Smukleniec komarnicowaty

Smukleniec komarnicowaty
Neides tipularius
(Linnaeus, 1758)
Ilustracja
Imago
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

pluskwiaki

Podrząd

pluskwiaki różnoskrzydłe

Rodzina

smukleńcowate

Podrodzina

Berytinae

Plemię

Berytini

Rodzaj

smukleniec

Gatunek

smukleniec komarnicowaty

Synonimy
  • Cimex tipularius Linnaeus, 1758
  • Cimex aranoides Goeze, 1778
  • Neides depressus Douglas & Scott, 1865
  • Neides favosus Fieber, 1859
  • Neides immaculatus Westhoff, 1883
  • Neides marginatus Wagner, 1950
  • Neides parallelus Fieber, 1864

Smukleniec komarnicowaty[1] (Neides tipularius) – gatunek pluskwiaka z podrzędu różnoskrzydłych i rodziny smukleńcowatych. Zamieszkuje większą część palearktycznej Eurazji.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza w dziesiątej edycji „Systema Naturae” pod nazwą Cimex tipularius[2]. W rodzaju Neides umieścił go w 1802 roku Pierre André Latreille wyznaczając go jego gatunkiem typowym[3]. Epitety gatunkowe łaciński jak i polski nawiązują do rodzaju komarnica (Tipula) z rzędu muchówek[2][4].

Morfologia

Pluskwiak o silnie wydłużonym ciele długości od 9 do 11,5 mm. Kolorystykę ma szarożółtą z ciemnobrązowymi do czarnych: ostatnimi członami czułków, spodem głowy, przedpiersiem, śródpiersiem, zapiersiem i stopami. Niemal dorównujące długością ciału, czteroczłonowe czułki mają zgrubienia na pierwszym członie. Na czole umieszczony jest stosunkowo dużych rozmiarów wyrostek o niemal płaskim grzbiecie, zaokrąglonym wierzchołku i wypukłym spodzie. Na rzeźbę przedplecza składają się trzy podłużne żeberka i drobne siateczkowanie. Trójkątnego zarysu tarczka osiąga małe rozmiary. Półpokrywy mają ciemne plamy rozmieszczone przy żyłkach i na zakrywce. Występuje polimorfizm skrzydłowy. Formy długoskrzydłe mają wypukły tył przedplecza oraz półpokrywy z drobnym siateczkowaniem między żyłkami przykrywki i pięcioma żyłkami w zakrywce. Formy krótkoskrzydłe mają spłaszczone przedplecze i zredukowaną zakrywkę. Odnóża są wąskie i silnie wydłużone, lekko zgrubiałe w odsiebnych częściach ud. Zatułów ma ujścia gruczołów zapachowych rozbudowane do formy uszkowatych wyrostków, wyraźnie widocznych patrząc na owada od góry[5].

Ekologia i fenologia

Owad ten preferuje stanowiska silnie nasłonecznione, zwłaszcza na piaszczystych glebach[5]. Spotykany jest na suchych łąkach, ugorach, polach uprawnych, murawach, pobrzeżach lasów, wrzosowiskach i w ogrodach[6][1]. Do jego roślin żywicielskich należą przedstawiciele takich rodzin jak bodziszkowate, goździkowate, trędownikowate i wiechlinowate[5].

Aktywny jest od wiosny do jesieni i zimuje w stadium imago[6][1]. Na kwiecień i maj przypada okres składania przez samicę jaj. Są one dość duże, osiągając 1,1 mm. Osobniki dorosłe nowego pokolenia spotykane są od lipca lub sierpnia[1].

Rozprzestrzenienie

Gatunek palearktyczny[7]. W Europie wykazany został z Portugalii, Hiszpanii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Luksemburga, Belgii, Holandii, Niemiec, Danii, Szwecji, Norwegii, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Białorusi, Ukrainy, Czech, Słowacji, Węgier, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Rumunii, Mołdawii, Bułgarii, Grecji oraz europejskich części Turcji i Rosji[8]. Ponadto znany jest z Zakaukazia[1], Azji Środkowej[5] (w tym Turkmenistanu[1]), Iranu, Syberii i Dalekiego Wschodu Rosji[7]. Na terenie Polski jest pospolity[5].

Przypisy

  1. a b c d e f Jiří Zahradník: Przewodnik: Owady. Warszawa: Multico, 2000.
  2. a b C. Linnaeus: Systema Naturae. Regnum Animale. Editio Decima. Holmiae: Laurentii Salvii, 1758.
  3. P.A. Latreille: Histoire naturelle general & particuliere des crustaces & du insectes. Vol.III. Paris: F. Dufart, 1802.
  4. Marian Nunberg: Klucz do oznaczania ważniejszych szkodliwych owadów leśnych. Instytut Badawczy Leśnictwa, 1935, seria: Wydawnictwa pomocnicze i techniczno-gospodarcze.
  5. a b c d e Barbara Lis. Płaszczyńcowate – Piesmatidae, smukleńcowate – Berytidae, kowalowate – Pyrrhocoridae. „Klucze do oznaczania owadów Polski”. 18 (9), s. 14–28, 2007. 
  6. a b Neides tipularius – Smukleniec komarnicowaty. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2020-04-26].
  7. a b Pablo M. Dellapé, Thomas J. Henry, David C. Eades: species Neides tipularius Linnaeus, 1758. [w:] Lygaeoidea Species File (Version 5.0/5.0) [on-line]. [dostęp 2020-05-07].
  8. Neides tipularius (Linnaeus, 1758). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2020-05-07].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Neides tipularius.jpg
Autor:
Aspitates ochrearia.jpg This image is created by user André den Ouden at waarneming.nl, a source of nature observations in the Netherlands.
, Licencja: CC BY 3.0
Neides tipularius, location: The Netherlands - Hatertse Vennen - Heiveld