Sołomon Milsztejn

Sołomon Milsztejn

Соломон Рафаилович Мильштейн

Data i miejsce urodzenia	1899 Wilno
Data i miejsce śmierci	14 stycznia 1955 Moskwa
Przyczyna śmierci	rozstrzelanie
Zawód, zajęcie	funkcjonariusz NKWD, generał porucznik
Miejsce zamieszkania	Moskwa
Narodowość	żydowska
Edukacja	wykształcenie średnie
Stanowisko	zastępca ludowego komisarza spraw wewnętrznych Ukraińskiej SRR,
Partia	Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego
Odznaczenia

Sołomon Rafaiłowicz Milsztejn (ros. Соломон Рафаилович Мильштейн, ur. 1899, zm. 14 stycznia 1955) – generał porucznik radzieckich organów bezpieczeństwa, bliski współpracownik Ławrientija Berii, szefa NKWD i marszałka ZSRR, aresztowany i stracony po upadku tego ostatniego. Brał udział w przygotowaniu planu wymordowania polskich jeńców wojennych i więźniów w Katyniu.

Pochodzenie, wykształcenie oraz służba w Armii Czerwonej

Urodzony w 1899 w Wilnie. Pochodzący z rodziny żydowskiej, jego ojciec był dekarzem. Od 1905 do 1915 ukończył 5 klas szkoły podstawowej w żydowskim instytucie nauczycieli w Wilnie. Następnie do 1918 skończył 5 klas szkoły średniej w Pskowie, oraz następne dwa lata uczył się ponownie w Wilnie.

W sierpniu 1920 roku, został powołany (lub się sam zgłosił) do Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej (RKKA), zostając urzędnikiem statystycznym w Specjalnej Podkomisji 4 Armii od sierpnia do października 1920. Przez następne dwa lata służył jako żołnierz, lecz wykonywał funkcje urzędnicze w oddziale odpowiedzialnym za dostarczanie żywności najpierw w 18, następnie w 20 pułku piechoty. W maju 1922 został zwolniony z wojska i oddelegowany do organów bezpieczeństwa, wówczas Wszechrosyjskiej Komisji Nadzwyczajnej do Walki z Kontrrewolucją, Spekulacją i Nadużyciami Władzy (Czeka).

Służba w organach bezpieczeństwa

Służbę w Czeka rozpoczął w maju 1922 od stanowiska starszego urzędnika w Zakaukaskiej Czeka, w Oddziale Specjalnym (OO – Osobyj Otdieł) odpowiedzialnym za kontrwywiad wojskowy i ogólny. Następnie był urzędnikiem w Oddziale Specjalnym 11 Armii, a od 1924 do 1925 był pełnomocnikiem (lub komisarzem) Oddziałów Specjalnych w Zakaukaskiej Czeka i kaukaskiej Armii im. Czerwonego Sztandaru. Do października 1926 był naczelnikiem 2 Wydziału Oddziałów Specjalnych (wówczas odpowiedzialnych już tylko za kontrwywiad wojskowy) kaukaskiej Armii im. Czerwonego Sztandaru. Przez następne 4 lata był sekretarzem Kolegium GPU Gruzińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej.

Do października 1931 roku pełnił funkcję Sekretarza Zarządu Tajno-Operacyjnego (SOU) Pełnomocnego Przedstawicielstwa (PP) przy Zjednoczonym Państwowym Zarządzie Politycznym (OGPU) Zakaukaskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej.

Przez wiele lat współpracował z Ławrientijem Berią, który wówczas był Sekretarzem Komitetu Centralnego KP(b) Gruzji, jako jego pomocnik. Pracując w KC KP(b), wykonywał różne funkcje, m.in. kierownika sekretariatu jednego z Oddziałów od 1932 do 1934, a następnie był kierownikiem specjalnej komórki KP(b) Gruzji, którą to funkcję sprawował do listopada 1936. W 1936 został majorem (merem) stolicy Gruzińskiej SRR i przewodniczącym rady sportowej, a następnie przewodniczącym Rady Sportowej Gruzińskiej SRR.

Po zwolnieniu Nikołaja Jeżowa ze stanowiska szefa NKWD i zastąpieniu go przez Berię w listopadzie 1938, nowy Ludowy Komisarz Spraw Wewnętrznych, na polecenie Sekretarza Generalnego WKP(b) Marszałka ZSRR Józefa Stalina, najpierw "oczyścił" centralę NKWD z ludzi swojego poprzednika (większość z nich rozstrzelano), a następnie zatrudnił w niej swoich zaufanych współpracowników z Gruzji, w tym Sołomona Milsztejna, któremu nadał rangę majora bezpieczeństwa państwowego. Na początku Sołomon Milsztejn pełnił funkcję zastępcy naczelnika Sekcji Śledczej Głównego Zarządu Bezpieczeństwa Państwowego NKWD, a następnie całego NKWD, którą kierował jako naczelnik Wasilij Siergijenko. W 1939 został naczelnikiem Głównego Zarządu Transportowego NKWD (GTU) i w 1940 roku brał udział w organizowaniu wymordowania polskich jeńców wojennych oraz więźniów (zbrodnia katyńska).

Aresztowany 30 czerwca 1953 roku, a następnie w dniu 30 października 1954 roku skazany na karę śmierci na podstawie art. 58-1 "b" kodeksu karnego RFSRR. Wyrok wykonano przez rozstrzelanie. W późniejszym okresie Sołomon Milsztejn nie został zrehabilitowany.

Odznaczenia

• Order Lenina (dwukrotnie)
• Order Czerwonego Sztandaru (dwukrotnie)
• Order Czerwonego Sztandaru Pracy
• Order Kutuzowa I Klasy
• Order Kutuzowa II Klasy
• Order Suworowa II Klasy
• Order "Znak Honoru"
• Order Wojny Ojczyźnianej II Klasy

Bibliografia

• Władimir Abarinow, Oprawcy z Katynia, Kraków 2007. ISBN 978-83-240-0792-9
• Paweł Sudopłatow, Wspomnienia niewygodnego świadka, Warszawa 1999. ISBN 83-11-08915-9
• Н. В. Петров, К. В. Скоркин, Кто руководил НКВД 1934–1941, Москва 1999. ISBN 5-7870-0032-3

Linki zewnętrzne

• Biografia i zdjęcie w serwisie rosyjskiego Stowarzyszenia "Memoriał (ros.)