicowanych[7]. W wyniku badań morfologicznych i molekularnych z początku XXI wieku liczba podrodzin skoczkowatych uległa redukcji z 40 do 25[5]. Największa podrodzina skoczkowatych to Deltocephalinae(ang.), obejmująca 38 plemion, 923 rodzaje i 6683 uznanych gatunków (stan na 2013 rok)[14]. Rodzaj typowy(ang.) skoczkowatych to Cicadella(ang.)[15],a gatunek typowy tegoż rodzaju to Cicadella viridis(ang.)[16].

Podrodziny (klasyfikacja Paula Wilsona Omana(ang.))[17]:

  • Acostemminae(ros.)
  • Adelungiinae
  • Agalliinae(ang.)
  • Aphrodinae(ang.)
  • Arrugadinae(hiszp.)
  • Austroagalloidinae(ros.)
  • Bythoniinae(hiszp.)
  • Cicadellinae(ang.)
  • Coelidiinae(ang.)
  • Deltocephalinae(ang.)
  • Drakensbergeninae
  • Errhomeninae
  • Euacanthellinae(ang.)
  • Eupelicinae (traktowane jako młodszy synonim Deltocephalinae)[17]
  • Eurymelinae(ang.)
  • Evacanthinae(ang.)
  • Evansiolinae
  • Hylicinae(ang.)
  • Iassinae(ang.)
  • Idiocerinae(ang.)
  • Koebeliinae (traktowane jako synonim Deltocephalinae)[18]
  • Ledrinae(ang.)
  • Macropsinae(ang.)
  • Makilingiinae (traktowane jako synonim Mileewinae)[19]
  • Megophthalminae(ang.)
  • Mileewinae(ang.)
  • Mukariinae
  • Neobalinae(ang.)
  • Neocoelidiinae(ang.)
  • Nioniinae
  • Nirvaninae (traktowane jako młodszy synonim Evacanthinae)[17]
  • Penthimiinae (traktowane jako synonim Deltocephalinae)[17]
  • Phereurhininae(ros.)
  • Phlogisinae (traktowane jako synonim Signoretiinae)[20]
  • Scarinae (traktowane jako synonim Gyponinae)[17]
  • Selenocephalinae
  • Signoretiinae
  • Stegelytrinae(ros.)
  • Tartessinae
  • Tinterominae(ang.) (traktowane jako synonim Mileewinae)[19]
  • Tyhlocybinae(ang.)
  • Ulopinae(ang.)
  • Xestocephalinae(ang.)

Galeria

  • Agallia quadripunctata, USA (Agalliinae)

    Agallia quadripunctata, USA (Agalliinae)

  • Oncometopia orbona (Cicadellinae)

    Oncometopia orbona (Cicadellinae)

  • Graphocephala coccinea, USA (Cicadellinae)

    Graphocephala coccinea, USA (Cicadellinae)

  • Coelidia olitoria, USA (Coelidiinae)

    Coelidia olitoria, USA (Coelidiinae)

  • Texananus decorus (Deltocephalinae)

    Texananus decorus (Deltocephalinae)

  • Euacanthella palustris (Euacanthellinae)

    Euacanthella palustris (Euacanthellinae)

  • Eurymeloides bicincta, Australia (Eurymelinae)

    Eurymeloides bicincta, Australia (Eurymelinae)

  • Evacanthus nigramericanus, USA (Evacanthinae)

    Evacanthus nigramericanus, USA (Evacanthinae)

  • Polana sp., USA (Gyponinae)

    Polana sp., USA (Gyponinae)

  • Iassus lanio (Iassinae)

  • Idiocerus stigmaticalis, Łotwa (Idiocerinae)

    Idiocerus stigmaticalis, Łotwa (Idiocerinae)

  • Ledra aurita (Ledrinae)

    Ledra aurita (Ledrinae)

  • Macropsis fuscula, Niemcy (Macropsinae)

    Macropsis fuscula, Niemcy (Macropsinae)

  • Kutara striata, Indie (Selenocephalinae)

    Kutara striata, Indie (Selenocephalinae)

  • Eupteryx melissae (Typhlocybinae)

    Eupteryx melissae (Typhlocybinae)

  • Cephalelus bicoloratus (Ulopinae)

    Cephalelus bicoloratus (Ulopinae)

Przypisy

  1. ↑ Cicadellidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ a b Józef Banaszak: Przegląd systematyczny owadów. Bydgoszcz: Wyższa Szkoła Pedagogiczna, 1994, s. 12. ISBN 83-7096-099-5.
  3. ↑ 1. Terminy przyjęte i odrzucone. W: Słownik. Federacja Bibliotek Kościelnych „Fides”, s. 210.
  4. ↑ skoczki, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-11-15].
  5. ↑ a b c d Yang Wang, Christopher H. Dietrich & Yalin Zhang. Phylogeny and historical biogeography of leafhopper subfamily Evacanthinae (Hemiptera: Cicadellidae) based on morphological and molecular data. „Scientific Reports”. 7, 2017-04-03. DOI: 10.1038/srep45387. (ang.). 
  6. ↑ a b c d e f g h i Family Cicadellidae. General Entomology NC State University. [dostęp 2021-10-27]. (ang.).
  7. ↑ a b c d e Hamilton, Whitcomb 2010 ↓, s. 172.
  8. ↑ a b c d e f Chris Tipping, Russell F. Mizell III: sharpshooters, leafhoppers - Cicadellidae. University of Florida. [dostęp 2021-11-15]. (ang.).
  9. ↑ a b c Hamilton, Whitcomb 2010 ↓, s. 171.
  10. ↑ Hamilton, Whitcomb 2010 ↓, s. 194.
  11. ↑ a b Hamilton, Whitcomb 2010 ↓, s. 187.
  12. ↑ Cicadellidae Latreille, 1825. Global Biodiversity Information Facility. [dostęp 2021-10-27]. (ang.).
  13. ↑ a b William James Knight: Proceedings of the 1st International Workshop on Biotaxonomy, Classification and Biology of Leafhoppers and Planthoppers (Auchenorrhyncha) of Economic Importance, London, 4-7 October 1982. London: The Institute, 1983, s. 472.
  14. ↑ James N. Zahniser, Chris Dietrich. A review of the tribes of Deltocephalinae (Hemiptera: Auchenorrhyncha: Cicadellidae). „European Journal of Taxonomy”. 45, 2013-05. DOI: 10.5852/ejt.2013.45. ISSN 21189773. (ang.). 
  15. ↑ Cicadella. Merriam-Webster. [dostęp 2021-10-27]. (ang.).
  16. ↑ Official lists and indexes of names and works in zoology. R. V. Melville, J. D. D. Smith (ed.). London: The International Trust for Zoological Nomenclature, 1987, s. 309. ISBN 0-85301-004-8.
  17. ↑ a b c d e Guide to the Subfamilies of Leafhoppers (Cicadellidae). Illinois Natural History Survey. [dostęp 2021-10-27]. (ang.).
  18. ↑ C. H. Dietrich, D. A. Dmitriev. Reassessment of the Leafhopper Tribes Koebeliini Baker and Grypotini Haupt (Hemiptera: Cicadellidae). Abstract. „Annals of the Entomological Society of America”. 96 (6), 2003-11. DOI: 0013-8746/03/0766Ð0775$04.00/0. ISSN 00138746. OCLC 1145791. (ang.). 
  19. ↑ a b C. H. Dietrich. Tungurahualini, a new tribe of Neotropical leafhoppers, with notes on the subfamily Mileewinae (Hemiptera, Cicadellidae). „ZooKeys”. 124, 2011-08-18. ISSN 13132970. (ang.). 
  20. ↑ C. H. Dietrich. [502:KTTFOC2.0.CO;2.full Keys to the families of Cicadomorpha and subfamilies and tribes of Cicadellidae (Hemiptera: Auchenorrhyncha). Abstract]. „Florida Entomologist”. 88 (4), 2005. DOI: [502:KTTFOC2.0.CO;2 10.1653/0015-4040(2005)88[502:KTTFOC]2.0.CO;2]. ISSN 19385102. (ang.). 

Bibliografia

  • K. G. Andrew Hamilton, Robert F. Whitcomb: Leafhoppers (Homoptera: Cicadellidae): a major family adapted to grassland habitats. W: Arthropods of Canadian grasslands. Joseph D. Shorthouse, Kevin D. Floate. T. 1. Biological Survey of Canada, cop. 2010. DOI: 10.3752/9780968932148.ch8. ISBN 978-0-9689321-4-8.

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Cicadella viridis.ogv
Autor: Pristurus, Licencja: CC BY-SA 3.0
Female Green Leafhopper (Cicadella viridis) filmed in Burgwald, Hesse, Germany in September 2009.
Euacanthella palustris.jpg
Euacanthella palustris (adult brachypterous female, length about 7.8 mm)
Leafhopper - Coelidia olitoria, Merrimac Farm Wildlife Management Area, Aden, Virginia.jpg
Autor: Judy Gallagher, Licencja: CC BY 2.0
Leafhopper - Jikradia olitoria, Merrimac Farm Wildlife Management Area, Aden, Virginia There's only a little bit of BBB showing, but it's the best I could do this week. HBBBT
Eupteryx.jpg
Eupteryx melissae (adult female, fore wing length about 2.6 mm)
Polana P1250481a.jpg
Autor:
xpda
, Licencja: CC BY-SA 4.0
Polana, Family: Leafhoppers, Size: 8.4 mm, ID Confidence: 98
2021 09 20 Macropsis fuscula.jpg
Autor: Slimguy, Licencja: CC BY 4.0
Himbeermaskenzikade (Macropsis fuscula) in der Schwetzinger Hardt, am 20. September 2021
Idiocerus stigmaticalis 01.JPG
Autor: AfroBrazilian, Licencja: CC BY-SA 4.0
Idiocerus stigmaticalis
Evacanthus nigramericanus male.jpg
Autor: Beatriz Moisset, Licencja: CC BY-SA 4.0
Male leafhopper, Evacanthus nigramericanus, on common milkweed. Pennypack Restoration Trust, Montgomery County, Pennsylvania, USA. https://bugguide.net/node/view/191774
Eichenlederzikade (Iassus lanio).jpg
(c) Kulac, CC BY-SA 2.0 de
Eichenlederzikade (Iassus lanio)
Two-lined gum treehopper.jpg
Autor: unknown, Licencja: GFDL 1.2
Graphocephala coccinea 6.jpg
Autor: Bruce Marlin, Licencja: CC BY-SA 3.0
Adult leafhopper, Graphocephala coccinea
AuchenorrhynchaWynaad.jpg
Autor: L. Shyamal, Licencja: CC BY-SA 2.5
Kutara striata Viraktamath, 1998, Cicadellidae from northern Kerala. Determined from photograph by Dr C. A. Viraktamath, Department of Agricultural Entomology, UAS, Bangalore.
Four-spotted Clover Leafhopper - Flickr - treegrow (1).jpg
Autor: Katja Schulz from Washington, D. C., USA, Licencja: CC BY 2.0
Agallia quadripunctata sp. Rock Creek Park, Washington, DC, USA.
Cephalelus bicoloratus, restio hopper,2013.jpg
Autor: Wjaugustyn, Licencja: CC BY-SA 3.0
Pinned male specimen of Cephalelus bicoloratus.
Texananus decorus (48357813717).jpg
Autor: Christina Butler from Georgia, United States, Licencja: CC BY 2.0
Texananus decorus