Skrajna Białczańska Baszta

Widok z północnego zachodu

Południowo-wschodnia grań Skrajnej Białczańskiej Baszty

Skrajna Białczańska Baszta (niem. Vordere Froschbastei, słow. Predná bielovodská bašta, węg. Elülső-Békás-bástya^[1], ok. 2085 m) – turnia w Żabiej Grani w Tatrach Wysokich na granicy polsko-słowackiej. Jest najbardziej na północ wysuniętą z trzech Białczańskich Baszt. Od Pośredniej Białczańskiej Baszty oddzielają ją Pośrednie Białczańskie Wrótka (ok. 2075 m), od Białczańskiej Czubki przełączka Skrajne Białczańskie Wrótka (ok. 2055 m)^[2].

Na południowy zachód (na polska stronę) opada ze Skrajnej Białczańskiej Baszty niezbyt wysoka ściana, na północno-wschodnią stronę natomiast, do słowackiej Doliny Żabiej Białczańskiej turnia opada ścianą o, której Władysław Cywiński pisze, że jest drugą co do wielkości i „powagi” w całym otoczeniu tej doliny. Ku południowemu wschodowi od wierzchołka turni odgałęzia się krótka boczna grań z czterema skalnymi zębami. Najniżej z nich położony i najbardziej wybitny to Białczańska Kazalnica, oddzielona od pozostałych Białczańską Szczerbiną^[2].

Północno-wschodnia ściana Skrajnej Białczańskiej Baszty ma wysokość około 210 m. Jej prawe (patrząc od dołu) ograniczenie tworzy głęboki żleb opadający ze Skrajnych Białczańskich Wrótek, lewe – depresja Białczańskiej Szczerbiny. W ścianie wyróżniają się trzy piętra; stroma dolna część, łagodnie nachylona część środkowa i stroma część górna. W prawej części dolnego piętra ściany znajduje się duża i gładka płyta przykryta półokrągłym ciągiem okapów. Około 20 m poniżej płyty jest spory trawnik, a kilkadziesiąt metrów na lewo od niego spore zacięcie. Jeszcze bardziej na lewo za zacięciem w ścianie znajduje się ciąg jasnych ścianek powstałych w wyniku obrywu. Ciągną się one do komina Białczańskiej Szczerbiny. Środkowe piętro to mało strome i silnie poprzerastane trawnikami płyty. W najwyższym piętrze są dwa filary, wybitniej zarysowany jest prawy^[2].

Taternictwo

Zachodnie (polskie) ściany Białczańskich Baszt udostępnione są do uprawiania taternictwa. Południowo-zachodnia ściana Skrajnej Białczańskiej Baszty nie zainteresowała jednak taterników^[2]. Ściana północno-wschodnia (słowacka) i cała grań opadająca do Doliny Żabiej Białczańskiej znajduje się w zamkniętym dla turystów i taterników obszarze ochrony ścisłej Tatrzańskiego Parku Narodowego^[3]. W. Cywiński opisuje w niej 3 drogi wspinaczkowe o trudności IV, V i VI w skali tatrzańskiej^[2].

Pierwsze przejście granią od Pośredniej Białczańskiej Przełęczy do Żabich Wrótek: Edward W. Janczewski 25 lipca 1909 r. Obecna wycena tego przejścia to II, czas przejścia 30 min^[2]. Pierwsze przejście zimowe: Alojz Krupitzer i w. Spitzkopf 30 kwietnia 1936 roku^[4],

Przypisy