Smardzewice

Artykuł

51°28′28″N 20°01′40″E

- błąd

38 m

WD

51°29'N, 20°2'E, 51°28'26.80"N, 20°1'39.83"E

- błąd

2307 m

Odległość

1121 m

Smardzewice
wieś
Ilustracja
Kościół św. Anny - sanktuarium
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Powiat

tomaszowski

Gmina

Tomaszów Mazowiecki

Wysokość

185 m n.p.m.

Liczba ludności (2018)

1966

Strefa numeracyjna

44

Kod pocztowy

97-213[1]

Tablice rejestracyjne

ETM

SIMC

0553733

Położenie na mapie gminy wiejskiej Tomaszów Mazowiecki
Mapa konturowa gminy wiejskiej Tomaszów Mazowiecki, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Smardzewice”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Smardzewice”
Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego
Mapa konturowa powiatu tomaszowskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Smardzewice”
Ziemia51°28′28″N 20°01′40″E/51,474444 20,027778

Smardzewicewieś w Polsce położone w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Tomaszów Mazowiecki nad Zalewem Sulejowskim. 7 km od miasta Tomaszów Mazowiecki[2].

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii świętej Anny[3].

Położenie

W okolicy położony jest Ośrodek Hodowli Żubrów znajdujący się pod zarządem Kampinoskiego Parku Narodowego. Znane jest także sanktuarium św. Anny oraz legendarne miejsce jej objawienia się (ulica Wesoła, koło „sadzawki” – niedaleko kaplicy).

W Smardzewiciach znajdują się Tomaszowskie Kopalnie Surowców Mineralnych „Biała Góra” wydobywające kwarc, należące do niemieckiej firmy „Quarzwerke[4].

Jedno z wyrobisk odkrywkowych kopalń „Biała Góra” w Smardzewicach

Historia wsi

W 1399, w księdze ziemskiej piotrkowskiej oznaczonej nr I, na karcie 21, został w gronie świadków wymieniony Marcin ze Smardzewic. Zapiska wspomniana tylko w jednym źródle historycznym i trudna do zweryfikowania, gdyż wszystkie księgi ziemskie piotrkowskie spłonęły w Warszawie podczas II wojny światowej.

Pierwsza udokumentowana pisemna wzmianka o Smardzewicach pochodzi z roku 1412. W dokumencie dotyczącym rozgraniczenia dóbr kapituły włocławskiej od dóbr szlacheckich Trzebiatów i Błogie, będących w posiadaniu cześnika sieradzkiego Dobiesława z Błogiego i Michała z Radoni – w gronie kilku wsi biskupich występują Smardzewice (Smargowicze). Południowo-wschodnią, prawobrzeżną granicę dóbr biskupich wyznaczył i dokument sporządził skarbnik powiatu opoczyńskiego Jaszko Radwański z pomocą woźnego sądowego tegoż powiatu, Łobody. Oblatowano [wpisano w akta] go 21 maja 1412 w obecności dostojnych panów: sędziego Piotra z Widawy, podkomorzego Jakuba, podsędka sieradzkiego Świętosława, podsędka łęczyckiego Prandoty, Chebdy z Niewiesia, Stanisława z Drużbic oraz innych licznie zgromadzonych wiarygodnych.

W 1509 w Smardzewicach wzniesiony zostaje dwór biskupi w którym mieści się kaplica. Kapelanem jej zostaje mianowany w tym roku, po śmierci dotychczasowego kapelana Świętosława, sekretarz kancelarii królewskiej Jan z Wolborza.

Według legendy i zapisków kościelnych w 1620 jednemu z gospodarzy Smardzewic objawiła się święta Anna[5].

Na terenie wsi znajduje się sanktuarium św. Anny, dedykowane matce Najświętszej Maryi Panny, babci Pana Jezusa, parafia (oficjalnie od 26 lipca 1975)[6] oraz klasztor Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych (franciszkanów) i ich nowicjat.

W 1974 uruchomiono elektrownię wodną „Smardzewice” na zaporze czołowej Zalewu Sulejowskiego. Przez wieś przebiega szlak turystyczny niebieski pieszy Szlak Rekreacyjny Rzeki Pilicy. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego, zaś przed 1975 do województwa kieleckiego.

W Smardzewicach 13 kwietnia 2013 odbył się zlot samochodów Mustang organizowany przez Mustang Klub Polska. Impreza relacjonowana była przez telewizje TVN Turbo, TVP Łódź oraz przez lokalną telewizję TV Tomaszów Mazowiecki.

Transport

Przez Smardzewice jeżdżą bezpośrednio zarówno do Tomaszowa Mazowieckiego, Opoczna, Sulejowa, Sławna i Karolinowa

Usługi przewozowe zostały obsługiwane przez MZK Tomaszów Mazowiecki, PKS Opoczno oraz prywatne busy, natomiast komunikacja miejska ma numer linii 40.

szlak turystyczny czerwony przez miejscowość biegnie Łódzka magistrala rowerowa (ukł, W-E)

Zabytki

Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa[7] na listę zabytków wpisane są obiekty:

  • zespół klasztorny franciszkanów, nr rej.: 343 z 21.06.1967:
    • kościół pw. św. Anny, 1683-99, nr rej.: 461 z 28.02.1957
    • klasztor, obecnie plebania, 1 poł. XVIII w.
    • dzwonnica, 1722
    • kaplica, XVIII/XIX w.
    • ogrodzenie klasztoru z dwiema basztami, XVIII w.
  • krzyż modrzewiowy z 1620 roku
  • replika XVII-wiecznej studni z bijącym źródłem

Osoby związane ze Smardzewicami

Przypisy

  1. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1180 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  2. Kalkulator odległości: Smardzewice – Tomaszów Mazowiecki, http://www.wyznaczanie-trasy.pl/planowanie-trasy.
  3. Opis parafii na stronie diecezji
  4. Strona internetowa niemieckiego właściciela kopalń „Biała Góra https://web.archive.org/web/20170412144310/http://bialagora.quarzwerke.com/.
  5. KS. ZBIGNIEW NIEMIRSKI, Czcijcie mnie, moją Córkę i Wnuka – Sanktuarium św. Anny w Smardzewicach. Gość Niedzielny, 26 lipca 2020, nr 30, s. 26-27.
  6. Rys historyczny franciszkańskiej placówki w Smardzewicach. [dostęp 2020-10-20]. (pol.).
  7. NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie. [dostęp 2008-09-19].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Łódź Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Łódź Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.45 N
  • S: 50.78 N
  • W: 17.95 E
  • E: 20.75 E
Wikimedia Community Logo.svg
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
POL Szlak niebieski.svg
Niebieski szlak turystyczny.
POL Szlak czerwony.svg
Czerwony szlak turystyczny.
Smardzewice, zespół klasztorny oo. franciszkanów.jpg
Autor: Ainka, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Smardzewice - zespół klasztorny franciszkanów:
  • - klasztor, ob. plebania, 1 poł. XVIII w.
  • - kaplica, XVIII/XIX w.
  • - ogrodzenie klasztoru z dwiema basztami, XVIII w.
  • - dzwonnica, 1722
Kopalnia Biała Góra.JPG
Autor: Michał Derela, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kopalnia piasku kwarcowego Biała Góra koło Tomaszowa Mazowieckiego