Skorogoszcz

Artykuł

50°45'37"N 17°40'45"E

- błąd

39 m

WD

50°45'33"N, 17°40'55"E

- błąd

39 m

Odległość

244 m

Skorogoszcz
wieś

Kościół pw. św. Jakuba Apostoła
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

brzeski

Gmina

Lewin Brzeski

Liczba ludności (2021)

1087[1]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

49-345[2]

Tablice rejestracyjne

OB

SIMC

0498282

Położenie na mapie gminy Lewin Brzeski
Mapa konturowa gminy Lewin Brzeski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Skorogoszcz”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Skorogoszcz”
Położenie na mapie powiatu brzeskiego
Mapa konturowa powiatu brzeskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Skorogoszcz”
Ziemia50°45′37″N 17°40′45″E/50,760278 17,679167
Strona internetowa

Skorogoszcz (tuż po wojnie Szurgoszcz[3], niem. Schurgast) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie brzeskim, w gminie Lewin Brzeski[4]. Dawniej miasto; uzyskał lokację miejską przed 1271 rokiem, zdegradowany w 1945 roku[5]. W latach 1945–1954 i 1973–1975 miejscowość była siedzibą gminy Skorogoszcz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa opolskiego.

Toponimia

Wieś wzmiankowana po raz pierwszy w łacińskim dokumencie z 1223 roku wydanym przez biskupa wrocławskiego Lorenza gdzie zanotowana została w zlatynizowanej, staropolskiej formie „Scorogostow”[6]. W łacińskim dokumencie z 1228 roku wydanym przez Kazimierza I opolskiego zanotowana została w formie Svorogostou Most gdzie wymieniona jest w szeregu miejscowości założonych na prawie polskim iure polonico[7][8]. W kolejnym dokumencie z 1248 miejscowość zanotowana Storogostomnost[9].

W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Surgost[10][11]. W spisanym po łacinie dokumencie średniowiecznym Bolesława opolskiego z dnia 1 września 1310 roku miasto wymienione jest pod nazwą Surgost[12]. W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel z Prudnika wymienił miejscowość w swoim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając jej łacińską nazwę: Schurgastum[13].

Polską nazwę Szurgoszcz w książce "Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej" wydanej w Głogówku w 1847 wymienił śląski pisarz Józef Lompa[14].

Historia

Od roku 1271 do 1945 Skorogoszcz posiadała prawa miejskie, które utraciła decyzją na podstawie rozporządzenia wojewody śląsko-dąbrowskiego. Rozporządzenie to pozbawiało ustroju miejskiego małe miasteczka, które posiadały duży odsetek ludności rolniczej i były silnie zniszczone przez wojnę.[15]

Przekształcono wtedy Skorogoszcz w ośrodek wiejskiej gminy zbiorowej.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[16]:

  • kościół par. pw. św. Jakuba, 1852 r.,
  • cmentarz ewangelicki, obecnie rzym.-kat., z 1750 r.,
  • ogrodzenie z bramą i furtą,
  • park, z pierwszej poł. XVIII w., XIX w.,
  • wodociągowa wieża ciśnień, ul. Zamkowa, z 1910 r.

Inne zabytki:

  • cmentarz żydowski

Szkoły

Skorogoszcz (nowy most), droga krajowa nr 94 Opole - Wrocław
Dawny kościół ewangelicki na rynku, 1934r.
  • Publiczna Szkoła Podstawowa im. Kawalerów Orderu Uśmiechu
  • Publiczna Szkoła Podstawowa w Skorogoszczy jako pierwsza szkoła na świecie przyjęła w marcu 2003 imię Kawalerów Orderu Uśmiechu.
  • Publiczne Gimnazjum

Osoby związane ze Skorogoszczą

Przypisy

  1. Skorogoszcz w liczbach, Polska w liczbach (pol.).
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1156 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. Pierwsza powojenna mapa Polski wydana przez WIG Sztabu Generalnego w roku 1945
  4. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 70-71.
  6. Colmar Grünhagen 1866 ↓, s. 117.
  7. Colmar Grünhagen 1857 ↓, s. 4.
  8. Colmar Grünhagen 1866 ↓, s. 145.
  9. Colmar Grünhagen 1866 ↓, s. 256.
  10. Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
  11. H. Markgraf, J. W. Schulte, "Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis", Breslau 1889
  12. Georg Korn, "Breslauer Urkundenbuch", Erster Theil, Breslau, Verlag von Wilhelm Gottlieb Korn 1870, str.83.
  13. Detlef Haberland: Die „Silesiographia” und „Breslo-Graphia” von Nicolaus Henel von Hennenfeld. Arkadiusz Cencora, Diana Codogni-Łańcucka. Wrocław: Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, 2011, s. 180. ISBN 978-83-910595-2-4.
  14. Józef Lompa, „Krótki rys jeografii Śląska dla nauki początkowej”, Głogówek 1847, str.28.
  15. Administrator, Skorogoszcz - Daty i fakty, www.skorogoszcz.pl [dostęp 2017-01-05] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-06].
  16. Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 14. [dostęp 2012-11-22].

Bibliografia

  • Colmar Grünhagen: Regesten zur Schleisischen Geschichte. Erster Band. Urkunden des klosters Czarowanz. Breslau: Josef Max & COMP., 1857.
  • Colmar Grünhagen: Regesten zur Schleisischen Geschichte. Breslau: Josef Max & COMP., 1866.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Opole Voivodeship location map.svg
Autor: Tymek1988, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Opole Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.2778 N
  • S: 49.942 N
  • W: 16.8461 E
  • E: 18.8073 E
Skorogoszcz new bridge.jpg
(c) I, Silar, CC BY 2.5
Skorogoszcz - new bridge
Brzeg County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Brzeg County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 51.0151 N
  • S: 50.5669 N
  • W: 17.1557 E
  • E: 17.7971 E
Skorogoszcz parish.jpg
(c) I, Silar, CC BY 2.5
Skorogoszcz parish.