Skrzynno (województwo mazowieckie)

Artykuł

51°21′49″N 20°43′10″E

- błąd

38 m

WD

51°21'49"N, 20°43'10"E, 51°21'48.71"N, 20°43'12.14"E

- błąd

38 m

Odległość

0 m

Skrzynno
wieś

Kościół św. Szczepana
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

przysuski

Gmina

Wieniawa

Liczba ludności (2011)

270[1][2]

Strefa numeracyjna

48

Kod pocztowy

26-432[3]

Tablice rejestracyjne

WPY

SIMC

0640828

Położenie na mapie gminy Wieniawa
Mapa konturowa gminy Wieniawa, po lewej znajduje się punkt z opisem „Skrzynno”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Skrzynno”
Położenie na mapie powiatu przysuskiego
Mapa konturowa powiatu przysuskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Skrzynno”
Ziemia51°21′49″N 20°43′10″E/51,363611 20,719444

Skrzynno (dawne miasto) – wieś w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie przysuskim, w gminie Wieniawa[4][5], nad rzeką Radomką. Prawa miejskie w latach 1308–1870.

W latach 1975–1998 wieś położona była w województwie radomskim.

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Szczepana[6].

Integralne części wsi

Integralne części wsi Skrzynno[4][5]
SIMCNazwaRodzaj
0640834Kaukazczęść wsi
0640840Za Bugiemczęść wsi

Historia

Skrzynno ok. 1120 było siedzibą kasztelanii przeniesionej ze Skrzyńska. Było własnością Łabędziów, wśród których wyróżnił się Piotr Włostowic herbu Łabędź. W XIII wieku stanowił własność biskupów poznańskich, a od 1288 do XVIII w. w większości w posiadaniu cystersów z Sulejowa, w części miejscowych proboszczów. Od tej pory, aż do XIX wieku, Skrzynno należało do dwóch właścicieli i posiadało dwa ratusze z oddzielnymi władzami. Funkcjonowały tutaj dwa odrębne organizmy miejskie: Skrzynno opackie, będące uposażeniem klasztoru cystersów w Sulejowie, oraz Skrzynno stanowiące uposażenie miejscowego plebana (łac. Nova Skrzin lub oppidum Skrzin circulus plebanalis). Obydwa miasta miały osobne pieczęcie. Skrzynno opackie miało w pieczęci monogram S, zaś plebańskie literę S wpisaną w P[7]. Skrzynno plebańskie z czasem zaczęło używać w pieczęci innego godła, przedstawiającego wieżę obronną z ostrym dachem i bramą bez podwoi. Budowla miała zapewne reprezentować miejscowy ratusz[8]. Miasto zostało lokowane przez Władysława Łokietka w 1308 na prawie niemieckim. W XVIII w. cystersi sprzedali swoją część Karolowi Szydłowskiemu, staroście uszyckiemu[9]. Utrata praw miejskich nastąpiła w 1870[10].

Ze Skrzynnem związana jest postać rycerza Mszczuja ze Skrzynna wsławionego z bitwy pod Grunwaldem powaleniem samego Wielkiego Mistrza Ulricha von Jungingen.

Parafia św. Szczepana w Skrzynnie obchodziła w 2012 roku 900-lecie istnienia.

Burmistrzowie miasta

  • 1810 Józef Pszenny (ur. 1765)
  • 1812 Tomasz Gałecki (ur. 1772)

Urodzeni w Skrzynnie

Zobacz też

  • Kościół św. Szczepana w Skrzynnie
  • Skrzynno (przystanek kolejowy)
  • Cmentarz żydowski w Skrzynnie

Przypisy

  1. Wieś Skrzynno w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2018-02-18] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-02-17].
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1158 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  6. Opis parafii na stronie diecezji
  7. Henryk Seroka: Herby miast małopolskich do końca XVIII wieku. Warszawa: DiG, 2003, s. 264-265. ISBN 83-7181-233-7, ISBN 978-83-7181-233-0.
  8. Henryk Seroka: Herby miast małopolskich do końca XVIII wieku. Warszawa: DiG, 2003, s. 271. ISBN 83-7181-233-7, ISBN 978-83-7181-233-0.
  9. Opis parafii. diecezja.radom.pl [dostęp 2020-07-15]
  10. Skrzynno, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2020-07-15].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
POL gmina Wieniawa COA.svg
Autor: Avalokitesvara, Licencja: CC BY-SA 4.0
Herb gminy Wieniawa
Wieniawa (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Wieniawa, Polska
Powiat przysuski location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu przysuskiego, Polska