Smokrzyn łojodajny

Smokrzyn łojodajny
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

malpigiowce

Rodzina

wilczomleczowate

Rodzaj

smokrzyn

Gatunek

smokrzyn łojodajny

Nazwa systematyczna
Triadica sebifera (L.) Small
Synonimy
  • Croton sebifer L.
  • Stillingia sebifera Mich.
  • Sapium sebiferum (L.) Roxb.[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
Status iucn3.1 LC pl.svg

Smokrzyn łojodajny (Triadica sebifera), zwany także łojowym drzewem i maścierzą łojodajną – gatunek drzewa z rodziny wilczomleczowatych (Euphorbiaceae). Pochodzi z wschodniej Azji, występuje przede wszystkim we wschodniej części kontynentalnych Chin i na Tajwanie[3]. Występuje również w południowej części Stanów Zjednoczonych jako gatunek inwazyjny, gdzie roślinę sprowadzono w czasach kolonialnych.

Owoce drzewa łojowego

Morfologia

Pokrój
Drzewo o wysokości do 10 m.
Liście
Romboidalne (rzadziej sercowate), całobrzegie, długoogonkowe. Ulistnienie jest naprzemianległe. Liście są jasnozielone a ich spodnia strona jest nieco wyblakła. Jesienią zmieniają barwę na jasnożółtą, pomarańczową, purpurową lub czerwoną.
Kwiaty
Roślina jest jednopienna – na jednym drzewie występują kwiatostany męskie i żeńskie. Żółtozielone lub białe kwiatostany drzewa występują w gronach długości około 20 cm. Wyżej rosną liczne kwiaty męskie, niżej kilka kwiatów żeńskich. Kwiaty męskie mają 2-3-dzielny kielich i 2-3 pręciki, kwiaty żeńskie kielich 3 (4-5)-dzielny i 1 słupek.
Owoce
Zawierająca przeważnie 3 pestki kuliste torebki, podczas rozwoju zmieniają barwę z zielonej na czarnobrązową. Nasiona o średnicy do 7 mm otoczone są woskowatą, tłustą, białą otoczką.

Zastosowania

  • Na rodzimych terenach drzewa z tłustej otoczki nasion produkuje się tzw. "chiński łój" wykorzystywany do wytworu świec i mydła, natomiast z liści produkuje się czarny barwnik i używane są w ziołolecznictwie do leczenie czyraków. Łój może posłużyć również jako olej roślinny. W dawniejszych czasach wytwarzano też z niego klej służący buddystom w Birmie do naklejania płatków złota na posągi i ściany jako wotów[5].
  • Drzewo produkuje nektar, co czyni z niego dobrą roślinę miododajną.
  • Drewno jest wykorzystywane w przemyśle meblarskim.
  • Roślina jest bardzo ozdobna, szybko rośnie i daje dużo cienia. Szczególnie sprawdza się jako roślina ozdobna na obszarach o dużej amplitudzie temperatur. Jesienią liście drzewa przybierają wiele kontrastujących ze sobą barw.

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-11-26] (ang.).
  3. ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-10].
  4. ↑ Triadica sebifera, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  5. ↑ Stadtner 2011: 261

Bibliografia

  • Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4. (Charakterystyka)
  • Donald M. Stadtner: Sacred Sites of Burma. Bangkok: River Books, 2011. ISBN 978-974-9863-60-2. (ang.)

Media użyte na tej stronie