Sośnica japońska

Sośnica japońska
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Kladrośliny naczyniowe
KladEuphyllophyta
Kladrośliny nasienne
Kladnagonasienne
Rządcyprysowce
Rodzinasośnicowate
Rodzajsośnica
Gatuneksośnica japońska
Nazwa systematyczna
Sciadopitys verticillata (Thunb.) Siebold & Zucc.
Fl. Jap. 2(1): 3 1842[3]
Synonimy
  • Pinus verticillata (Thunb.) Siebold
  • Podocarpus verticillatus (Thunb.) Wall. ex Steud.
  • Taxus verticillata Thunb[3].
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
Status iucn3.1 NT pl.svg

Sośnica japońska (Sciadopitys verticillata Sieb. & Zucc.) – gatunek zimozielonego drzewa, będący jedynym współczesnym przedstawicielem rodziny sośnicowatych (Sciadopityaceae). Jest żywą skamieniałością ze względu na brak bliskich żyjących krewnych. W mezozoiku gatunek był szeroko rozprzestrzeniony. Współcześnie występuje w stanie dzikim tylko w Japonii, gdzie zachował się na nielicznych stanowiskach w naturze na wyspach Honsiu, Kiusiu i Sikoku[5]. Rośnie tam w górskich, wilgotnych lasach[5] w wilgotnym klimacie o łagodnych zimach, na żyznych, głębokich i kwaśnych glebach.

Roślina charakterystyczna z powodu okółkowego ułożenia miękkich, dość szerokich igieł. Ze względu na efektowny pokrój jest uprawiana, przy czym wymaga stanowisk wilgotnych – źle znosi susze[5]. W warunkach polskich polecana do uprawy tylko w zachodniej części kraju.

Pokrój
Młode drzewo w North Carolina Arboretum, Asheville, USA
Stare drzewo przy świątyni w prefekturze Miyagi, Japonia
Pęd z charakterystycznymi długimi i grubymi liśćmi

Morfologia

Pokrój
W stanie dzikim dorasta do 40 m wysokości (po 30 latach osiąga zwykle ok. 10 m)[5], w Polsce osiąga zwykle 7-8 m. Korona gęsta, stożkowata, u starszych osobników szeroka[5].
Pień
Kora jest czerwonawo-brązowa[5] i łuszczy się długimi płatami, pędy brunatno-szare pokryte długimi, łuskowatymi igłami.
Liście
W postaci podwójnych igieł, osiągających do 14 cm długości i 3–4 mm szerokości, wyrastających w okółkach w kątach drobnych liści łuskowatych na końcach pędów, poza tym rozproszone wzdłuż nich[5].
Organy generatywne
Roślina jednopienna, szyszki męskie kulistawe, wyrastają w skupieniach na końcach krótkopędów, żeńskie wyrastają pojedynczo. Dojrzałe mają kształt kulistawo-jajowaty[5] długości do 10 cm, nie rozpadają się po dojrzeniu.

Zastosowanie

Roślina ozdobna
W Polsce uprawiana jest głównie w ogrodach botanicznych, arboretach, lecz coraz częściej sadzona jest także w ogrodach ze względu na swoją dostępność w ofercie handlowej.

Zmienność

Przykłady spośród rosnącej liczby kultywarów tego gatunku: 'Aurea', 'Big Filip', 'Gold Star', 'Golden Rush', 'Grüne Kugel', 'Sternschnuppe'.

Przypisy

  1. Peter F. Stevens, Lignophytes, and Cycadales in particular : Seedplants, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  2. M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19, 2011, s. 55–70 [dostęp 2021-03-24].
  3. a b Sciadopitys verticillata (ang.). W: The Plant List [on-line]. The Kew Gardens i in.. [dostęp 2011-11-15].
  4. Sciadopitys verticillata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  5. a b c d e f g h Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 24. ISBN 0-333-73003-8.

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Sekiunji Koyamaki, Osaki.jpg
Autor: Ty19080914, Licencja: CC BY-SA 4.0
大崎市にある石雲寺コウヤマキ
Status iucn3.1 NT pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Sciadopitys verticillata1.jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to MPF (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY 2.5
Sciadopitys verticillata foliage, cultivated at Kyloe Woods, Northumberland, UK. Foliage behind is Tsuga heterophylla.
Sciadopitys verticillata 9zz.jpg
Autor: Photo by David J. Stang, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location taken: North Carolina Arboretum, Asheville, NC. Names: Sciadopitys verticillata (Thunb. ex J.A. Murray) Sieb. & Zucc. (Thunb. ex J.A. Murray) Sieb. & Zucc., Japán ernyofenyo, Japānas širmegle, Japanese Umbrella Pine, Japanische Schirmtanne, Japanse parasolden, Japanse sierden, Koyamaki, Pajehličník přeslenatý, Parasolden, Parasoltræ, Pino a ombrelli, sapin parasol du Japon, Schirmfichte, Schirmtanne, Sciadopitys, Sirmokas, Sośnica japońska, Suoivanastiguossašattut, Thông dù Nhật Bản, Umbrella-Pine, Varjostinkuusi, Wšědna sćinowa jědla, Сциадопитис, сциадопитис мутовчатый (sciadopitis mutovchatyj), Чадорест бор, コウヤマキ, コウヤマキ、高野槙, 金松 (jin song), 金松科, 금 Classification: Plantae > Pinophyta > Pinopsida > Pinales<SP>> Sciadopityaceae > Sciadopitys > Sciadopitys verticillata.