Sołomija Kruszelnyćka

Sołomija Kruszelnycka

Соломія Крушельницька

Data i miejsce urodzenia	23 września 1872 Bielawińce, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	16 listopada 1952 Lwów, Ukraińska SRR, ZSRR
Miejsce spoczynku	Cmentarz Łyczakowski we Lwowie
Zawód, zajęcie	śpiewaczka operowa, wokalistka, pedagog
Miejsce zamieszkania	Biała, Viareggio
Narodowość	ukraińska
Alma Mater	Lwowska Narodowa Akademia Muzyczna
Wyznanie	greckokatolickie
Rodzice	Amwrosij Kruszelnyćkyj, Teodora Maria Sawczynśka
Małżeństwo	Cesare Riccioni

Sołomija Kruszelnyćka (ukr. Соломія Крушельницька; pol. Salomea Kruszelnicka; ur. 23 września 1872 w Bielawińcach pod Buczaczem, zm. 16 listopada 1952 we Lwowie) – ukraińska śpiewaczka operowa, wokalistka (sopran) i pedagog.

Życiorys

Rodzice Sołomiji Kruszelnyćkiej

Sołomija Kruszelnyćka w Madame Butterfly

Urodziła się w rodzinie księdza greckokatolickiego Amwrosija Kruszelnyćkiego (Ambrożego Kruszelnickiego, ur. w 1841 w Jezierzanach, zm. 31 grudnia 1902 w Białej pod Tarnopolem)^[1], herbu Sas^[2], proboszcza m.in. w Osowcach^[3], i Bronisławy z Mianowskich^[4]. W 1878 roku rodzice osiedlili się w wiosce Biała niedaleko Tarnopola, w której pozostali do końca życia.

Uczyła się eksternistycznie w c.-k. I gimnazjum w Tarnopolu. Śpiewała w chórze towarzystwa „Ruśka besida”.

Kształciła się od roku 1891 w konserwatorium Galicyjskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie, pod kierunkiem Walerego Wysockiego. Pierwszy raz śpiewała publicznie 13 kwietnia 1892 na koncercie Galicyjskiego Towarzystwa Muzycznego w sopranowej partii solowej oratorium Mesjasz. Zadebiutowała 15 kwietnia 1893 w Operze Lwowskiej rolą Leonory w operze Faworyta (La Favorite) Gaetana Donizettiego, a następnie w Krakowie.

Śpiewała doskonale wyszkolonym wysokim mezzosopranem, miała bardzo dobre warunki zewnętrzne i powszechnie uznawany wybitny talent aktorski.

Zdobyła międzynarodową sławę, występowała na wielu scenach, ale z żadną nie związała się na stałe. W sezonie 1895-1896 występowała w Odessie, w 1896 we Włoszech, a następnie wyjechała na występy do Chile^[4]. W latach 1898-1902 była gwiazdą Opery Warszawskiej. W 1902 roku wyjechała do Paryża, gdzie była zaangażowana w Operze.

Znaczek pocztowy Ukrainy, Sołomija Kruszelnyćka, 1997 (Michel № 219)

W 1904 we Włoszech w Brescii odniosła sukces w tytułowej roli w Madame Butterfly Pucciniego. W kolejnych latach występowała w Buenos Aires w Argentynie^[4].

Osiadła na stałe we Włoszech, w Viareggio. W 1910 poślubiła markiza Cesarego Riccioniego, adwokata, i przyjęła włoskie obywatelstwo^[4].

Występowała na scenie La Scali, m.in. u boku legendarnego tenora Enrica Carusa. W 1920, u szczytu sławy, zostawiła na zawsze arenę operową i poświęciła resztę życia wykonawstwu muzyki kameralnej (śpiewała utwory w ośmiu językach). Ostatni zagraniczny koncert zaśpiewała w Rzymie w 1929 roku.

W sierpniu 1939 zamieszkała na stałe we Lwowie; otrzymała tytuł profesorski i prowadziła klasę wokalną w Lwowskim Konserwatorium im. M. Łysenki.

W 1951 otrzymała tytuł Zasłużonego Działacza Sztuki USRR.

Zmarła we Lwowie. Pochowana jest na Cmentarzu Łyczakowskim obok grobu Iwana Franki.

Upamiętnienia

Dzisiaj imieniem Sołomii Kruszelnyćkiej nazwane są Opera Lwowska, licea muzyczne we Lwowie i Tarnopolu, ulice we Lwowie, Tarnopolu i Buczaczu.

19 listopada 2009 roku w Teatrze Wielkim Opery Narodowej w Warszawie odbyło się uroczyste odsłonięcie popiersia Sołomii Kruszelnyćkiej. Popiersie umieszczono w galerii wybitnych artystów Opery Narodowej. Autor popiersia, artysta Wasyl Jarycz, wyrzeźbił Kruszelnyćką z brązu, a popiersie umieścił na granitowej kolumnie; kompozycja ma ponad dwa metry wysokości. Inspiracją dla rzeźbiarza była postać Hrabiny z opery Stanisława Moniuszki, w którą wcielała się Kruszelnyćka.

We wsi Biła działa muzeum-dwór Solomii Kruszelnickiej. Muzeum nazwane imieniem wybitnego lwowskiego śpiewaka i tablica pamiątkowa zostały otwarte w 1963 roku. Ekspozycja tego muzeum opiera się na fotografiach, osobistych dokumentach zachowanych z czasów życia piosenkarza, plakatach z koncertów piosenkarza, listach, wspomnieniach współczesnych o życiu piosenkarza^[5].

Przypisy

Bibliografia

• Iwan Derkacz. Szlach trojandamy steływsia. „Witczyzna”. 9, 1958. (ukr.)
• Hałyna Tychobajewa. Tysiaczolitnia tajemnycia pochodżennia Sołomiji Kruszelnyćkoji. na str. Фотографії старого Львова. 2017, 30 sierpnia. (ukr.)

Linki zewnętrzne

• Anna Korzeniowska-Bihun: Genderowy i narodowy dyskurs w biografii Salomei Kruszelnickiej.
• Ukrainian Opera Star Solomia Krushelnytska. orpheusandlyra.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-29)]..