Skowronik piaskowy
| Ammomanes deserti[1] | |||
| (Lichtenstein, 1823) | |||
.jpg) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | Ammomanes | ||
| Gatunek | skowronik piaskowy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 | |||
Skowronik piaskowy[4] (Ammomanes deserti) – gatunek małego ptaka z rodziny skowronków (Alaudidae). Nie jest zagrożony wyginięciem.
Występowanie i biotop
Występuje na rozległym obszarze północnej połowy Afryki oraz od Bliskiego Wschodu po Azję Środkową i północno-zachodnie Indie[3]. Zamieszkuje otwarte pustynne tereny, często pagórkowate lub skaliste, a także zbocza gór z gołoborzami[5].
Morfologia
Długość ciała 15–16,5 cm[5]. Upierzenie ciemnobrązowe, jaśniejsze wokół oczu i na gardle z rudym brzuchem i ogonem[6]. Dziób jasny, nogi szare[6]. Występują różnice w intensywności koloru upierzenia w zależności od podgatunku[6]. Brak dymorfizmu płciowego[6].
Ekologia i zachowanie
Tryb życia
Ptak osiadły, spotykany zazwyczaj pojedynczo lub w niewielkich grupach[6][5]. Prowadzi skryty tryb życia, lecz jest zwykle niepłochliwy[5]. Spotykany także na terenach oddalonych o około 6 km od najbliższego źródła wody[6].
Pożywienie
Pokarm stanowią nasiona, części roślin oraz bezkręgowce[6].
Lęgi
W okresie lęgowym, który rozpoczyna się w marcu, zarówno samiec jak i samica zbierają materiał roślinny do budowy gniazda[6]. Samica samotnie wysiaduje 2–3 białe jaja z ciemnymi plamkami, w gnieździe umieszczonym na ziemi wśród kamieni[6]. Młode opuszczają gniazdo, początkowo niezdolne w pełni do lotu i pozostają z rodzicami jeszcze przez pewien czas[6].
Status i ochrona
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje skowronika piaskowego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji nie została oszacowana, ale jej trend uznawany jest za wzrostowy ze względu na zaobserwowane poszerzanie zasięgu występowania[3].
Podgatunki
Opisano ponad 30 podgatunków A. deserti, jednak niektóre nie są obecnie uznawane[2]. Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia 22 podgatunki[7]:
- A. d. payni E. Hartert, 1924 – południowe Maroko, południowo-zachodnia Algieria
- A. d. algeriensis Sharpe, 1890 – północna Algieria, Tunezja, północno-zachodnia Libia i północno-zachodni Czad
- A. d. whitakeri E. Hartert, 1911 – południowo-wschodnia Algieria i południowo-zachodnia Libia
- A. d. mya E. Hartert, 1912 – środkowa Algieria
- A. d. geyri E. Hartert, 1924 – Mauretania do południowej Algierii i północno-zachodniego Nigru
- A. d. kollmannspergeri Niethammer, 1955 – północno-wschodni Czad i zachodni Sudan
- A. d. deserti (Lichtenstein, 1823) – wschodni Egipt do północnego Sudanu
- A. d. erythrochroa Reichenow, 1904 – zachodni Czad do środkowego Sudanu
- A. d. isabellina (Temminck, 1823) – północny Egipt do południowej Turcji, Syrii i środkowego Półwyspu Arabskiego oraz północny i południowo-zachodni Irak; obejmuje proponowany podgatunek coxi
- A. d. samharensis Shelley, 1902 – północno-wschodni Sudan, Erytrea i południowy Półwysep Arabski
- A. d. taimuri Meyer de Schauensee & Ripley, 1953 – północny Oman i Zjednoczone Emiraty Arabskie
- A. d. assabensis Salvadori, 1902 – południowa Erytrea, Etiopia i północno-zachodnia Somalia
- A. d. akeleyi D.G. Elliot, 1897 – północna Somalia
- A. d. azizi Ticehurst & Cheesman, 1924 – wschodnio-środkowy Półwysep Arabski
- A. d. saturata Ogilvie-Grant, 1900 – południowy Półwysep Arabski
- A. d. insularis Ripley, 1951 – Bahrajn
- A. d. annae R. Meinertzhagen, 1923 – Jordania i południowa Syria
- A. d. cheesmani R. Meinertzhagen, 1923 – wschodni Irak i zachodni Iran
- A. d. parvirostris E. Hartert, 1890 – północno-wschodni Iran i zachodni Turkmenistan
- A. d. orientalis Zarudny & Loudon, 1904 – północno-wschodni Iran, północny Afganistan, południowy Turkmenistan, południowy Uzbekistan i południowy Tadżykistan
- A. d. iranica Zarudny, 1911 – środkowy, południowy i wschodni Iran do południowego Afganistanu i zachodniego Pakistanu; obejmuje proponowany podgatunek darica
- A. d. phoenicuroides (Blyth, 1853) – południowo-wschodni Afganistan, wschodni Pakistan i północno-zachodnie Indie
Przypisy
- ↑ Ammomanes deserti, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b Desert Lark (Ammomanes deserti). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2021-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-17)]. (ang.).
- ↑ a b c Ammomanes deserti, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Alaudidae Vigors, 1825 - skowronki - Larks (wersja: 2020-11-17). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-05-23].
- ↑ a b c d Lars Svensson, Przewodnik Collinsa. Ptaki, Bielsko-Biała: MULTICO, 2021, s. 252, ISBN 978-83-7763-530-8 (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j David Alderton, Encyklopedia ptaków świata, Warszawa: Wydawnictwo Dragon, 2020, s. 324, ISBN 978-83-8172-650-4 (pol.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Nicators, Bearded Reedling, larks. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-05-23]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Autor: , Licencja: CC BY-SA 4.0
Egg of Desert Lark Collection of Henri Heim de Balsac /Jacques Perrin de Brichambaut.
Autor: Greg Schechter from San Francisco, USA, Licencja: CC BY 2.0
Desert Lark
Autor: Haller1962, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ammomanes deserti distribution map, based on http://www.birdlife.org/datazone/species/factsheet/22717254