Smolnik (powiat sanocki)

Smolnik

wieś
Cerkiew w Smolniku
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	sanocki
Gmina	Komańcza
Sołectwo	Smolnik
Liczba ludności (2020)	170[1]
Strefa numeracyjna	13
Kod pocztowy	38-543[2]
Tablice rejestracyjne	RSA
SIMC	0354465[3]
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Smolnik
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Smolnik
49°16′18″N 22°07′13″E/49,271667 22,120278

Smolnik (ukr. Смільник) – wieś w Polsce położona na prawym brzegu Osławy leży w wąskiej górskiej dolinie, w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Komańcza^[3][4]. We wsi znajduje się Schronisko "Nad Smolnikiem" i lądowisko dla awionetek i szybowców.

Wieś prawa wołoskiego w drugiej połowie XV wieku ^[5]. Wieś królewska położona na przełomie XVI i XVII wieku w ziemi sanockiej województwa ruskiego^[6], w drugiej połowie XVII wieku należała do starostwa krośnieńskiego^[7]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa krośnieńskiego.

Geografia

Wieś graniczy z Wolą Michową.

Przez wieś prowadzi częściowo utwardzona droga do wsi Rzepedź.

Na zboczu grzbietu Maguryczne nad Smolnikiem funkcjonuje schronisko turystyczne i trawiaste lądowisko dla samolotów i szybowców.

Historia

Wieś lokowana na prawie wołoskim w roku 1511 przez hetmana koronnego i wojewodę krakowskiego Mikołaja Kamienieckiego. W roku 1565 wieś liczyła 28¾ łana powierzchni. Do roku 1772 województwo ruskie, ziemia sanocka. Od 1772 należał do cyrkułu leskiego, a następnie sanockiego w Galicji, następnie do 1918 powiat leski. W roku 1876 wieś liczyła 1032 mieszkańców (w tym 53 Żydów) oraz 156 domów. Od listopada 1918 do stycznia 1919 Republika Komańczańska. Po II wojnie światowej górska wieś była schronieniem dla oddziałów UPA. Została częściowo zniszczona, po wojnie odbudowana. Zachowało się kilka chat połemkowskich.

Religia

Parafia łacińska w Bukowsku do roku 1947, obecnie w parafii św. Apostołów Piotra i Pawła w Nowym Łupkowie. Parafia unicka w miejscu, diecezja przemyska, dekanat jaśliski, do roku 1947 parafia obejmowała jeszcze Mików.

W niewielkim Smolniku żyją dziś mieszkańcy należący aż do pięciu wyznań: rzymscy katolicy, grekokatolicy, prawosławni, Świadkowie Jehowy oraz wyznawcy Kryszny.

Transport

Wieś leży w pobliżu drogi wojewódzkiej nr 897. Przez wieś prowadzi droga do Mikowa i dalej do Rzepedzi. Aby dotrzeć tędy do Rzepedzi należy przeprawić się przez brody na Osławie. Do Smolnika dociera kolej wąskotorowa. W 2009 roku wybudowano peron na stacji kolejki leśnej i przywrócono ruch pociągów, który zawieszono jednak już w 2011. Peron umiejscowiony jest przy rozgałęzieniu torów do Rzepedzi, Nowego Łupkowa, Cisnej. Przez Smolnik prowadzi czarno-żółty pieszy szlak turystyczny Szlak śladami dobrego wojaka Szwejka z Przełęczy Radoszyckiej do Komańczy i dalej w kierunku Sanoka.

Smolnik w literaturze

• Łuny w Bieszczadach. W połowie marca 1947 nieopodal wsi UPA dokonała masakry 14 żołnierzy Wojska Polskiego z 34 pułku piechoty, w większości rannych. Jeńców obdartych z mundurów, w samej tylko bieliźnie, ze śladami tortur, ścinano toporem na specjalnie przygotowanym klocu. Egzekucji dokonywali młodzi upowcy, dla których był to "chrzest bojowy". Sotenny "Chrin" własnoręcznie z pistoletu zabił dowódcę kompanii porucznika Wierzbickiego. Opis ten został przez autora wymyślony na potrzeby opowiadania i nie znalazł potwierdzenia w badaniach historyków^[8]. W roku 1961 na podstawie powieści w plenerach Smolnika nakręcono film E. i Cz. Petelskich Ogniomistrz Kaleń.
• Stanisław Żurek - "UPA w Bieszczadach", Wrocław 2007 ISBN 978-83-89684-14-1^[9]

Zobacz też

• Smolnik
• Cerkiew św. Mikołaja w Smolniku* ^[10]
• ^[11]

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Smolnik (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 910 .
• Smolnik, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 599 .