Skrzydło (lotnictwo)

Skrzydło samolotu (płat nośny) – zespół płatowca, jeden z głównych elementów konstrukcyjnych stałopłatów (samolotów, szybowców) służący do wytwarzania siły nośnej. W przekroju skrzydło ma kształt profilu lotniczego. Na krawędzi skrzydła umieszczone są lotki i często urządzenia do zwiększenia siły nośnej (sloty, klapy). Skrzydło tworzy często zespół konstrukcyjny w skład którego mogą wchodzić gondole silnikowe, podwozie, zbiorniki paliwa oraz pomieszczenia na ładunek użytkowy.

W zależności od posiadania lub braku zewnętrznych elementów wzmacniających skrzydła można podzielić na:

podparte (zwane zastrzałowymi),
wolnonośne (pozbawione wzmocnień zewnętrznych).

Skrzydła są połączone z kadłubem okuciami nośnymi. W dwupłatach skrzydła są połączone ze sobą stójkami i usztywnione taśmami lub cięgnami.

Skrzydła (podobnie, jak inne części płatowca) mogą być drewniane, metalowe, kompozytowe lub o konstrukcji mieszanej.

Skrzydła używane są też w niektórych pojazdach poruszających się w wodzie (np. wodoloty, okręty podwodne). Z uwagi na większe siły działające na skrzydło w wodzie, mogą być one znacznie mniejsze.

Parametry wpływające na własności skrzydła

Parametr	Oznaczenie	Zwiększenie parametru		Rząd wielkości
Parametr	Oznaczenie	zalety	wady	Rząd wielkości
Obciążenie powierzchni nośnej	${\frac {Q}{S}}$	• wzrost prędkości maksymalnej • zmniejszenie obciążeń w burzliwej atmosferze	• wzrost masy jednostkowej konstrukcji skrzydła • wzrost prędkości lądowania • zmniejszenie pułapu • większa utrata wysokości po przeciągnięciu	• 586–5860 N/m² • samoloty doświadczalne 9800 N/m²
Wydłużenie	$\lambda$	• zmniejszenie oporu indukowanego • zwiększenie pułapu i zasięgu	• wzrost momentu gnącego i masy skrzydła • pogorszenie zwrotności • zmniejszenie $Ma_{kr}$ i wzrost $C_{x}$ przy $Ma>Ma_{kr}$	• w myśliwcach 3–5 • w bombowcach 6–9 • w komunikacyjnych do 12
Zbieżność>	$\eta$	• zmniejszenie momentu gnącego • zmniejszenie masy skrzydła • bardziej równomierny rozkład kryzysu falowego	• wzrost tendencji do oderwania strug na końcach skrzydła • pogorszenie sterowności poprzecznej	1,5–3,5
Kąt skosu	$\chi$	• wzrost $Ma_{kr}$ • wzrost stateczności poprzecznej • złagodzenie przyrostu oporu falowego przy $Ma>Ma_{kr}$	• wzrost masy skrzydła • wzrost tendencji do oderwania: przy $\chi >0$ na końcach przy $\chi <0$ u nasady skrzydła • zmniejszenie $C_{zmax}$ • zmniejszenie doskonałości maksymalnej	35–60°
Kąt wzniosu	$\Psi$	• wzrost stateczności poprzecznej	• pogorszenie sterowności poprzecznej	bez skosu 0–6°

Zobacz też

Bibliografia

Szymon Pilecki: Lotnictwo i kosmonautyka. Zarys encyklopedyczny. Warszawa: WKŁ, 1984, s. 151.

Płatowiec	Cięgna nośne Dźwigar Gondola silnika Kadłub Kokpit Kabina pasażerska Komora bombowa Końcówka skrzydła Krawędź natarcia Krawędź spływu Podłużniczka Nasada skrzydła Ogon Wiatrochron Osłona kabiny Owiewka Piramida Pokrycie Skrzydło Statecznik pionowy poziomy Stójka Tylna przegroda ciśnieniowa Usterzenie podwójne usterzenie T motylkowe Węzły uzbrojenia Wręga Zastrzał Żebro
Układy sterowania lotem	Autopilot Boczny drążek sterowy Drążek sterowy Electro-hydrostatic actuator Flight control modes Fly-by-wire Hamulec aerodynamiczny Instalacja hydrauliczna Kaczka Klapka odciążająca (flettner) Klapolotka Lotki Lotka-hamulec aerodynamiczny Odpychacz drążka Odwzorowanie obciążeń sterów Orczyk Spojler Spoileron Pedały Stery kierunku wysokości Sterolotki Trymer Ryglownik sterów Wibrator drążka Wolant Yaw damper Zwichrzenie skrzydła
Urządzenia zwiększające siłę nośną oraz aerodynamikę skrzydeł	Channel wing Dog-tooth Grzebień aerodynamiczny Klapy Gouge’a Gurneya Kruegera z nadmuchem Skrzela Skrzydło pasmowe Stall strips Strake Turbolizator Uszczelnienie krawędzi natarcia Winglet
Awionika i systemy przyrządów pokładowych	ACAS ADIRU Centrala aerometryczna ECAM EFIS EHSI EICAS GPS GPWS HSI INS Kompas Koordynator zakrętu LRI Machometr Nawigacja satelitarna Paliwomierz Panel lampek ostrzegawczych Prędkościomierz Radiowysokościomierz SIGI Statyczny system Pitota System zarządzania lotem Szklany kokpit Sztuczny horyzont TCAS Transponder Wariometr Wskaźnik kursu Wskaźnik zejścia z kursu Wysokościomierz Zakrętomierz Żyrokompas
Czujniki i urządzenia zespołów napędowych oraz instalacji paliwowej	ATR Automatyczna przepustnica Dźwignia przepustnicy FADEC Gascolator Intake ramp Odwracacz ciągu Okapotowanie NACA Paliwomierz PCU Pierścień Townenda Stożek wlotowy Zbiornik paliwa integralny konforemny samouszczelniający zewnętrzny
Podwozie i urządzenia hamujące	Autobrake Hak hamowniczy Podwozie pływak płoza płoza ogonowa Landing gear extender Spadochron hamujący Tundra tire
Urządzenia ratownicze i awaryjne	Awaryjny system tlenowy Fotel wyrzucany Kabina oddzielana Kapsuła ratownicza Turbina powietrzna
Pozostałe systemy	APU Bleed air Deicing boot Environmental Control System Instalacja przeciwoblodzeniowa Intercom Passenger service unit Rejestrator parametrów lotu QAR Reflektor lądowania Światła pozycyjne Toaleta pokładowa

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Skrzydło (lotnictwo)

Parametry wpływające na własności skrzydła

Zobacz też

Bibliografia