Skocznik antylopi

Skocznik antylopi
Antidorcas marsupialis[1]
(Zimmermann, 1780)
Ilustracja
© Hans Hillewaert, CC BY-SA 4.0

Springbok w parku narodowym Ethosa
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

parzystokopytne

Rodzina

wołowate

Podrodzina

antylopy

Rodzaj

skocznik

Gatunek

skocznik antylopi

Podgatunki
  • A. m. angolensis Blaine, 1922
  • A. m. hofmeyri Thomas, 1926
  • A. m. marsupialis (Zimmermann, 1780)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
Status iucn3.1 LC pl.svg
Zasięg występowania
Mapa występowania

Skocznik antylopi[3], dawniej także: szpringbok[4] (Antidorcas marsupialis), z afrykanerskiego: spring = skok; bok = antylopa, sarna lub kozioł) – gatunek małego brązowo-białego ssaka parzystokopytnego z rodziny wołowatych. Wysokość w kłębie do 75 cm. Samce mogą ważyć do 50 kg, a samice do 37 kg.

Łacińska nazwa marsupialis pochodzi od fałdu skóry przypominającego kieszeń, ciągnącego się wzdłuż ciała, aż do ogona. Skocznik antylopi potrafi unieść tę fałdę odsłaniając białą sierść.

Występowanie

Skocznik antylopi żyje na suchych terenach południowej i południowo-zachodniej Afryki, głównie w Namibii, Botswanie, Angoli i Republice Południowej Afryki. Kiedyś występował bardzo licznie, obecnie wskutek częstych polowań i zagospodarowywania terenów, na których żył, jego ilość drastycznie się zmniejszyła. Występuje na terenach prywatnych i w obrębie parków narodowych i niepełnych rezerwatów.

Skocznik antylopi w Namibii
Skocznik antylopi w Namibii

Skoki (podskoki)

Skoczniki antylopie często wykonują wysokie skoki do 4 m, w praktyce znane jako „pronking” (niderl. pronken = popisywać się). W czasie podskoku skocznik antylopi wygina grzbiet i podnosi swoją kieszeń.

To zachowanie nie jest dokładnie poznane, następuje w chwili zdenerwowania lub podniecenia. Jedna z teorii mówi, że chce w ten sposób pokazać drapieżnikom swoje plamiste umaszczenie. Inna, że skoczniki antylopie demonstrują swoją siłę i sprawność, i w ten sposób próbują zniechęcić drapieżnika do ataku. Kiedy drapieżnik się oddali, skoczniki antylopie nie skaczą, a dosyć szybko biegną, nawet do 80 km/h.

Symbole narodowe

Skocznik antylopi był symbolem narodowym Południowej Afryki w czasie dominacji białych (apartheid). Był używany jako nick albo maskotka wielu południowoafrykańskich zespołów sportowych oraz najbardziej znanego zespołu rugby.

Pojawiał się na emblematach sił powietrznych RPA, na logo kolei RPA (dla których pozostał radiowym znakiem wywoławczym).

Obecnie skocznik antylopi jest narodowym zwierzęciem RPA.

Podgatunki

Wyróżniono trzy podgatunki skocznika antylopiego[5]:

  • A. marsupialis angolensis
  • A. marsupialis hofmeyri
  • A. marsupialis marsupialis

Przypisy

  1. Antidorcas marsupialis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. Antidorcas marsupialis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  3. Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, 2015, s. 297. ISBN 978-83-88147-15-9.
  4. Zygmunt Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.
  5. Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Antidorcas marsupialis. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 15 czerwca 2010]

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Antidorcas marsupialis.jpg
© Hans Hillewaert, CC BY-SA 4.0
A Springbok ram at Chudop waterhole, eastern Etosha National Park, Namibia
Springboecke in Namibia.jpg
Autor: bettyx1138@flickr, Licencja: CC BY 2.0
Springboecke in Namibia
Springbok Namibia.jpg
Autor: Thomas Schoch, Licencja: CC BY-SA 3.0
Springbok (Antidorcas marsupialis), Etosha National Park, Namibia
Springbok Distribution.svg
Autor: Yathin S Krishnappa, Licencja: CC BY-SA 3.0
Present day distribution of Antidorcas marsupialis. Ref: J.D. Skinner & G.N. Louw; The Springbok